Süt yaklaşık olarak yüzde 85-87 düzeyinde su, yüzde 4-5 düzeyinde süt şekeri laktoz, yüzde 3-4 düzeyinde süt proteini kazein ve yüzde 3-4 düzeyinde de süt yağı içeriyor.
Fazla miktarda olmamak kaydıyla süt, çocuklar için genellikle sağlıklı bir besin maddesi. Ancak süt içtikten sonra kendisini rahatsız hisseden çocukları zorlamamak gerekiyor. Bunun yerine yoğurt, kefir gibi süt ürünleri hem besleyici, hem de probiyotik özellikleriyle daha çok tercih edilmeli. Erişkin bir insanın organizması ise süt proteinini sindirmekte ve yakmakta zorlanabilir. Ancak her çeşit süt veya süt ürünü aynı reaksiyonu vermiyor. En sık inek sütü proteinlerine karşı reaksiyona rastlıyoruz. Peynir, kefir ve yoğurt ise sütün fermente edilmesiyle oluşur. Fermentasyon sırasında sütün içeriğindeki protein miktarında değişiklikler olur. Dolayısıyla bir kişide süte karşı reaksiyon olup, aynı sütten yapılan yoğurda karşı reaksiyon ortaya çıkmayabilir. Laktoz intoleransı ise süt şekeri olan laktozu sindiren enzimin doğumsal eksikliğidir. Bu duruma, beraber özellikle Uzakdoğulular’ın tamamına yakınında görülür. Uzakdoğu’da süt, yoğurt, peynir tüketilmez hatta peynir bilinmez. İşte Uzakdoğulular’ın süt ürünlerinden uzak durmasının nedeni budur.
Diğer yiyeceklerle beraber tüketmeyin
Laktoz intoleransı ve süt proteinlerine karşı hassasiyet kilo vermenizi engelleyebilir. Ancak süt ve süt ürünlerini direkt olarak tüketmemekle birlikte, hazırladığınız yemeklerde de bunlara yer vermemelisiniz.
Çevrenizdekilere “Hangi besin en çok kalsiyum içerir?” diye soracak olsanız büyük bir çoğunluğun sadece süt ve süt ürünlerini söyleyebildiğini görürsünüz. Oysa kalsiyum birçok gıda maddesinde bulunmaktadır.
Günlük yaşantıda sütü diğer yiyeceklerle tüketmemek, tek başına içmek sindirim sistemi için daha sağlıklıdır.
Süt ve ürünleri başlıca kalsiyum kaynaklarınızdandır. Vücudunuzda kalsiyum kaybı olmaması için süte yakın oranda kalsiyum içeren yeşillikleri bol miktarda tüketmelisiniz. Ayrıca ceviz, fındık, badem gibi yemişlerle de kalsiyum takviyesi yapabilirsiniz. Brokoli, soya fasulyesi, çalı fasulyesi, mercimek gibi yağlı tohumlar da bol miktarda kalsiyum içerir.
Mümkünse cam şişede satın alın
Süt sağlıklı hayvandan sağıldıktan hemen sonra tüketilmeyecekse mutlaka kaynatılmalıdır. Kaynatma işlemi sırasında sütün yağ ve proteinin tencereye yapışmasını önlemek gereklidir. Bunun için, cilasız tahta bir kaşıkla 5 dakika boyunca karıştırılmalı. Paket süt tüketilecekse önümüze pastörizasyon konusu çıkıyor. Genel kanı pastörizasyon işleminde fazla besin kaybı olmazken UHT işleminde bu kaybın biraz daha artabileceği yönünde. Çünkü sütün WHEY proteinleri UHT işlemi sırasında kaybolur. Bu durumda UHT süt ve ekşimeyen homojenize yoğurtla beslenen bireylerin süt ve yoğurdun bazı besleyici özelliklerinden mahrum kaldığı düşünülebilir. Düşük ısı, uzun süreli pastörizasyon ve UHT işlemi sütün raf ömrünü uzatır. Gelişmiş ülkelerde pastörize süt tüketimi UHT işlemi görmüş süte göre daha revaçta. UHT kefir, ayran, meyve suyu gibi ürünlerde de kullanılıyor. Mümkünse cam şişede, süt tercih edilmeli.
