Her yıl 70 bin kişi ABD’de dünyanın en ünlü festivallerinden biri Burning Man için toplanıyor. İşte her yönüyle çılgın festival.
Az buçuk kafa yoranlar olarak yıllardır hep daha iyi bir ülke hatta dünya nasıl olur diye düşünürüz. Gece uzayan sohbetlerin bitmek bilmez konusudur. Ekonomisi, sosyal ilişkileri, doğası, inanç sistemiyle hayalimizdeki düzen acaba nasıl olur? Herkesin kendince yanıtları vardır. ABD’de her yıl düzenlenen Burning Man festivali ise paranın olmadığı, herkesin eşit şartlarda paylaşarak yaşadığı bir dünya oluşturma amacıyla yola çıkmış. 70 bin kişilik komün her yıl bir hafta boyunca adeta sosyalist bir düzende yaşayıp bambaşka bir hayat deneyimliyor. Ama işin tuhaf yanı, o festival popülerleştikçe bu deneyimi yaşamak isteyenlerin tekelinden çıkıp, biletlere ve kostümlere binlerce lira ödeyen ünlülerin uğrak noktası haline geldi. Bu yıl 26 Ağustos’ta başlayan ve yarın sona erecek Burning Man bu kadar konuşulur ve yine Türkiye’den ünlü akını yaşanırken gelin bu festivale biraz daha yakından bakalım.
Nereden çıktı?
Burning Man, Yanan Adam 1986’dan bu yana ABD’nin batısındaki Nevada eyaletinde düzenlenen bir festival. Black Rock City’deki bir çölde yapılıyor. Geleneği başlatan isim Nisan ayında 70 yaşında kaybettiğimiz Larry Harvey. Sevgilisinden ayrıldıktan sonra aşk acısı çeken Harvey 20 arkadaşıyla birlikte kafa dağıtmak için bir hafta boyunca San Francisco’daki bir kumsalda kamp kurmuş. Öyle keyifli zaman geçirmişler ki bunu her yıl yapma kararı almışlar. Her geçen yıl katılım artmış. Sonunda o kadar büyümüş ki 1990’da Baker Kumsalı’nda festivalin sembolü olan tahta adamı yakarken yangın tehlikesi yaşanınca festivali geniş boş bir alanın olduğu Nevada Çölü’ne taşımışlar. Aradan geçen bunca yıldan sonra Burning Man dünyanın büyük sanat ve müzik festivallerinden kabul ediliyor.
İdeolojik yanı ne?
Teması ekolojik bilinç ve eşitlik. Amaç kimliğinden, kökeninden, yaşanmışlıklarından bağımsız olarak o zor şartlarda hayatta kalmak. Bir haftalığına Nevada’da kendi kuralları olan bir şehir kuruluyor. Katılan herkese 20 sayfalık hayatta kalma rehberi dağıtılıyor. Ansızın değişen hava koşullarına karşı ne yapmanız gerektiği, o şartlarda nasıl hayatta kalabileceğiniz anlatılıyor. Katılanlar bir hafta boyunca çöl şartlarına direniyor. Sınırlarını zorluyor, duvarlarını yıkıyor. Bir nevi özgürleşiyor.
Neler yasak?
Günlük hayatta alışık olduğumuz birçok şey bu festivalde yasak. Para kullanımı yok. Her şey paylaşmak ve eğlenmek üzerine kurulu. Sadece kahve ve buz satışına izin var. Onun dışında tuvalet kağıdından yiyeceğe her şeyi yanınızda getireceksiniz. En yakın mağaza 25 kilometre uzaklıkta. Bu yüzden de oraya gitmektense bir ihtiyacınız olursa komşu çadırlardan temin etmeniz gerek. Yani insanlarla sohbet etmeniz, arkadaş olmanız lazım. Hediye etmek festivalin ana kurallarından. Harvey festivali “Herkesin her şeyi paylaştığı büyük bir aile pikniği” olarak tanımlıyor. Kamp alanında otomobil veya motosiklet de kullanamıyorsunuz. Bisiklet ya da kişisel olarak tasarlanmış her biri birer sanat eserini andıran modifiye araçlar kullanabilirsiniz. Bu araçlar da sıkı bir incelemeden geçiyor.
Bir haftada neler yaşanıyor?
Her şeyden katılımcılar sorumlu. Kendi müziklerini kendileri yapıyorlar. Bir yandan da modern sanat eserleri sergileniyor.
Festival neden zorlu?
Çölün ortasında her türlü teknolojiden uzak bir hafta geçirmeniz gerek. 40 dereceye çıkan sıcaklık da var, kum fırtınaları da. Kendi kendinize bunların hepsine dayanmak zorundasınız.
Kıyafetler neden değişik?
Festivalde uçuk giyinmek adeta bir kural. Çarpıcı ve olabildiğince çılgın olmalısınız. Vahşi kıyafetler çok popüler. Her yıl bir tema seçiliyor ve ona göre giyiniliyor. Bu yılın teması “Ben, Robot.”
Biletler ne kadar?
Fiyatlar 190 dolar (bin 200 TL) ila bin 200 dolar (7 bin 700 TL) arasında. Bilete daha çok para verdim daha önlerde yerim olsun gibi bir mantık yok. Tamamen sizin ne kadar “bağışlamak” istediğinize bağlı. Mesela erkenden biletini satın alıp işi garantiye almak isteyenler daha yüksek bir rakamı gözden çıkarmak zorunda. Geçen hafta başlayan festivalin biletleri Ocak ayında satışa çıkmıştı. İlk 5 bin biletin en ucuz fiyatı 990 dolar yani yaklaşık 6 bin 400 liraydı. Normal satışta ise fiyatlar 425 dolara yani 2 bin 700 liraya indi. Ancak bu ana satış başlandıktan yarım saat sonra satışa sunulan 26 bin bilet tükendi. Mart ayında da biletler tamamen bitti.
Zenginler ne yapıyor?
Festivalin Silikon Vadisi’nden ya da Hollywood’dan aşırı zengin katılımcıları var. Bu yıl işleri nedeniyle kaçırdığını söylese de Tesla CEO’su Elon Musk müdavimlerden. Geçen yıllarda kendisi ve arkadaşları için 8 araç ve sebze-meyve dolu römorklarla adeta bir yerleşke kurmuştu. yaşamıyor.
Yanan adam nereden çıkmış?
İki farklı hikâye var. İlkine göre Harvey ilk festivalde aşk acısı yaşadığı için içinin yandığını sembolize etmek adına sahilde 2.5 metrelik tahta bir insan figürü yakmış. Bir diğer hikâye ise Harvey’nin o gece kumsalda onu terk eden kız arkadaşının tahtadan heykelini yaktığı yönünde.
