‘Allah mı demeli yoksa Tanrı mı?’

SORU: “Tanrı” mı yoksa “Allah” mı demeliyiz? Tanrı nedir, Allah nedir? Bu konu çok tartışılıyor. Acaba Kur’ân-ı Kerim’de bu nasıl geçiyor? Açıklar mısınız? (Dilek)

CEVAP: Arapça’da Allah deyince sadece evrenin yaratıcı ve yöneticisi hatıra gelir. Ama ilah kelimesi hem Allah için kullanılır hem de Tanrı diye tapılan melek, cin, insan, yatır, hayvan, ağaç, taş, herhangi bir yaratık için kullanılır. Bu husus, Tanrı adını kullananın niyetine bağlıdır. Kur’ân okursanız

“E ilahun maallah: Allah ile beraber başka Tanrılar mı var?” sorulduğunu görürsünüz. Bu tür ayetlerde Allah’tan başka ilah (tanrı) olmadığı, hükmü geçerli tek Tanrı’nın Allah olduğu vurgulanır.

Kur’ân’ın ilk muhatabı olan Araplar, Allah deyince sadece evrenin yaratıcı ve yöneticisini anlarlardı. Ama ilah deyince bununla hem Allah anlaşılabilirdi hem de uyduruk Tanrılar. Yani Allah kelimesi, yaratıcının özel adıydı. Bu, Arapça için böyledir. Zaten bu isim de Arap dilinde aşamalar geçirerek Allah şekline gelmiştir. Bunun kökünün Ellat olduğu hakkında görüşler de vardır.

“Bu cidden tuhaf bir şeydir”

Kur’ân-ı Kerîm’de kâinatın yaratıcısı için Allah ismi kullanıldığı gibi ilah da kullanılır. Mesela “Falem ennehu la ilahe ilallah: İyi bil ki Allah’tan başka ilah yoktur. Gerçek ilah sadece Allah’tır” (Muhammed: 19), “Allah: ‘İki Tanrı tutmayın. O, ancak tek Tanrı’dır. Yalnız benden korkun’ dedi” (Nahl: 51), “Onlara kendilerinden bir uyarıcı (peygamber) gelmesine hayret ettiler de o kâfirler dediler ki: Bu yalancı bir sihirbazdır. Tanrıları bir tek Tanrı mı yaptı? Bu, cidden tuhaf bir şeydir” (Sad: 4-5).

“O’ndan başka Tanrı yoktur”

“1- De ki: Sığınırım ben, insanların Rabbine, 2- İnsanların padişahına, 3- İnsanların ilahına (Tanrısına): 4- O sinsi vesvesecinin şerrinden. 5- O ki insanların göğüslerine (kötü düşünceler) fısıldar. 6- Gerek cinlerden, gerek insanlardan (olan bütün vesvesecilerin şerrinden Allah’a sığınırım)” (Nas Suresi). “Hahamlarını ve rahiplerini Allah’tan ayrı rabler edindiler, Meryem oğlu Mesih’i de öyle. Oysa kendilerine yalnız tek Tanrı’ya ibadet etmeleri emredilmişti. O’ndan başka Tanrı yoktur. O, onların ortak koştukları şeylerden münezzehtir” (Tövbe: 31).

* DEVAM EDECEK