Kira fiyatları yüzde 168 arttı! Ev sahiplerinden kefil ve peşin ödeme talebi
Kiralık ev fiyatlarındaki artış son bir yılda katlandı. ‘Kiralık Konut Piyasası Görünümü: Aralık 2022’ raporunu yayımladı. Buna göre kasımda Türkiye genelindeki kira fiyatlarındaki yıllık değişim mayıs ve ekim arasındaki düşüşten sonra arttı.
Ülke genelinde ortalama kira artışı son 1 yılda yüzde 168 arttı. Kimi illerde bu oran çok daha fazla. Yeni ev arayan bütçesine uygun ev bulamazken, mevcut kiracılar fahiş artışlarla karşı karşıya kaldı. İşte bu nedenle yasal bir düzenleme yapıldı ve 1 yıl süreyle kira artış oranı sınırlandırıldı. Düzenlemeye göre konut kiralarına 1 Temmuz 2023 tarihine kadar en çok yüzde 25 zam yapılabilir. Kiracıyı korumak için atılan bu adıma rağmen ev sahipleri yüksek zam taleplerine devam ediyor.
Kasım ayında kira artış hızı yükseldi. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), tarafından yayınlanan rapor yeni verileri ortaya koydu.
Hürriyet gazetesinde yer alan haberde, Ekimde yüzde 159.2 olan yıllık kira fiyatlarının yıllık artış oranı kasımda yüzde 168’e yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde 25 TL olan Türkiye geneli güncel ortalama metrekare kira fiyatı 67 TL’ye çıktı.
Öte yandan, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 147.7, Ankara’da yüzde 150, İzmir’de ise yüzde 160 oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 94.1 TL, Ankara’da 45 TL, İzmir’de ise 65 TL olarak hesaplandı.
Enflasyondan arındırılmış (reel) kira fiyatları da hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde artış gösterdi. Rapora göre kiralık konut talep göstergesi ekime kıyasla yüzde 19.6 azalırken, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 10.2 daha yüksek oldu.
KEFİL ŞARTI ARANIYOR
Kiralardaki artış dışında bazı ev sahiplerinin talepleri arasında kefil şartı da bulunuyor. Kira sözleşmelerinde mal sahiplerinin Kefil isteme hakkı olduğunu belirten Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz şu kritik uyarılarda bulundu: “Öncelikle bilinmesi gereken kefil sadece sözleşmede belirtilen süre içinde sorumludur. Mesela 1 yıllık kira sözleşmesi yapıldı, her yıl yenilendi ve 5 yıllık kiralık süresine gelindi. Sözleşme aşamasında kefil olan kişi ilk süre olan 1 yıl için sorumluluk alır. Mülk sahipleri kiracısından kirasını alamaması ve bunu ispatlaması durumunda kefile gider, direk kefilden talepte bulunamaz. Bir de ‘müteselsil kefillik’ modeli var. İşte bu alan önemli mağduriyetler yaratabilir. Şöyle ki; eğer siz bu modelin altına imza atarsanız ‘doğrudan borçlu’ sıfatını alırsınız. Ev sahibi dilerse, önce kiracıya da gitmeden direk sizden alacağını talep edebilir. Geçmiş yıllarda bir arkadaşına kiralık ev için kefil olan biri, birden maaşına haciz konulması gibi kötü bir sürprizle karşılaşabilir.”
1 YILLIK PEŞİN
İstanbul Ispartakule bölgesinde faaliyet gösteren Emlak Danışmanı, yabancılarla başlayan peşin kira talebinin nasıl genele yayıldığını şöyle anlattı: “Eskiden yabancı vatandaşlardan ödeme yapmadan gider endişe ile yıllık kira istenirdi. Yabancı sayısı arttıkça bu uygulama arttı ve bugün yerli yabancı ayrımı kalmadı. Şimdi bize ev sahipleri ‘kim gelirse gelsin peşin almadan evi vermem’ diyor. Neden dediğimizde ise ‘Kiracı ile uğraşamam’ yanıtını alıyoruz. Düzenli ödeme alamamaktan çekiniyorlar. Kiralar son 1 yılda öyle hızlı arttı ki şu an yıllık kira ciddi bir tutar. Eskiden 2 bin lira olan ev için toplu ödeme çok anlam ifade etmiyordu. Şimdi o ev 8 bin lira olunca toplu para almak daha cazip hale geldi. Ancak ev bakmaya gelen vatandaşlar bu rakamı karşılayamıyor. Ağırlıklı olarak yine yabancı tamam diyerek kiralıyor.”
