Türkiye'de milyonlarca memur ve çalışan özlük haklarına, emeklilik sürelerine ve maaşlarına ilişkin sorulara yanıt arıyor.
Soru: Merhaba, ben ve eşim öğretmeniz. Eşim eylül ayında doğum sonrası ücretsiz izne ayrıldı. Bu süre zarfında "aile yardımından" faydalanabilir miyim? Bununla ilgili olarak nasıl başvuruda bulanabilirim ve geçmişe dönük olarak da ödeme alabilir miyim? Ayrıca ücretsiz izin süresi boyunca eşimin çalışmaması sebebiyle asgari geçim indiriminin de bu duruma göre hesaplanması mümkün müdür? Teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim. (Engin Deniz)
Cevap: Memurların aile yardımı ödemeleri 657 sayılı kanunun 202, 203 ve 204. Maddelerinde düzenlenmiştir. Kanunda aile yardımına ilişkin şu açıklamalara yer verilmiştir ‘Aile yardımı ödeneği Devlet memurlarına her ay aylıklarıyla birlikte ödenir. Karı ve kocanın her ikisi de memur iseler bu ödenek yalnız kocaya verilir. Aile yardımı ödenekleri hiç bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve borç için haczedilemez. Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlendiği; çocuk için ödenen yardıma da çocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanır. Aile yardımı ödemesi müracaata istinaden yapılan bir ödemedir. Müracaat etmeyen bir çok memur bu konuda mağduriyet yaşamış ve konu 4. Dönem toplu sözleşmesinde tekrardan düzenlendi. Toplu sözleşmede geriye dönük 3 aylık süre şartı getirildi. 3 ay içerisinde aile yardımına müracaat etmeniz gerekmektedir. Bu sorunu kısmen çözüme kavuşturmuş olsa da binlerce mağduriyet giderilmedi. Önümüzdeki toplu sözleşmede yıl geriye dönük olarak düzenlenmesi bekleniyor.
Aile yardımı müracaatları artık e-devlet sistemi üzerinden yapılabiliyor. E-Devlet şifreniz ile Hazine ve Maliye Bakanlığı Uygulamaları ve sonrasında Kamu Personeli Aile Bilgileri Bildirim Sistemine girerek yapabilirsiniz.
Soru:29/05/1974 tarihinde doğdum. İlk işe giriş tarihim 20/10/1992 olup 30 gün sayım var. Tarım SSK ya 02/2004 yılında giriş yaptım. Toplam 2865 gün sayım var. Askerliğimi 08/1998 yılında başlayıp 18 ay yaptım. Ne zaman emekli olabilirim. Normal SSK ya geçsem, emeklilik yaşında ve maaşında avantajı olur mu. (Namık Kemal)
Cevap: Tarım sigortasında yaş ve prim günleri normal 4/a sigortasına göre daha esnektir. Sigortalılık başlangıcınıza istinaden tarım sigortasından emeklilik şartlarınız 49 yaş 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günüdür. Askerlik borçlanmanızı yapıp, 195 gün daha tarım sigortası ödemeye devam ederseniz 4 yıl sonra emeklilik tahsis talebinizi gerçekleştirebilirsiniz. 4/A Sigortalılığına geçmek isterseniz son 1261 gün 4/a hizmet bildirmeniz gerekecektir. Bu durumda ise emeklilik şartlarını 53 yaş 25 yıl sigortalılık süresi ve 5600 prim günü olacaktır. Tabi her iki aylık konusunda bir kıyaslama yapacak olursak elbette 4/a sigortalılığından alacağınız emekli maaşı daha yüksek olacaktır. Ancak erken bağlanacak düşük aylık da burada oluşan eksikliğinizi giderecektir. Karar sizin…
Soru: Mert Bey merhaba, eşim 1979 doğumlu ve 1994 yılında staj yaptı sigorta numarası var, daha sonra 1996 yılında evlendik ve çalışmadı. 2008 Yılında 1 ay sigortalı gösterdik ve şimdi bildiğim kadarı ile emeklilikle ilgili 2008 tarihine göre kanunlar geçerli oluyor. İlk çocuğumuz 1999 ikinci çocuğumuz 2005 yılında doğdu doğum borçlanması yapabiliyor muyuz ve yaparsak emeklilikle ilgili tarihler değerli bilgilerinizi paylaşırsanız çok memnun oluruz. Doğum borçlanmasını taksitlendirebilir miyiz. Saygılarımla.
Cevap: Üzülerek belirtmek isterim ki staj süreleri halen sigortal başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Bu sebepten dolayı eşiniz 2008 yılından itibaren sigortalı olarak kabul edilecektir. Ayrıca eşinizin sigortalılığı doğumlardan sonra olduğu için her iki doğumdan da borçlanma konusunda faydalanamayacaktır. Doğum borçlanması hakkı, ilk sigortalı olunan tarihten sonra meydana gelen doğumlarda geçerlilik kazanmaktadır. Diğer taraftan hak sahibi olunarak başvurulan tüm kurum borçlanmalarını taksitlendirme imkanı bulunmamaktadır. Yurtdışı borçlanma talebinin son ödeme süresi 3 ay, askerlik ve doğum borçlanmasının ödeme süreleri ise 1 aydır. Bu süre zarfında ödeme yapılmaz ise borçlanma işlemleriniz sonlandırılır ve tekrardan müracaat etmeniz gerekir. Eksik ödeme yapmanız halinde ise yaptığınız ödeme kadar tarafınıza sigorta primi yansıtılır. Günlük en düşük borçlanma tutarı 2019 yılı için askerlik ve doğumda geçerli 27,28 TL, yurtdışı borçlanmasında ise 38,38 TL’dir. Son olarak eşinizin 2008 yılındaki girişine göre emeklilik şartları 58 yaş 7000 prim günüdür. Yaşlılık aylığında ise 4500 prim günü 25 yıl sigortalılık süresi ve 58 yaş şartı aranmaktadır.
Soru: Doğum tarihim 03.02.1965, sigorta başlangıç tarihim 27.11.1998 ve toplam prim günüm 6522 eğer 18 aylık askerlik yaptığım süreyi de dahil edersek ne zaman emekli olabilirim?
Cevap: 554 gün askerlik borçlanması yapmanız halinde sigorta başlangıcınız 23.05.1997 tarihine çekilecektir. Bu durumda 56 yaş 5825 prim günü şartlarına tabi olacaksınız. Bu süreye ulaşamıyorsanız 5 günlük askerlik borçlanması yapmanız 57 yaş ve 5900 prim günü şartlarına tabi olmanız için yeterli olacaktır. Mevcut durumda hiç borçlanma yapmazsanız 58 yaş 5975 prim günü şartlarına tabi olacaksınız.
Soru: İyi Çalışmalar, Sigorta başlangıcım 1988 askere ise 1990 yılında gittim. Sigorta primim 8 bin gün, Yaşım ise 2020 şubatta doluyor ve emekli oluyorum. Benim sorum askerliği borçlanırsam borçlandığım tutar 2000 öncesi için mi dikkate alınır. Çünkü maaş bağlanma oranı 2000 öncesi daha yüksek olduğu için maaşımın yüksek bağlanma şansı var mıdır? Şimdiden teşekkür ederim.
Cevap: 1999 yılı öncesine ait her türlü borçlanma aylığı artırmaktadır. Burada ödenen primlerin aylık bağlama oranına etkisi %70’lerdedir. Detaylı hizmet bilgilerinize bakmadan, hesaplama yapmadan aylığınızı şu kadar artırır demek yanlış olur ancak asgari ücret üzerinden ödenmişse primleriniz bu süreleri şimdiki asgari ücret üzerinden borçlanırsanız aylığınıza ortalama 100-150 TL etki edecektir.
UZMANASOR@GAZETEVATAN.COM
