Herkes vicdanına göre hareket eder

SORU: Bir arkadaşım, “Bilerek namaz kılmayan cezalandırılır” dedi. İslâmda dayatma yoktur. Böyle cezalarla insanlar dinden uzaklaşmaz mı? (Akın Özgüvenç)

CEVAP: Gerçekte bağlayıcı din, sadece Kur’an ile sünnet (hadis)tir. Zamanla ortaya çıkmış olan inanç ve hukuk ekollerinin her biri kendi şartları içinde bazı yorumlar getirmişlerdir. Bu onların kendi görüşüdür. İnsanların sözleri ve görüşleri kimseyi bağlamaz. Çünkü o sözleri söyleyenlerin yaşadıkları şartlar değişmiştir. Ama Kur’ân her zamana, şarta ve ortama uyacak esnek genel kurallar, prensipler getirmiştir. Kur’ân’da Allah ile kul arasında olan inanç ve ibadet konularında zorlama yoktur. Herkes vicdanına göre hareket eder. Namaz kılan sevap alır.

Kılmayanı Allah ahirette cezalandırır. Eylemlerinin kütüğü sağ taraflarından verilmiş olan cennetlikler, cezaya çarptırılmış olan suçlulara bu duruma düşmelerinin nedenini soruyorlar: “Sizi şu yakıcı ateşe sürükleyen nedir?” (Onlar da) Dediler ki: “Biz namaz kılanlardan olmadık. Yoksula da yedirmezdik. Boş şeylere dalanlarla birlikte dalardık. Ceza gününü de yalanlardık. İşte böyle bir durumdayken ölüm bize gelip çattı” (Müddessir: 42-47). Ama namaz kılmayan, oruç tutmayan için bir dünya cezası belirlenmemiştir. Hiçbir ayette böyle bir hüküm yoktur. Eğer namaz kılmayana ceza uygulansa “Dinde zorlama yoktur” ayetine aykırı düşmez mi?

Zorlamayla din olmaz. İbadetler içten gelen niyete göre değer kazanır. İslâm tarihinde sırf namaz kılmadığı için idam edilen birini bilmiyorum. Bu tür kesin delilden yoksun hükümler kâğıt üzerinde kalmış kadük görüşlerdir. Olayda en ufak bir kuşku, cezayı kaldırır. Çünkü Peygamberimiz, “Kuşku durumunda cezaları kaldırınız” buyurmuştur. Ancak toplumu ilgilendiren yasaların çiğnenmesinde, toplum düzeninin sağlanması için elbette ceza vardır. Zina, toplum hukukuna tecavüzdür. Bunu yapan cezalandırılır. Toplumda bu kötülüğü önlemek ve namusu kirlenenin hukukunu korumak için Kur’ân bu tür toplumsal yasaların uygulanmasında yaptırım getirmiştir. Düzenin yürümesi için vergisini vermeyenden zorla alınır, hırsızlık eden cezalandırılır. Ama Allah ile kul arasındaki hususlar pür dindir. Bu konuda üstüne düşeni yapmayan kişi, insanlar tarafından değil Allah tarafından cezalandırılır veya Allah dilerse o kişiyi bağışlar.