Türkiye’de deprem çeşitleri nelerdir? Artçılar büyük depremin şiddetini önler mi?

Art arda gelen depremler birçok insanda paniğe neden oldu. Türkiye’nin deprem kuşağında yer alması da bu paniği besledi. Deprem çantasında neler bulunmalı? Zorunlu deprem sigortası nasıl yapılır? gibi sorularda artış yaşanırken, büyük bir kesim de Türkiye’de deprem çeşitlerinin neler olduğunu, hangi çeşidin en tehlikeli olduğunu, bu depremlerin büyük depremin habercisi olup olmadığını araştırıyor. Peki, Türkiye’de deprem çeşitleri nelerdir? En tehlikeli deprem çeşidi nedir? Artçılar büyük depremin şiddetini önler mi?İşte detaylar…

Türkiye’de deprem çeşitleri

Deprem, yerkabuğu içinde meydana gelen kırılmaların titreşim dalgalarına yol açarak yeryüzüne sarsmasına denir. Yerkabuğundaki tabakaların birbirine uyguladığı basınç sonucu oluşan depremler Teknotonik, Volkanik ve Çöküntü depremler olarak 3’e ayırmak mümkündür. Peki Türkiye’de görülen deprem çeşitleri nelerdir?

Türkiye’de görülen en büyük ve en yaygın görülen tektonik depremler Türkiye’de de en sık görülen deprem çeşididir. Sıcak lavların üzerinde hareket eden levhaların arasındaki sürtünmeden meydana gelir. Sürtünmeler sonucu gerilme enerjisi birikir ve kırılmalar yaşayarak fay bölgelerinde büyük sarsıntılara neden olur. En yıkıcı depremler arasında sayılır, enerjisi büyük olduğu için sonucu da büyük olur.

En tehlikeli deprem çeşidi hangisidir?

Volkanik depremler, dağların patlaması sonucu oluşur. Türkiye’de aktif yanardağ bulunmadığından volkanik depremler görülmemektedir. Tektonik depremlere göre şiddeti oldukça zayıftır.

Çöküntü depremler ise daha çok yeraltındaki maden, oyuk, mağara ve toprağın çökmesiyle oluşan depremlerdir. Yakın çevresindeki yerleri sarsan ve yıkıcı olmayan deprem kategorisinde görülmektedir.

Depremin şiddetleri

1, 2, 3 ve 4 seviyesindeki depremler genellikle hissedilmez. Sismografi adı verilen aletle tespit edilir.

5 şiddetindeki depremler hissedilir. Evdeki eşyalar düşer, camlar kırılır.

6 şiddetindeki depremlerde sıva ve duvarda çatlaklar oluşur ve deprem korkutucu bir şekilde hissedilir.

7 şiddetindeki depremlerde yer hareket ettiğinden kişinin hareket etmesi zorlaşır. Sarsıntılar kişinin yürümesini engeller. Yapılar sıkılır, yerlerde çöküntüler oluşur.

8, 9 ve 10 şiddetindeki depremlerde tüm yapılar zarar görür, yıkılır, Dağlık bölgelerde heyelan görülür. Can ve mal kayıpları yüksektir.

Artçı depremler büyük depremin şiddetini azaltır mı?

Artı depremlerin büyük depremin şiddetini azaltıp, azaltmadığına yönelik çeşitli söylemler var. ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu artçı depremleri büyük İstanbul depreminin habercisi olarak değil de bunun bağımsız ve yeni bir deprem olduğunu düşündüğünü ifade etmişti.

İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Okan Tüysüz ise söz konusu konuyla alakalı, "Marmara 20 yıldır deprem beklentisi olan bir bölge. 4.7’lik bir depremin ardından artçılar sürerken bugünkü deprem meydana geldi. Bunun arkasından da şu ana kadar 4-5 tane artçı meydana geldi. Bunlardan en büyüğü de 4.3 büyüklüğünde. Bunun arkasından 5’e kadar varan artçı depremlerin olması gerekir. Bunlar kısa sürede olabileceği gibi zamana da yayılabilir. Üzerinde deprem beklentisi olan fayın ve çevresindeki fayların meydana getirdiği bir deprem. Bu açıdan da özellikle merak edilen geleceğe yönelik nasıl bir seyir izleyecek sorusunun net bir cevabı yok. O yüzden bu deprem aktivitesini izlememiz gerekiyor. Hangi fay tarafından yaratıldığına dair gözlem evlerinden yayınlanacak bilgileri beklemek lazım. Fay hattının enerjisini azaltmak söz konusu değil çünkü depremler logaritmik olarak değişirler. Yani 4.5’lik bir depremden 31 tane olursa 5,5’luk depremi, bin tane olursa da 6.5’luk bir depremi engeller. Onun enerjisini boşaltır. Dolayısıyla olan bir depremin büyük bir depremi engellemesi ya da onun olmasını engellemesi gibi bir durum söz konusu değil" şeklinde konuştu.