The Big Short’tan Ekonomi Nobeli’ne

2017 Nobel Ekonomi Ödülü’nü ABD’li ekonomist Richard Thaler’in kazandığı açıklandı. Davranışsal ekonomi alanındaki çalışmalarıyla tanınan Thaler’in 2015 yapımı, Türkiye’de ‘Büyük Açık’ adıyla yayınlanan ‘The Big Short’ filminde rol aldığı ortaya çıktı. 2007-2010 yılında yaşanan ekonomik krizi önceden sezen 4 arkadaşın hikayesinin anlatıldığı filmde Christian Bale, Steve Carell, Ryan Gosling ve Brad Pitt gibi dünyaca ünlü isimler rol alıyor. Filmde, kısa süre Selena Gomez ile kumarhane masasında görünen Thaler, çöküşle tetiklenen yıkıcı domino etkisi olan ‘sentetik TBY’leri anlatıyor. Masadakilere, ‘Dış Değer Biçim Eğilimi’, yani şu anda olan bir şeyin olmaya devam edeceğini varsayma eğilimini açıklıyor.

1.1 milyon dolar ödül

Akademiden yapılan yazılı açıklamada, “Thaler, psikolojik varsayımları ekonomik karar alma analizleriyle birleştirdi. Kısmi rasyonellik, sosyal tercihler ve öz-denetim yokluğunun sonuçlarını araştıran Thaler, bu gibi insani faktörlerin bireysel kararları ve piyasa süreçlerini sistematik olarak nasıl etkilediğini ortaya koydu” ifadelerine yer verildi. Thaler’in katkılarının bireysel kararların analizinde ekonomi ve psikoloji bilimleri arasında köprü kurduğu, bilim adamının ortaya koyduğu görgül bulguların ve teorik kavramların ‘Davranışsal ekonomi teorisi’ olarak adlandırılan, bugün ekonomi araştırmalarını ve politikalarının derin şekilde etkileyen yeni ve giderek genişleyen bir çalışma alanı yarattığı kaydedildi. ‘Dürtme’ isimli kitabın yazarı Thaler, ‘Dürtme ekonomisi’ olarak adlandırdığı çalışmalarında da insanların farkında olmadan faydalı davranışlara doğru yönlendirildiği bir sistemin varlığından bahsediyor. Hindistan Merkez Bankası başkanlığı da yapan Thaler, Chicago Ünivesitesi Booth İşletme Fakültesi’nde Davranış Bilimi ve Ekonomi Profesörü olarak görev yapıyor. Nobel Ekonomi Ödülü ile birlikte 1.1 milyon dolarlık ödülün de sahibi olan Thaler’a, Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenecek törende diploma ve altın madalya verilecek.

48 kez verildi

Nobel Ekonomi Ödülü, ilk kez 1968’te İsveç Merkez Bankası tarafından Nobel Ödülleri’nin kurucusu Alfred Nobel anısına verilmeye başlandı. 1969’dan bugüne 48 kez dağıtılan ödüllerden 18’si iki kişi, 6’sı da üç kişi arasında paylaştırıldı. Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan 78 kişi arasında sadece bir kadın bulunuyor. Elinor Ostrom, 2009’da ödüle layık görülmüştü. Nobel Ekonomi Ödülü’nün en genç sahibi, 1972’de 52 yaşındayken ödüle layık görülen Kenneth J. Arrow oldu. 2007’de Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen 90 yaşındaki Leonid Hurwicz, tüm alanlarda Nobel Ödülü verilen en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.