Ahkaf Suresi 15-17. ayetlerin tefsiri (1)

SORU: Ahkaf Suresi 14-15. ayetlerini birçok mealden okudum. Sanki burada tüm insanlığa hitap ediliyor ve 40 yaş sınırlamasıyla yapılan doğru işlerin göz önüne alınacağı, fena işlerin de bağışlanacağı ifade ediliyor gibi geldi bana. Birkaç tefsirde ise bu ayetlerde hitap edilenin Hz. Ebubekir olduğu anlaşılıyor. Bu yorumum doğru mu? (Gökhan Polat)

CEVAP: Ahkaf Suresi 15-16’ncı ayetin Hz. Ebubekir, 17’nci ayetin de oğlu Abdurrahman hakkında indiği rivayet edilir. Çünkü Ebubekir 38 yaşındayken Peygamber’e inanmış, 40 yaşına gelince de “Ya Rabbi, beni bana ve anama babama verdiğin nimete şükretmeye, razı olacağın yararlı işler yapmaya sevk eyle. Benim zürriyetimi de iyi insanlar yap. Ben sana yüz tuttum ve ben sana teslim olanlardanım” diye dua etmiştir. Allah onun duasını kabul buyurmuş. Babası Ebu Kuhafe Osman ibn Amir, anası Ümmül-Hayr bint Sahr ibn Amra, oğlu Abdurrahman ve Abdurrahman’ın oğlu Muhammed, Müslüman olmuşlardır. Ebubekir’den başka hiçbir sahabinin ailesinde bu kadar Müslüman toplanmamıştır (Kurtubi, el-Cami: 16/194-195).

“Bizi nefsinle faydalandır”

Evvela ayetin, başka sahabiler hakkında indiği rivayeti de vardır. Saniyen Ebubekir’in oğlu Abdurrahman, Bedir ve Uhud savaşlarında müşriklerin safında Müslümanlara karşı savaşmıştır. Rivayete göre Uhud Savaşı’nda düello isteyen Abdurrahman’ın karşısına babası Ebubekir çıkmış ve Allah’ın Elçisi’nin onun için “Bizi nefsinle faydalandır” dediğini söyleyince Müslüman olmuştur. Bir rivayete göre de Mekke’nin fethinden önce içinde Muaviye ibn Ebi Süfyan’ın da bulunduğu bir Kureyş cemaatiyle birlikte Medine’ye hicret edip Müslüman olmuştur (el-İstiab: 2/824).

Ebubekir hakkında değil

İşte 17’nci ayetin, henüz Müslüman olmayan ve babasının iman teklifini reddeden Abdurrahman hakkında indiği rivayet edilir. Gerçekte 15-16’ncı ayetin sözgeliminden bunların Ebubekir hakkında değil, genel olduğu anlaşılır. Çünkü ayette Müslüman ana babasının sözlerine uyup Allah’a ve ana babasına itaat eden salih bir evlat nitelendirilmektedir. Oysa ayetin indiği Mekke devrinde Hz. Ebubekir’in babası Ebu Kuhafe Osman ibn Amir henüz Müslüman olmamıştı. O ancak Mekke’nin fethinde Müslüman olmuştur (el-İstiab: 3/1036). Bu yetlerde anlatılanlar Ebubekir ile ana babasının durumuna uymaz. 17’nci ayetin, Ebubekir’in oğlu Abdurrahman hakkında indiği rivayetini Hz. Ayşe reddetmiştir. Olay şudur: Muaviye, oğlu Yezid’i veliaht tayin eder. Hicaz’a vali yaptığı Mervan’a da halktan Yezid’e beyat almasını yazar.

(DEVAM EDECEK...)