Çalışan herkesi ilgilendiriyor! Sürekli ve geçici iş göremezlik raporunda yüzde 10 detayı: Paralar geri istenebilir
Rapor parası olarak bilinen iş göremezlik ücreti ile ilgili bilinmeyenler ortaya çıktı. İşçinin tedavisi bitmeden işe başlaması durumunda sürekli iş göremezlik gelirinin kesileceğini söyleyen SGK Uzmanı Dilek Ete, sürekli ve geçici iş göremezlik süreçlerini detaylı bir şekilde anlattı.
YASİN ARSLAN | gazetevatan.com
İki günden fazla iş göremezlik raporu alan pek çok kişi iş göremezlik parası almaya hak kazanıyor. Rapor parası, işverenin raporu SGK'ya bildirmesinin üzerinden en geç 15 gün geçmesiyle birlikte PTT üzerinden çalışanların hesabına yatırılıyor. Bu ücretin hesaba yatırılmasıyla birlikte 2 ay içerisinde alınması gerekiyor. Bu süre içerisinde alınmayan ücretler SGK'ya tekrar iade ediliyor. Geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik olarak ikiye ayrılan bu süreçte aksatılan bazı durumlarda ödenen para geri istenebiliyor. Özellikle emekli olup çalışanlara geçici iş göremezlik kapsamında ödenen paralar geri isteniyor. Sürekli iş göremezlik raporu olup da çalıştığı tespit edilenlerin ise maaşları ise tehlikeye giriyor. Konuya ilişkin gazetevatan.com’a değerlendirmelerde bulunan SGK Uzmanı Dilek Ete, “Ayrıca işçi tedavisi bitmeden işe başlarsa sürekli iş göremezlik geliri kesilir ve alamaz. Tedavisi sonlanıp doktor tarafından tedavinin bittiği ve çalışılabileceğine dair rapor düzenlenmeden çalışmaya başlanması sürekli iş göremezlik gelirinin kesilmesine sebep olur” dedi.
"EN YÜKSEK ORAN ÜZERİNDEN HESAPLANARAK ÖDENİYOR"
SGK tarafından sürekli iş göremezlik ve geçici iş göremezlik sonrası aylık bağlandığına dikkat çeken SGK Uzmanı Ete, geçici İş göremezliği tanımlayarak, “Diğer adıyla rapor parası olarak ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş kazası meslek hastalığı geçirmesi ya da hastalık, analık hallerinde işe gelemediği için uğradığı gelir kaybını telafi etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenir. Ödeme işçinin yatarak veya ayakta tedavi olmasına göre değişir. İşçi yatarak tedavi görüyorsa günlük kazancın yarısı, ayakta tedavi görüyorsa da günlük kazancın üçte ikisi kadar ücret verilir. İşçinin tedaviyi aksatması durumunda sürecin uzadığı Kurumca tespit edilirse yapılan ödemenin dörtte biri kurumca kesilerek eksik ödeme yapılır. Geçici iş göremezlik geliri birden fazla durum olması durumunda örneğin; iş kazası, meslek hastalığı, analık hali bir arada olursa yapılacak ödeme en yüksek oran üzerinden hesaplanarak ödenir. Geçici iş göremezlik gelirinde rapor parası hastalık halinde üçüncü günde başlatılır” ifadelerini kullandı.
Sürekli iş göremezlik hakkında da bilgi veren Ete, “Sürekli İş Göremezlik geliri, işçinin iş kazası veya meslek hastalığı geçirmesinden sonra yapılan tedavisi sonrası tamamen iyileşmemesi durumunda meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında kaybetmesi sonucunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanan gelirdir. Meslekte kazanma gücünün kayıp oranı, Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ndeki cetvele göre belirlenir” şeklinde konuştu.
"GÜÇ KAYBI YÜZDE 10 ALTINA DÜŞERSE MAAŞ KESİLİR"
Sürekli iş göremezlik gelirinin kısmı gelir ve tam gelir olarak ikiye ayrıldığını belirten Ete, “İşçinin meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 10 üzerinde raporla kesinleşirse sürekli tam iş göremezlik geliri bağlanır. İşçi rapora itiraz edebilir. Bu durumda itiraz Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna gönderilir. Sürekli İş göremezlik geliri alan işçi çalışabilir. Sigorta prim şartı da aranmaz. Sürekli iş göremezlik geliri alan işçinin tedavilerle meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 10 altına düşerse maaş Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilir. İş kazası sonucunda meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 100 olursa işçiye sürekli tam iş göremezlik maaşı bağlanır. Meslekte kazanma gücü kaybı 100 altında ise bu durumda sürekli kısmı iş göremezlik geliri bağlanır. Sürekli tam iş göremezlik durumunda sigortalı işçiye aylık kazancın yüzde 70 i oranında maaş bağlanır. Sürekli Kısmı iş göremezlik de ödenek hesaplanırken önce yüzde 100 üzerinden aylık bağlanır. Ardından işçinin malullük oranı kesinleştiğinde malullük oranına göre aylık bağlanır. İş kazası sonrası hemen bağlanan geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş gücü kaybı yüzde 10 üstünde olduğu rapor ile belirlenince sürekli iş görmezlik gelirine döner” dedi.
MAAŞIN EŞE KALMA DURUMU
SGK Uzmanı Dilek Ete, iş göremezlik kapsamında verilen paranın hangi durumlarda kesilip kesilmeyeceğine ilişkin de detayları aktararak, “5510 sayılı Kanunun 19.maddesinde, ‘İş Kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az yüzde 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır’ hükmüne yer verilmiştir. Sürekli iş göremezlik geliri alırken Kurum tarafından kontrol muayenesine gidilmezse Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından durdurulur. Eğer kontrol muayenesi sonrası malullük oranı yüzde 10 altına düşerse aylık kesilir. Eğer oranda değişiklik varsa aylık tekrar hesaplanır. Kontrol muayenesi yapılmadığı için sürekli iş göremezlik geliri kesilen işçi muayene yaptırdıktan sonra sürekli iş göremezliğini gerektirecek oran yüzde 10 üzerinde ise aylık tekrar bağlanır” ifadelerini kullandı.
İşçinin tedavisi bitmeden işe başlaması durumunda sürekli iş göremezlik geliri kesileceğini ve bu parayı alamayacağını söyleyen Ete, “Tedavisi sonlanıp doktor tarafından tedavinin bittiği ve çalışılabileceğine dair rapor düzenlenmeden çalışmaya başlanması sürekli iş göremezlik gelirinin kesilmesine sebep olur. 5510 sayılı Kanuna göre emekli aylığı ve sürekli iş göremezlik geliri birlikte ödenir. Yine sürekli iş göremezlik geliri vefat durumunda geride kalan eşe de bağlanır” dedi.
SON DEĞİŞİKLİKTE DİKKAT ÇEKEN DETAY
Ete, sürekli iş göremezlikle ilgili son değişikliği şu ifadelerle aktardı: “Sosyal Güvenlik Kurumu iş göremezlik oranı yüzde elli altında olduğu için 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce vefat eden sigortalının geride kalan hak sahiplerine aylık bağlamıyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu 5/12/2017 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile bu uygulamadan vazgeçti. Böylece vefat tarihi 2008 öncesi dahi olsa hak sahipleri talep etmeleri halinde sürekli iş göremezlik geliri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanacak. Eş ve çocuklar başta olmak.”
