Delinin biri kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış hikâyesi…
Sosyal medyada ve bazı basın-yayın organlarında staj dönemlerinde ödenen staj sigorta primlerinin emeklilikte sigorta başlangıç tarihi olarak dikkate alınacağı yönünde haberler yer aldığını gördük, şaşırdık.
Bir de üstüne Sosyal Güvenlik Kurumu sisteminde yapılan güncelleme sonrasında hizmet dökümlerinde de ilk işe giriş tarihi kısmında staj başlangıç tarihinin yer almasının bu nedene dayandığı iddia edilince ortalık iyice karıştı.
Gelin işi başından anlatalım, ortada dolaşan bu hikâyeye en doğru yolu bulalım; Sosyal Güvenlik sisteminde iki tür prim ödeme şekli ve bildirimi vardır. Bunlardan ilki “iş kazası-meslek hastalığı sigortası” da denilen kısa vadeli sigorta çeşididir. Diğeri de “yaşlılık-malullük-ölüm sigortası” denilen uzun vadeli sigorta çeşididir.
Ne zaman başladı?
Emeklilik olarak bilinen primler de uzun vadeli sigorta primlerini içerir. Kısa vadeli sigorta sadece çalışılan-staj yapılan sürede çalışanın-stajyerin başına gelebilecek meslek hastalığı ve iş kazası içindir.
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 19.06.1986 günü uygulanmaya başlanmıştır. Bu tarihten itibaren meslek lisesi öğrencilerinin sigortasını okudukları okullar yapmaya başlamıştır. Önceki yıllarda ise sigortaları işletmelere aitti ve bazı işletmeler kendilerine staja gelen öğrencileri kısa vadeli stajyerlik-çıraklık sigortası yerine uzun vadeli sigorta yapabilmekteydiler. Bu sebeple de 1986 yılından önce staj yapan çırak olanlar için işe girişler emeklilik için de başlangıç sayılabilmektedir. Bu “şanslı stajyerlerden” olup olmadığınızı 1986 yılı ve öncesinde adınıza emeklilik primi ödenip ödenmediğini sigorta hizmet cetvelinde prim ödeme gün sayısı ve kazanç bildirilip bildirilmediği ile teyit edebilirsiniz.
Kendisi adına stajyer sigortası yapılan birisi için SGK hizmet dökümünde işe giriş tarihi yazar ama işe giriş yazan yıllar için prim ödeme gün sayısı ve kazanç görünmez. Stajdan sonra ilk normal işe giriş (uzun vadeli prim ödenme) tarihinden itibaren de gün sayısı ve kazanç görünür.
2 milyon kişi
Bir kez daha belirtmekte yarar var; meslek liseleri tarafından yapılan staj sigortası Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işe başlama tarihi olarak kabul edilmemektedir. SGK tarafından kabul görmeyen bu tarih, prim gün sayısı olarak da dikkate alınmamaktadır. Halen çalışan kişilerin normal olarak işe başlama tarihleri, normal prim ödenmeye başlamasından sonra emeklilik için önem taşımaktadır. Emekli olabilmek için gerekli olan prim gün sayısı ve emeklilik yaşı da bu şartlar altında belirlenmektedir.
Bugüne kadar özellikle seçim dönemleri öncesinde birçok milletvekili bu durumu meclise taşımış ve her defasında bu konuyla ilgili kanun teklifi verilmiş olsa da bu tekliflerinin hiç birisi kanunlaşmamıştır. Yeni hükümet programında, staj sigortası ya da staj süreleri borçlanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında işe başlama tarihinin öne çekilmesi gibi bir çalışma şu an için yoktur.
Emeklilik yaşının öne çekilmesi yönünde yine gündeme düşen “Müjde Emeklilik yaşı öne çekildi, staj sigortası geldi” gibi haberler gerçeği yansıtmamaktadır.
Gönül isterdi ki 2 milyon staj mağduruna bekledikleri müjdeli haberi verelim ama mevcut halde elden gelen budur…
