Topu Öcalan’a atmak

Futbolda bir takımın oyuncuları ya avantajlı oldukları için vakit geçirmek istediklerinde ya da kendilerini zor durumda hissettiklerinde akıllarına ilk gelen şeylerden biri topu taca atmaktır. Bizde de hükümet, çözüm sürecinde ya işi ağırdan almak istediğinde ya da yaşanan sorunları BDP ve/veya PKK ile tartışmak istemediğinde topu sık sık Abdullah Öcalan’a atıyor. Aslında bu durumun çözüm süreci öncesinde başladığını fakat süreçle birlikte iyice alışkanlık hâline geldiğini söyleyebiliriz. Öte yandan bunun sadece siyasi iktidara özgü bir durum olmadığını belirtmeliyiz. Çözüm sürecine, Türkiye’nin Kürt ve PKK sorunlarını kalıcı bir şekilde çözmekten ziyade hükümetin bu sorunlardan kaynaklanan sıkıntılarını hafifletme, ona zaman kazandırma gibi bir anlam yükleyen bazı kişiler de, son demokratikleşme paketi örneğinde olduğu gibi, hükümete yöneltilen her türlü eleştiriyi “size ne oluyor? Öcalan’dan daha iyi mi bileceksiniz?” diye savuşturmaya çalışıyorlar.

Öcalan’ın özellikleri

Evet ortada bazı doğrular var.

- Öcalan gerçekten Kürt siyasi hareketinin en önemli, hatta merkezi figürü. Hareketin hem tabanı, hem tavanı ona saygı duyuyor, onu önder kabul ediyor ve onun söylediklerine göre davranmaya, talimatlarını yerine getirmeye çalışıyor.

- Kürt hareketi içinde hiç kimse ya da grubun Öcalan’a rağmen, hele ona karşı bir inisiyatif geliştirmesi, daha da ileri gidip onu tasfiye etmesi mümkün değil.

- Öcalan, yaşadığı elverişsiz koşullara rağmen, gerek Türkiye, gerek Orta Doğu, gerekse dünyadaki gelişmeleri yakından takip edip bunlara uygun politikalar geliştirmeye çalışıyor. Bugün Kürt siyasi hareketi düne kıyasla alabildiğine ileri bir noktadaysa bunda Öcalan’ın payı büyük.

- Son Newroz mesajında olduğu gibi Öcalan’ın Kürt hareketine çizdiği perspektifler genellikle devlet ve Türk kamuoyununun önemli bir bölümü tarafından da “makul” karşılanıyor.

Yükü ayarlamak

Bütün bu özelliklerinden hareketle; devletin yeni çözüm sürecinin merkezine Öcalan’ı yerleştirmesini isabetli, hatta geç kalmış bir karar olarak değerlendirmiştim. Lakin hükümet atması gereken adımları eksik atarak veya geciktirerek, bunun doğuracağı (ve doğurduğu) sorunlarla uğraşmayı Öcalan’a havale ederek Türkiye’ye zaman ve enerji kaybettiriyor. Daha vahimi, çözüm için elzem olan Öcalan’ın prestij ve otoritesini riske atıyor.

Süreç ilk başladığında “devlet Öcalan’ı kullanıp atacak mı?” diye sormuştuk. (http://www.rusencakir.com/Devlet-Ocalani-kullanip-atacak-mi/1913) O yazıda “Bir yanda Öcalan’a şaşırtıcı bir şekilde bağlı olup diğer yandan onun devlet tarafından kandırılması, aldatılması ihtimalinden ürkmek ilk bakışta çelişkili gelebilir ama bu duygu Kürtler arasında çok yaygın” demiştim. Aradan bir yılı aşkın süre geçmiş olmasına rağmen o duygu varlığını sürdürüyor. Bunun en önde gelen nedeni, devletin Öcalan’ın konumunu, onun bütün ısrarlarına rağmen “araçsal”dan “fonksiyonel”e taşımaması, yine onun deyimiyle “format değişikliği”ne gitmemesidir.

Özetle, Öcalan’ı sürecin merkezine almak doğru olabilir ancak bütün yükleri ona yükleyip, Kürt hareketinin diğer aktörlerini devre dışı bırakmaya kalkmak sorun çıkardı, bundan sonra da çıkaracağa benzer. Bunun yerine, Öcalan’ın konumunu, Kürt hareketinin tüm aktörlerini aktif bir şekilde sürece dâhil etmesine ve onları yönlendirmesine elverir şekilde yeniden şekillendirmek daha akılcı olacaktır.