'Büyük ve yıkıcı deprem olabilir' deyip Türkiye'de tehlike altındaki illeri açıkladı
Ege Denizi’nde meydana gelen deprem fırtınası Yunanistan'ı alarma geçirirken Türkiye'de ise tedirginliğe yol açtı. Komşuda yaşanacak olası bir yanardağ patlaması Türkiye’yi ne kadar etkiler? Ege kıyılarımızda tsunami olur mu, küller bize kadar gelir mi? sorularının cevabını Prof. Dr. Şükrü Ersoy yanıtladı. Öte yandan Santorini'nin yarısı adadan kaçtı. Bilim insanları "Santorini-Amorgos fay hattı, büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyele sahiptir." uyarısını yaptı. İşte detaylar...

Yunanistan'ın turistik adası Santorini çevresinde 750 sarsıntı meydana geldi. Son bir gün içinde ada çevresinde 5.2 büyüklüğüne kadar depremler yaşandı. Kışın nüfusu 15 bin olan adadan, 8 bine yakın kişi gemi ve uçaklarla ayrıldı.

Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi jeoloji uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Hürriyet’in sorularını tek tek cevapladı:

TEKTONİK DEĞİL VOLKANİK:
“Bu depremler tektonik değil magmatik kökenli, yani volkanik depremler. Yunanlar bile tektonik diyorlar ama ben baştan beri volkanik kökenli olduğunu söylüyorum. Böyle bir tektonik deprem olmaz. Bakın 5 büyüklüğüne kadar depremler meydana geliyor. Bir türlü daha büyüğü olmuyor.

VOLKANLARIN DOĞUM SANCISI:
Çünkü Santorini Adası’nın denizaltında ve devamında başka volkanlar da var. Kolumbo gibi ya da daha yüzeylenmemiş, su yüzeyine çıkmamış yerlerde bazı volkanlar var. Bunlar onların doğum sancıları. Dolayısıyla bunu iyi okumak gerekiyor, bu depremler tektonik değil volkanik depremlerdir.

KÜLLER BİZE KADAR GELEBİLİR:
Volkanların patlaması Türkiye’yi etkileyebilir. Çünkü oradaki volkan tipleri kül püskürtebilen volkanlar. Bunlar rüzgâr sistemleriyle Türkiye’ye doğru da gelebilirler. Hem deniz dalgalarıyla hem de yukarıdan gelebilirler.

UÇAKLARI DÜŞÜREBİLİR:
Bazen şiddetli püskürmelerde küller 7 kilometre yukarıya kadar çıkabiliyor. Hatta havadaki uçuşları bile engelleyebilir. Üstünden geçtiğinizde uçağın düşmesine bile neden olabilir. 2010’da İzlanda’daki bir volkanda, 100 bin uçak seferi iptal edildi.

TÜRKİYE KIYILARINDA TSUNAMİ OLABİLİR:
Eğer bir denizaltı heyelanı olursa, volkan püskürmese bile tsunami olabilir. Büyük bir depremde de tsunami olabilir. Tabii ki tüm kıyılara ulaşır, tsunami dalgaları öyle kısa mesafede değil uzun mesafede hareket edebilen dalgalardır. Başta bizim Muğla kıyıları, Bodrum, Datça, Bozburun gibi kıyılarımıza gelir, en erken ulaşacağı yerler oralar. Ama bu İzmir’e bile gidebilir.

BİZE ULAŞMASI YARIM SAAT SÜRER:
Tsunami için Türkiye’de erken uyarı sistemi var. AFAD bu görevi Kandilli’ye verdi. Aynı zamanda bu uyarı tüm Akdeniz’i de içeriyor. AFAD gibi her ülkenin kuruluşları var ve o ülkelere de uyarılar gidecek. Mısır’a, İtalya’ya uyarılar gidecek. Orada olursa da bize uyarı gelecek. Kıyı kesimlerinde siren sistemleri var. Vatandaşların hangi sesin hangi anlama geldiğini bilmesi gerekiyor. Afet yönetiminde vatandaşların da bu işlerden haberdar olması mutlaka şart. Tsunami gerçekleştiğinde 140 kilometre mesafesi bulunan Türkiye kıyılarına ulaşması, yaklaşık yarım saati bulur. 30 saniyede haber duyulur ve gerekli tedbir alınır.”

NTV'de yer alan habere göre; Yunanistan, bu depremlerin daha büyük depremin işareti olup olmadığını tartışıyor ve yapılan yorumlar Ege Denizi'nde ciddi bir depremin beklendiğini gösteriyor. Saygın Yunan Deprem Bilimci Gerasimos Papadopoulos, "Kritik bir kavşakta" olduklarını açıkladı. Papadopoulos, depremlerin büyüklüğünün gittikçe arttığına da dikkat çekti. Papadopoulos, Yunan Mega TV'ye yaptığı açıklamada, "Kritik bir kavşağa ulaşıldığı" uyarısında bulunarak, "Deprem öncesi bir süreçten geçildiğini" vurguladı.

"DEPREM ÖNCESİ SÜREÇTEYİZ"
Yunan Yer Bilimci, cumartesi öğleden sonra başlayan depremlerin bugüne kadar şiddetlerini kademeli olarak artırarak, Richter ölçeğine göre 3,6'dan başlayarak 5'e ulaştığına dikkat çekti, "Deprem öncesi bir süreçte olduğumuz artık tamamen doğrulandı. Depremlerin büyüklük ve sayısında artış eğilimi görüyoruz, sismik dizilim ise aynı özelliklerle devam ediyor." dedi.

"Salı günü (bugün) öğle saatlerinde meydana gelen 5.0 büyüklüğündeki depremin ana deprem olması mümkün, ancak artçı sarsıntılara özgü bir sismik dizi ortaya çıkarsa bunu yakında öğreneceğiz." açıklamasını yapan Yunan bilim insanı, şöyle konuştu:"Sıralamanın gidişatına bakılırsa ve depremlerin tüm özelliklerini taşırsa, büyüklüklerin daha da artacağını düşünüyorum. Richter ölçeğine göre 6'ya kadar çıkıp çıkmayacağını henüz cevaplamaya hazır değilim. Göreceğiz, gün meselesi."

Doğal Afetler Profesörü Kostas Sinolakis, SKAI'ye yaptığı açıklamada, depremlerin ne zaman duracağına dair tahminlerde bulunmak için henüz erken olduğunu, bunun Yunanistan'da "çok nadir" görülen bir olay olduğunu söyledi. Sinolas, "Yaz aylarından bu yana bazı belirtiler gösteren yanardağda bir hareketlenme olacak mı? Yanardağ konusunda ise Santorini'de ortalama her 50 yılda bir küçük çaplı patlamalar yaşandığını düşünüyoruz . 20. yüzyılda küçük patlamalar yaşandı. Yanardağı yakından takip etmemiz gerekiyor. Hiçbir senaryoyu göz ardı edemeyiz. Ancak Minos dönemindekine benzer bir patlamanın gerçekleşmesi pek olası görünmüyor. Bunlar yaklaşık 17 bin yılda bir oluyor, önümüzde uzun bir zaman var." dedi.

Jeofizik Profesörü Akis Tselentis, paylaşımında, "Ne yazık ki sismik aktivite azalmıyor, aksine yoğunlaşıyor" dedi. Tselentis, Amorgos fayının harekete geçtiğini savundu:"Şubat ayının sadece birkaç gününde, Richter ölçeğine göre 4'ten büyük 40'tan fazla deprem meydana geldi. Deprem alanı kuzeydoğuya doğru genişliyor ve 1956'daki yıkıcı depremi yaşatan büyük Amorgos fayının harekete geçtiği açıkça görülüyor.Tüm aktivite açıkça deprem öncesi bir sekansın özelliklerini taşıyor ve ne yazık ki ana deprem meydana gelmediği sürece beklenen büyüklüğü artacaktır."

Atina Ulusal Gözlemevi Jeodinamik Enstitüsü Araştırma Direktörü Athanasios Ganas ise son depremlere değinerek, daha büyük bir depremin yaşanmayacağını, sismik dizinin ne kadar süreceğinin bilinmediğini söyledi. Ganas, daha büyük bir deprem yaşanma riskini reddetmedi ve şöyle konuştu:"Depremin hangi fay üzerinde gerçekleşeceğini bilemeyiz." Aynı zamanda Anydros yakınlarında 15 km uzunluğunda bir aday fay daha bulunmaktadır. ve eğer kırılırsa 6 Richter büyüklüğünde bir depreme neden olabilir. Bu senaryoyu istemiyoruz, çünkü deprem olursa Santorini Kalderası'nda tsunami ve heyelanlar oluşabilir, ayrıca Kolumbo Yanardağı'nın da harekete geçmesi söz konusu olabilir" dedi.

TÜRKİYE BÖLGEYİ DİKKATLİ İZLİYOR
Son depremler de Amorgos'un yaklaşık 20 kilometre güney-güneybatısındaki deniz alanında yaşanıyor. Kandilli Rasathanesi de, bu bölgenin dikkatli izlenmesi gerektiği belirterek, "Santorini-Amorgos fay hattı, büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyele sahiptir." uyarısını yaptı.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Bölgesel Deprem ve Tsunami İzleme Merkezi, Santorini-Amorgos fay hattının büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyele sahip olduğu belirtti, bölgenin heyelan ile tsunami yaratma potansiyeli barındırdığı uyarısında da bulunuldu

Raporda, Santorini Adası'nda yaklaşık 7 kilometre kuzeyinde yer alan Kolumbo Volkanı'nın "aktif bir denizaltı volkanı" olduğu belirtilirken "Volkandaki gaz çıkışları ve deniz tabanı deformasyonları, büyük bir jeotermal sistemin varlığını göstermektedir. 1956 yılında 7,7 büyüklüğündeki Amorgos Depremi, bölgedeki en büyük depremlerden biri olup tsunami oluşturmuştur." bilgisi yer aldı.