Boşama ve vazgeçme

SORU: Hocam sizin Kur’an mealinizi okurken gözüme bir şey takıldı. Bizleri aydınlatırsanız memnun oluruz. Bakara 230: “Erkek yine boşarsa, artık bundan sonra kadın, başka bir kocaya varmadan kendisine helâl olmaz.”

Bakara 232: “Kadınları boşadığınız zaman bekleme sürelerini bitirdiler mi, kendi aralarında güzelce anlaştıkları takdirde, (eski) kocalarıyla evlenmelerine engel olmayın.”

Sevgili hocam, Bakara 230 ile Bakara 232 âyetin arasındaki fark nedir? Karı koca 3 ay sonra tamamen ayrıldıktan sonra yeniden birleşmek istedikleri zaman Bakara 230 ayetini mi, yoksa bakara 232 ayetini mi dikkate alsınlar? (Ali)

Okurum Elif Hanım da kocasının, kendisini üç talak ile boşadığını, aradan iki yıl geçtikten sonra tekrar kendisiyle nikâh kıyıp evlenmek istediğini, ancak bir hocanın, “Kadın başka biriyle evlenmedikçe o boşayana helâl olmaz” dediğini belirtiyor ve “Acaba hocanın dediği doğru mu? Yoksa geri bana dönebilir mi?” diye soruyor.

CEVAP: Kardeşim âyetleri dikkatle okursanız üçüncü boşamadan sonra kadın başka biriyle evlenmeden eski kocasına helâl olmaz diyen 230’ncu âyetin amacı, kadını özgürlüğe kavuşturmaktır. Bu âyetlerin ruhunu anlayabilmek için Kur’ân’ın inmeğe başladığı sırada toplumda kadın aleyhindeki uygulamayı iyi bilmek gerekir. Araplar karılarını boşar, iddet (zorunlu bekleme süresi) sonunda tekrar ona döner, yine boşar, yine iddet sonunda dönerler. Böylece yıllarca kadını sürüncemede bırakırlardı. Ne onu serbest bırakırlardı, ne de ona kocalık yaparlardı. Amaçları kadına işkence etmek, onu baskı altında tutmaktı. İşte Kur’ân, kadını, erkeklerin bu kötü niyetinden kurtarmak için erkeğe ancak iki boşamadan sonra dönme hakkı verdi. Üçüncü boşamadan sonra kadına özgürlük tanıdı. Ama üçüncü boşamadan sonra kadın kendi isteğiyle yine eski kocasıyla birleşmek istediği takdirde 232’nci âyet kadının velilerine, yani ailesine onun bu isteğine engel olmamalarını emretmektedir. Çünkü bu durumda kadın, kocasının baskısıyla değil, kendi rızasıyla onunla beraber yaşamak istemektedir. Muvaktat kocaya “emanet teke” diyen Hz. Ömer, böyle bir uygulamaya gideni şiddetle cezalandıracağını söylemiştir. Kadın gönülden razı olur, erkek de yeni evleniyormuş gibi karısına yeni mehr ödeyip nikâh kıyarsa onunla tekrar birleşebilir. Önemli olan, kadının, hür iradesiyle hareket etmesidir.