SORU: Neden erkek çocuğa mirasta fazladan pay veriliyor? Kız tek çocuksa ya da sadece kız kardeşler varsa neden mirası yakın akrabayla paylaşmak zorunda kalıyorlar? Kız çocuğu ikinci planda mı tutuluyor? Bir kişi vefat etmeden önce vasiyet yoluyla mirasının tamamını kızlarına bırakabilir mi? Ya da kardeşler anlaşıp mirası eşit paylaşabilirler mi? (Bahar Oduncu)
CEVAP: Kız çocuğu gelin olup gider. Kocası ona bakmakla yükümlüdür. Kadın, kocasına bakmakla yükümlü değildir. Sorumluluğu gereği ona mirastan bir pay fazla vermek hakkaniyete uygundur. Ama buna rağmen kardeşler kendi aralarında anlaşır da mirası eşit paylaşmaya karar verirler, erkek kardeşler de buna razı olup haklarını helal ederlerse bir sorun yoktur. Ayrıca baba, isterse vasiyetle korunmasını istediği çocuğuna mirasının bir kısmını bırakabilir. Gerçi “Varise vasiyet olmaz” mealinde bir hadis rivayeti varsa da bu tek kişi haberi, Kur’ân’ın vasiyet hakkındaki genel hükmünü değiştiremez. Çünkü kişi malının sahibidir. Onda istediği gibi tasarruf hakkına sahiptir. İsterse malının tamamını çocuklarına değil de bir hayır kurumuna veya yabancı bir kişiye bırakabilir. Miras taksimi, dünya haklarıyla ilgili bir sorundur. İlgililer isterlerse kendi aralarında anlaşıp Medeni Kanun‘a göre mirası paylaşırlar. Kur’ân’ın taksimine razı olanlar da vardır.
Zararlı vasiyeti yerine getirmek zorunlu değil
SORU: Babam vefatından bir hafta önce mallarıyla ilgili olarak 1 dönüm yeri bana, 3.5 dönüm taban sulanır yeri kardeşime, 3 dönüm kuru tarlayı ablama verdiğini bana ve anneme söyledi. Vasiyetini bu şekilde yaptı. Ancak bu taksime benim gönlüm razı olmadı. Vasiyet anında diğer kardeşlerim yanımda değildi.
O anda annem, “bu dağılım şekliyle mal mı verilir?” diye itiraz edince babam sessiz kaldı. Sonunda kardeşler anlaşarak malı paylaştık. Babamın vasiyetini yerine getiremedik. Bunun dini hükmü nedir? Ne yapmamız gerekir?
CEVAP: Aslında babanız bu vasiyetinde hatalıdır. Çünkü varislerin mirastan haklarını Kur’ân belirlemiştir. Şimdi siz meselenin dini hükmünü soruyorsanız durum şudur: Mirası Kur’ân’ın belirlediği biçimde paylaşacaksınız. Kur’ân’a göre mal paylaşımı, vasiyetten ve borcun ödenmesinden sonra gelir. Vasiyeti yerine getirmek gerekir ama vasiyetin de gayra mudarr (zararsız) olması lazımdır. Zararlı vasiyeti yerine getirme zorunluluğu yoktur. Söz konusu durumda babanızın vasiyeti mesela sizin aleyhinize görünmektedir. Varisler buna itiraz hakkına sahiptir. Şayet babanız vasiyetini noterde onaylatmış olsaydı hukuki bir nitelik kazanabilirdi.
