Amin kelimesinin anlamı nedir?

SORU: Bir iddiaya göre Amenofis isimli firavun, halkına dualarının sonunda kendi adının anılmasını emretmiş. Sonra bu âdet onların köleleri olan Yahudilere, onlardan Hıristiyanlara ve onlardan da Müslümanlara aktarılmış. Ben buna kesinlikle inanmıyorum. Amin kelimesinin semavi dinlerdeki benzerliğinin nedeni, bu kelimenin dini, tarihi ve etimolojik kökeni ve uygulanış süreciyle ilgili bilgi verir misiniz? (Ali Rıza Erşen)

CEVAP: Arabistan’da çıkan üç ilahi din Yahudilik, Hıristiyanlık ve Müslümanlık’tır. En eskisi Yahudiliktir. Bu üç dinin de atası Hz. İbrahim olduğu için bu dinlere İbrahimi dinler denilir. Arapça ile Yahudilerin konuştuğu İbranice, köken itibariyle kardeş dildir. Amin kelimesinin anlamı “Duamızı kabul buyur” demektir. Bu kelimenin etimolojisi hakkında üç görüş vardır: 1- Kelime köken itibariyle Arapça olup, emn veya yümn kökünden türemiştir. Emn güven, yümn uğur demektir. Yemin de yine uğur anlamında da kullanılan sağ taraf, sağ el demektir. İşte bu kökten yapılmış olan amin kelimesi, emin şeklinde abartı sıfatıyken zamanla dualardan sonra, duanın uğurlu, makbul olması anlamında bir sözcük olmuştur. 2- Kelime İbranice amenden Arapça’ya geçmiş ve Arap fonetiğine uydurularak amin şeklini almıştır. 3- Kelime eski Mısır’ın en büyük tanrısı olan amûn/amana isminden İbranice’ye geçmiş, oradan da Arapça’ya intikal etmiştir. Kitab-ı Mukaddes, İşaya (65/16)’da gerçek tanrı anlamında yer alan amûn, şimdiki çevirilerde “Gerçeğin Tanrısı” şeklindedir.

İbranice amen, Arapça amin gibi içinde kuşku bulunmayan güvenilir, inanılır tanrı anlamındadır. Grekler de Amon ismini, Zeus ile bir tuttukları en büyük tanrı anlamında kullanmışlardır. Fakat Kur’ân’da ve hadislerde amin kelimesi, tanrı anlamında hiç kullanılmaz. Bu bakımdan kelimenin, güvenilir anlamındaki emn veya yümn kökünden yapıldığı ve duaların sonunda “Duamız uğurlu, makbul olsun” anlamında kullanıldığı daha çok ağırlık kazanmaktadır. Yahudilik İbrahim’in torunu olan Yakup’un oğullarından Yahuda’ya nisbettir.

İşte bu soydan gelen Hz. Musa’nın getirdiği din, aslında Allah’ın birliği esasına dayalı İbrahim dinidir. Hz. Musa, kavmini firavunun esaretinden kurtarmıştır. Uzun süre Mısır’da kalan Yahudiler, Mısır dinine tabi olmadılar. Ataları Yakup ve İbrahim dinindeydiler. Bunlar arasında yetişen Musa, İsrailoğullarını Mısır esaretinden kurtarmak için mücadele vermiş ve bunu başarmıştır. Yahudileri ezen, erkek çocuklarını öldüren Firavun, sonunda Musa’yı takip ederken denizde boğulmuştur. Yahudilerin, can düşmanı olan Amenofis adlı firavunun ismini benimseyip her dualarının sonunda onu anmaları mantıklı mıdır? Amin kelimesinin Amenofis’ten geldiğini söylemek, Kastamonu kentimizin isminin “Kastın neyni Moni?”yeden geldiği şeklindeki efsaneyi çağrıştırır.