Okurum Elif Güneş “Kabala nedir” diye soruyor. Cevabım şudur: Yahudilikte mistik ve ezoterik düşüncenin izahı olan Kabbalah, çömezden çömeze aktarılan Tanrı ve evren öğretisidir. Bu inanışa göre görünen her şey, Tanrı’nın kendisini açığa vurma sürecinden ibarettir. Tek varlıktan çıkan ve bir bölümü erkek bir bölümü dişi olan ruhlar, yeryüzünde birleşebilmek için birbirlerini ararlar. Mesih’in gelmesiyle birlikte, beklemekte olan ruhlara mutluluk çağı açılır. Bu teozofinin en eski açıklaması olan Kitap Sepher (sifr) iki bölümden oluşur.
Birinci bölüm, sınırsız olan varlığın, nasıl sınırlı hale gelip kendini gösterdiğini açıklar. Yaratılış kitabı olan ikinci kitap, çeşitli başlıklarla ayrı yazarlar tarafından değişik dönemlerde, ortaçağ hahamlarının diliyle yazılmış ondokuz eserden oluşur. Bu gizli öğreti kitabının metninde her biri aynı zamanda bir harfi ve bir sayıyı temsil eden alfabe işaretlerine gizli ve tanrısal bir anlam verilerek varlığın kendini ortaya koyduğu ileri sürülür. Bu eserdeki sistem, insanlığın düşünce tarihini geniş ölçüde etkilemiştir.
Yandaşları arasında Philon, Avicene, Raymond Lulle, Pic de La Marandolc, Paracelcius bulunmaktadır. (Bkz. Meydan Larousse,6/725). İşte bu gizli öğreti (kabbalizm) İslâm döneminde de cifr ilmi şeklinde ortaya çıkmış ve birçok İslâm bilgini harflerin sayısal değerlerinin toplamından ve çıkarımından gelecek hakkında bilgi edinme çabası göstermişlerdir. Bunlar arasında İbn Berracan (öl. 536/1141), Muhyid-din ibn Arabi (öl. 638/1240), Niyazi-i Mısri (1105/1694), Said-i Nursi (1958) gibi birçok ünlüyü sayabiliriz.
“Allah’ın şanı yücedir”
SORU: Namaza başlarken “Sübhanallahül Melikül Hallak” dediğimiz zaman vesveseden korunuyor muyuz? (Dr. Gülder Özkan)
CEVAP: Yazdığınız bir tesbihtir. Bu tesbihi söylemekle namazda vesveseden korunulacağı hakkında benim bilgim yok. Zaten böyle rivayetlere inanmam. Namazda vesveseden korunmanın yolu, içinizi aşk ile Hak sevgisiyle doldurmaktır. İçiniz sevgi dolarsa, namazı angarya olarak değil, Allah ile iletişim kurmak amacıyla kılarsanız. O zaman vesvese diye bir şey kalmaz. Ama telaffuzda biraz hatalı yazdığınız tesbihin anlamı şudur: “Subhanellah’il-Meliki’l-Khallâk: Yaratıcı hükümdar olan Allah’ın şanı yücedir.”
