Asgari ücrete işveren tepki gösterdi ancak bu sadece yanında işçi çalıştıranların sorunu değil. Asgari ücretin artması domino taşı gibi milyonlarca insanı yakından ilgilendiren bir konu. Neden mi?
BAĞ-KUR PRİMLERİ
01.09.2013 tarihinde iş yeri tehlike sınıfları prim oranının 2 olarak belirlenmesinin ardından Bağ-Kur primi taban değeri asgari ücretin yüzde 34.5’i olarak sabitlenmiştir. 01.07.2015 31.12.2015 tarihleri arasında Bağ-Kur’lu en düşük olarak 1.273,50 TL’nin yüzde 34.5’i olan 439.36 lira Bağ-Kur primi öderken bu primin 2016 itibari ile 1.818.41 x yüzde 34.5 = 627.36 lira olması bekleniyor. Yapılacak asgari ücret zammı SSK’lıyı güldürürken Bağ-Kur’luyu düşündüreceğe benziyor.
İŞSİZLİK MAAŞI
2015 yılı son yarısında asgari ücretli çalışanın alacağı işsizlik maaşı 505.53 lira iken 2016 itibari ile bu tutarın 721.85 lira olması bekleniyor. Üst sınır ise 1.018,80 liradan 1.454,74 liraya yükselecek. Yapılan bu değişikliğe göre 2016 Nisan ayı sonunda kendi rızası dışında işsiz kalan bir asgari ücretli 2015 maaşının yaklaşık 200 lira altında işsizlik maaşı almış olacak.
EV HİZMETLİLERİ
Asgari ücretten etkilenen bir başka kesim de ev hizmetlerinde çalışanlar. Vergiden muaf tutulmaları sebebi ile normal asgari ücretliye göre hesapları biraz daha farklı yapılsa da evinde yardımcı çalıştıran bir kişi yardımcısı için asgaride 146.45 lira SGK primi öderken bu tutar 2016 yılı itibari ile 209.14 liraya yükselecektir.
PRİM BORÇLANMALARI
Yurt dışı, doğum ve askerlik borçlanmaları, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun şartların uygun olması durumunda toplu prim ödenmesine olanak sağladığı durumlardır. Borçlanma tutarları da asgari ücrete bağlıdır. Prim borçlanmaları en düşük olarak asgari ücretin yüzde 32’si şeklinde hesaplanmaktadır.
01.07.2015-31.12.2015 tarihleri arasında bir yıl borçlanma yapmak isteyen kişinin borçlanma hesabı; 1.273,50 x yüzde 32 = 407,52 (30 günlük) olarak yapılıyordu. Bunu 360 güne tamamladığımızda karşımıza 4 bin 892 liralık bir hesap çıkıyordu. 2016’da asgari ücret brüt 1.818 lira olursa bunun yüzde 32’si 518.9 TL yapacak. Aylık olan bu tutarı yıla tamamladığımızda karşımıza 6 bin 984 lira gibi bir maliyet çıkacak.
Bu sebeple borçlanma yapmak isteyenlerin 2016 yılbaşından önce borçlanma talebinde bulunmaları yararlarına olacaktır.
İşverene maliyetinde 3 hesap var
Hükümetin net asgari ücret rakamı konusundaki kararına göre; üç farklı asgari ücret rakamından biriyle karşılaşmak mümkün olabilir. Net asgari ücretin 1.300 lira olma hesabı yapılırken;
- Çalışanların yararlandığı asgari geçim indirimi (AGİ) tutarı dahil edilmeden hesaplama yapılırsa, brüt asgari ücret 1.818,41 lira olacak.
- Çalışanların yararlandığı asgari geçim indirimi en düşük tutarda(bekar/eşi çalışan ve çocuksuz) dahil edilerek hesaplama yapılırsa, brüt asgari ücret 1.645,76 lira.
- Bu tutara, çalışanların yararlandığı asgari geçim indirimi en yüksek tutarda (evli eşi çalışmayan ve
3 çocuklu) dahil edilerek hesaplama yapılırsa, brüt asgari ücret 1.543.19 lira olacaktır.
Kıdem tazminatı unutuluyor
Orta nokta olan 1.645,80 lira üzerinden hesap yapacak olursak maliyet şöyle şekillenecek. Konu tartışılırken ve işveren üzerindeki yük hesaplanırken kıdem tazminatı yükü dahil maliyetin gözden kaçtığı da dikkat çekiyor.
Aylık asgari ücret: 1.645,80 TL
Kesintiler toplamı: 469.20 TL
AGİ hariç kesintiler toplamı: 379.09 TL
Net ele geçen tutar: 1.176,60 TL
AGİ Dahil net tutar: 1.300,03 TL
İşverene maliyet: 2.016,11 TL
İşverene maliyet (Yüzde 5 indirim hakkıyla): 1.933,82 TL
Kıdem tazminatı maliyeti/aylık: 137.15 TL
Kıdem tazminatı dahil toplam maliyet: 2.070,97 TL
İşverenin yükü nasıl hafifler?
Aslında tüm partilerin seçim beyannamesinde asgari ücret artışı mevcuttu. Belki de koalisyon beklentisiyle “2016 dönemi atlatılır” diye düşünülüyordu. Ancak, özellikle Başbakan Ahmet Davutoğlu ve kurmaylarının bu konuda net duruşu ve 01.01.2016 tarihinde asgari ücretin net 1.300 lira olması ısrarı, işverenleri maliyetler konusunda şimdiden düşündürüyor.
İşverenlerin yeni hükümetten beklentileri;
- İşverenlere sağlanan 5 puanlık prim indirimine ilave 5 puanlık indirim verilmesi,
- Sigortasında işveren payının yüzde 2’den yüzde 1’e indirilmesi,
- Vadeli Sigorta Kolu Primi’nin yüzde 2’den yüzde 1’e indirilmesi,
- Teşviklere, benzeri vergide de “beş puanlık vergi teşviki” verilmesi,
- Alınan damga vergisinin kaldırılması.
Aralık ayında asgari ücrette işçi-işveren ve devlet kapışması çetin geçeceği şimdiden aşikâr…
