Ev sahipleri dikkat! 'Keyfi zam' yapan yargılanabilir
Kira fiyatlarındaki astronomik artış özellikle büyükşehirlerde artarak devam ediyor. İstanbul ve Ankara gibi kentlerde kiralık daire fiyatları asgari ücreti geçmiş durumda. Öte yandan devlet tarafından kiracıların korunmasına yönelik çeşitli tedbirler alınıyor. Kira artışına getirilen yüzde 25'lik sınır, bu tedbirlerin en önemlilerinden biriydi. Temmuz ayında süresi bitecek olan düzenlemenin uzatılması gündemde. Ancak mülk sahipleri artış sınırını delmenin yollarını arıyor. İstanbul Barosu Avukatlarından Eser Eserçelik ev sahiplerine 'keyfi zam' yapamayacaklarını hatırlatarak yargılanabilecekleri uyarısında bulundu.
ÖZLEM ATİLA / gazetevatan.com
Son iki yıldır kiralar fahiş miktarda artıyor. Kira artışı nedeniyle ev sahipleri mevcut kiracılarını çıkarmanın yollarını ararken kiracılar da oturdukları evde kalabilmek için hukuki haklarını kullanma yolunu seçiyor. Kiracıların pek çok hukuki hakkı bulunuyor. Kira kontratında süre bitse bile ev sahibinin keyfi evden çıkarma talebi karşılık bulmuyor.
SÖZLEŞME SERBESTİSİNE DİKKAT!
Taşınmaz için yapılan aylık ödeme tutarının artışı yılda bir kez gerçekleşiyor. Kira artış oranı kural olarak bir önceki yılın kira tutarına ve son 12 ayın tüketici fiyat endeksi, bir diğer adıyla TÜFE'ye göre hesaplanıyor. Ancak taraflar kira sözleşmesini imzalarken özel bir oran belirlemişlerse, kira artışı sözleşme serbestisi gereğince anlaştıkları özel oran üzerinden yapılıyor.
Kira fiyatlarındaki fahiş artışın önüne geçilebilmesi için 25'lik zam sınırı getirildi. Ancak mülk sahipleri bu yasal sınıra bağlı kalmak istemiyor. Kontrat bitiminde yüzde 25 artış yapmak isteyen kiracılar ise; tahliye davası açılması ile yüz yüze kalıyor. Öte yandan kiracılar 1 Temmuz 2023'te bitecek olan uygulama sonrası nasıl bir süreç yaşanacağını merak ediyor. Kiracıların zam oranına itiraz hakkı bulunuyor mu? Avukat Eser Eserçelik kiracıların merak ettiği konun detaylarını anlattı.
MAHKEME İTİRAZI KABUL ETMİYOR
Kira artışında kontratın bağlayıcı olduğuna dikkat çeken Eserçelik, "Kira sözleşmeleri tarafların anlaştıkları hususları yazılı hale getirdikleri akittir. Bu sebeple kira sözleşmesinde kiracı TÜFE’ye bağlı kira artış oranını kabul etmişse mahkemede bu duruma itiraz etse de kabul görmeyecektir. Mücbir sebeplerin varlığı halinde durum tekrar değerlendirilir. Son zamanlarda kira sözleşmelerinde mücbir sebeplerin kira sözleşmesini etkilemeyeceğine ilişkin maddeler yerleştirilse de bu hükmün geçerliliği bulunmamaktadır. " diye konuştu.
EMSAL DEĞER TESPİT DAVASI AÇILIYOR
Son yıllarda en sahibi - kiracı arasındaki 'zam' anlaşmazlıkları artıyor. Avukat Eser Eserçelik anlaşma sağlanamadığı durumlarda nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini şöyle açıklıyor;
"Ev sahipleri güncelde yüzde 25 kira artış oranının kesinlikle yetersiz olduğu konusunda neredeyse hemfikir. Ancak 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenen kira sözleşmelerinde yüzde 25 kira artışı devam edecektir. Hükümet kanadından uygulamanın devam edeceğine yönelik açıklamalar geldi. Ancak eğer devam etmezse bu tarihten sonr; genellikle kira sözleşmeleri TÜFE oranında yapıldığından TÜFE’ye bağlı artış yapılacaktır. Ev sahibi TÜFE oranından fazla zam yapmak istiyorsa ancak kira sözleşmesinin 5.yılının sonunda kira tespit diğer adıyla kira artış davası açarak emsal değer tespiti yaptırabilecektir. Bu durumda mahkeme kararına göre TÜFE oranından daha fazla kira artışı yapılması mümkündür. Kiracı ise ev sahibinin keyfi zam oranlarını kabul etmek zorunda değildir. Kiracı ödemekle yükümlü olduğu kira bedelini ödemeye devam ederek kira sözleşmesine bağlı kalmalıdır.
Fahiş kira artışına ilişkin talepleri kabul edilmeyen ev sahiplerinin suç oluşturan eylemlerine karşı kiracılar şikâyet haklarını kullanmalıdır. Aynı zamanda kiracılar; ev sahiplerinin eylemlerinden ötürü maddi ve manevi zarara uğramışlarsa zararlarının tazmini için hukuk mahkemelerine başvurabilirler."
Ev sahipleri enflasyon artışını gerekçe göstererek kira fiyatlarını 2-3 kat birden artırmak istiyorlar. Kiracıların büyük çoğunluğu bu şekilde artan kiralar nedeni ile mağduriyet yaşıyor.
EV SAHİPLERİ YARGILANABİLİR
Avukat Eserçelik, "Kiracılar hiçbir şekilde ev sahibinin keyfi zam oranlarını kabul etmek zorunda değildir." diyerek şu ifadeleri kullandı;
"Kiracılar 1 Temmuz 2023’e kadar yinelenen kira sözleşmelerinde 25 oranından fazla zam yapmak zorunda değildir. 1 Temmuz 2023 tarihinden sonra ise kira artış oranı TÜFE’ye endeksli olarak belirlenmişse TÜFE oranındaki artışı yaparak evlerinde kalmaya devam edebilirler. Ev sahibi tarafından kanuni artıştan fazla zam yapmadığı için sözlü veya fiziksel saldırıya uğrayan kiracılar suçun türüne göre savcılığa başvurabilir.
Kiracı, ev sahibinin suç sebebi eylemlerinden ötürü savcılığa başvurabileceği gibi eş zamanlı olarak maddi ve manevi tazminat talepli hukuk davası da açabilir. Kiracılar haklarını bildiği ve kira sözleşmesindeki yükümlülüklerine uyduğu sürece evden çıkarılma korkusu yaşamamalıdır. Tam tersine ev sahibi haksız taleplerinden ötürü yargılanabileceğinden ve tazminat ödemek zorunda kalabileceğinden endişe duymalıdır."
