Kürt hareketinin sahiden sosyalist sola ihtiyacı var mı?

Başbakan Erdoğan‘ın Siyasi Başdanışmanı Yalçın Akdoğan önceki gün Star Gazetesi’nde adıyla, dün de Yeni Şafak Gazetesi’nde “Yasin Doğan“ müstearıyla, geçtiğimiz hafta sonu ilk kongresini yapan HDP (Halkların Demokratik Partisi) üzerine iki ayrı yazı yazdı. Öncelikle bu iki yazı bize hükümetin HDP olayını epey ciddiye aldığını gösteriyor.

Peki Akdoğan (dolayısıyla hükümet) bu partiye nasıl bakıyor? HDP’nin, Abdullah Öcalan‘ın talimatıyla BDP’nin “Türkiye partisi“ne dönüşmesi amacıyla kurdurulduğunu biliyoruz. Akdoğan ise HDP’nin bu hedefe ulaşabileceğine inanmıyor, hatta Kürt siyasi hareketinin Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olabileceğini ima ediyor.

Onun bu yaklaşımı Kürt hareketinin tabanında da rağbet gördüğünden, “Çözüm sürecinin tam ortasında ve yerel seçimlerin arifesinde böyle bir şeyin zamanı mı, ne gerek var?“ türünden yakınmaların epeydir seslendirildiğinden de haberdarız.

Uyum sorunu

Ortada çok ciddi bir uyum sorunu olduğu muhakkak. Şöyle ki, PKK 1970’li yılların sonlarına doğru Marksist-Leninist bir örgüt olarak doğdu, bu doktrine sahip kadrolar tarafından yönetildi ancak en büyük gelişimini solculuktan Kürt milliyetçisi çizgiye doğru yönelerek gerçekleştirdi. Sonuçta bugün Kürt siyasi hareketinin, büyük ölçüde sosyalist düşünceye sahip kadrolar tarafından yönetildiğini ama tabanda ezici çoğunluğu oluşturanların temel motivasyonunun Kürtlük ve Kürt kimliği olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla hareketin tavanı Kürt olmayan solcularla bir şekilde beraber yürümek isterken, taban bunu çok fazla dert edinmiyor, hatta böyle bir ihtimalden, kendi yürüyüşünü zora sokabileceği için uzak durmaya çalışıyor.

Önceki akşam Çankaya Köşkü‘nde 29 Ekim resepsiyonunda karşılaştığım BDP’lilerle sohbet ettiğimde benzer kaygılara tanık oldum. İçlerinden biri, HDP içinde yer alan sosyalist soldan kişi ve gruplara, zor zamanlarda yanlarında oldukları için minnet duyduklarını hatırlattı, ancak bu kesimlerin ülkenin batısında pek bir toplumsal karşılığı bulunmadığının da altını çizdi. Hatta ona göre, sosyalist solun HDP’deki ezici ağırlığı, Kürt siyasi hareketinin diğer toplumsal/siyasi çevrelerle mümkün olan ilişkilerinin önünü kesebiliyor.

Gezi faktörü

Eğer HDP ilk kongresini, örneğin geçen yıl yapmış olsaydı belki üzerinde konuşmaya bile kalkmaz, “nasıl olsa fos çıkacak” der ve geçerdik. Ancak Gezi direnişiyle birlikte Türkiye’nin bütün siyasi kalıpları altüst olduğu için “Bu daha başlangıç...“ sloganıyla yola çıkan HDP için “acaba...“ ile başlayan sorular soruyoruz. Çünkü HDP içindeki solcuların “Gezi ruhu“nu partiye taşıyabilmeleri durumunda marjinallikten sıyrılmaları ve onu “dışı Türk, içi Kürt“ bir parti olarak algılanmaktan kurtarmaları ihtimal dâhilinde.

Peki bu ne kadar mümkün? Şahsen çok mümkün olduğunu sanmıyorum, çünkü HDP içinde yer alan (dışında kalanların çoğu da öyle aslında) sosyalist soldan isimlerin Gezi’ye büyük ölçüde eski kalıplarla baktıklarını düşünüyor ve görüyorum. Örneğin, eğer “Gezi ruhu” denilen olguyu anlamış olsalardı, büyük bir kısmı yeni bir partide bu kadar ön plana çıkmaz, yerlerini genç ve yeni isimlere bırakırlardı.

İnenler ve çıkanlar

Şu notu mutlaka düşmek lazım: Genç Abdullah Öcalan, başta Mahir Çayan olmak üzere 1970’li yılların Türk sosyalistlerinden esinlenerek yoktan bir Kürt siyasi hareketi yarattı. Buna karşılık, Mahir Çayan’ın, Deniz Gezmiş‘in, İbrahim Kaypakkaya‘nın ve diğer devrimci liderlerin takipçisi olma iddiasındaki solcular bir zamanların güçlü sol hareketinin adım adım yok olmasının önüne geçemediler.

O zaman önümüzde şu sorular duruyor: Sosyalist solun yeniden güçlü bir şekilde varlık göstermesi mümkün mü? Mümkünse nasıl? Kendi Öcalan’ını çıkartarak mı? Değilse, sosyalistlerin tek seçeneği Kürt hareketine küçük bir parça olarak eklemlenmek midir?

Ve tabii ki esas soru: Kürt siyasi hareketinin sahiden sosyalist sola ihtiyacı var mı?