Türkiye’de kayıt dışı çalışma mecburiyet değil aslında bir tercih. Gençlerin sadece yüzde 83’ü ‘Maaşım fazla olsun ama sigortam olmasa da olur’ diyor. Yüksek boşanma oranı da kayıt dışılığı körüklüyor. Erkekler nafakadan kaçmak için kayıt dışı çalışıyor
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası: Madda 60- Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.
Anayasamızdaki sosyal güvenlik hakkımıza ilişkin maddeyi yazdım. Madde gayet açık ve net! Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir ve anayasa gereği bu haktan vazgeçilemez.
Bu haktan vazgeçilemez ise, insanlar neden bu haklarından vazgeçiyor?
Ülkemizin istihdam sorunlarının başında gelen bu sorunu ele almanın vakti bence… Ülkemizde mevcutta emeklilik yaşı 09/09/1999 sonrası girişliler için 60. Bu tarih öncesi sigorta başlangıcı olanlar ise kademeli olarak 58, 57, 56 şeklinde iki yılda bir geriye doğru giderek değişir. 2008 sonrası ilk defa sigorta başlangıcı olan erkek sigortalılarda tavan kademeli olarak 65’e kadar gidiyor.
Emekliliğe inanç yok
Sosyal medyada yapılan anketin sonuçlarına dikkat!
Gençlerle sorduk. ‘Sigorta mı, fazla para mı?’ diye; 100 kişiden sadece 17’si SGK’yı tercih etti. 83 kişi ise emekliliğini görebileceğini düşünmüyor bile. ‘Sigorta mı, para mı?’ sorusunun cevabı hep paradan yana. Asgari ücretin açlık sınırının altında olması sebebiyle bu cevap aslında çok da şaşırtmamıştır sanırım sizleri.
Elbette ki, bu sorunun cevabı ne zaman ‘Sigorta’ olur işte o zaman SGK açık vermeyen, kayıt dışı istihdamı tam manasıyla asgari seviyeye indirmiş bir kurum olur.
İcra takibinden nasıl kaçarsın?
Borcunuz var ödeyemediniz. Adınıza yasal takip başlayınca ve icralar arka arkaya gelince sigortalı bir iş değil sigortasız bir iş aramaya başlıyorsunuz haliyle.
Gelin size bazı rakamlar vereyim; Türkiye Bankalar Birliği raporuna göre 32 milyon kredi kartlısı mevcut. 3 milyon 248 kişi kredi kartı veya bireysel kredi alacakları yüzünden ‘yasal takipte’. Mahkemelerde bekleyen yaklaşık 25 milyon icra dosyası var. Toplam icralık kişi sayısı 7 milyonu geçmiş durumda. Hal böyle olunca sırf maaşına haciz gelmesin diye sigortasız çalışmayı kabul ediyor ahali. İşverenler de SGK ve vergi yükünden kurtulacağını zannederek durumu kabul ediyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nda kayıtlı çalışması olan kişiler tespit edilir ve haklarında icra kesintisi uygulanır, kaydı olmayan kişilerin ise gelirleri olmadığından kesinti uygulanamaz.
Bu yüzden normalde 4 çalışan bir emekliye bakmalıyken, Türkiye’de oran 1.63 çalışana karşılık 1 emekliye kadar düşmüş vaziyette.
Boşanmalar da kayıt dışılıkta çok etkili
Kayıt dışı istihdama Türkiye’deki yüksek boşanma oranı da etki ediyor.
‘Boşanmaların ne gibi bir etkisi olabilir?’ sorusunun yanıtını sizlere bir iki paragraf ile özetlemeye çalışırsam; işsizliğin az olduğu ülkeler incelendiğinde boşanma sayılarının oldukça düşük olduğu görülür. Ülkemizde yılda 130 bin civarında boşanma davası açılıyor. Bu davaların yaklaşık 40 bini nafaka bağlanması ile sonuçlanıyor. Kimse kimseye para ödemek istemez, bu bir de boşandığınız eşinizse! Bu gibi yükümlülük altında bırakılan kişiler haliyle ödememe yoluna gidiyorlar. Ödemedikleri takdirde karşı taraf soluğu icra dairelerinde alıyor.
Sırf eşine nafaka ödememek için sigortasız çalışan binlerce erkek sigortalı var bu ülkede…
