İlahi manaları söz kalıplarına döken vahiy meleğidir

SORU: Kur’ân-ı Kerîm’i ve mealini okumayı çok seven biriyim. Ancak şu ayetin meali kafamı oldukça karıştırdı: “Allah’a andolsun ki senden önceki milletlere de elçi gönderdik... ” (Nahl: 63). Burada Allah, Allah’a yemin ediyor. Elmalılı hariç, sizinki de dahil olmak üzere hemen hemen hepsi aynı. Bunun bir açıklamasını yapar mısınız? (Hasan Sabah)

CEVAP: Bu duraksama, tereddüt Kur’ân’ın vahiy prosedürünü tam kavrayamamaktan kaynaklanıyor. Konuyu birkaç kez yazmama rağmen tekrar özetliyorum: Kur’ân, mana itibariyle Allah’ın kelamıdır. Allah kelamı, henüz dil ve kelime kalıplarına dökülmemiş olan soyut manadan ibarettir. O düzeyde kelam (konuşma) kelimeler aracılığıyla değil, düşünce akımı şeklindedir. İşte vahiy meleği o ilahi manaları alır, insanların konuşma kalıplarına dökerek insan elçiye (peygambere) vahyeder (üfler). Soyut manaları söz kalıplarına döken melek olduğu için anlam bakımından Allah’ın kelamı olan Kur’ân, kelime kalıpları bakımından meleğin sözüdür. Çünkü ilahi manaları söz kalıplarına döken vahiy meleğidir. Bu husus Tekvir Suresi’nde gayet açık olarak bildirilmiştir: “O, değerli bir elçinin (Cebrail’in) sözüdür” (Tekvir: 19).

İşte bu yemin kalıplarını kullanan da bizzat Allah’ın kendisi değil, vahiy meleğidir. Melek, Peygamber’e Allah’ın mesajını bildirmekte ve O’nun muradını anlatmaktadır. Yeri geldikçe de Arapça’da dil üslubu gereği yemin formlarını da kullanmaktadır. Kur’ân’ın birçok ayetini okursanız üçüncü bir şahsın yani vahiy meleğinin Allah’ı anlattığını görürsünüz. İşte örnek: “Allah odur ki gökleri, görebileceğiniz bir direk olmadan yükseltti, sonra arş üzerine istiva etti (mülkünün tahtına oturdu), güneşi ve ay’ı iradesine boyun eğdirdi. Her biri, belli bir süre için akıp gitmektedir. (Yaratma) işi(ni) düzenler, ayetleri açıklar ki, Rabbinizle karşılaşacağınıza kesin olarak inanasınız. O’dur ki arzı uzattı, orada sabit dağlar ve ırmaklar var etti, orada her meyveden iki çift (erkek-dişi) yarattı. Geceyi gündüzün üzerine örter. Şüphesiz bunda düşünen bir toplum için ayetler vardır” (Rad: 2-3).