Borcu olan herkesi ilgilendiren detay! Bu mal ve haklar haczedilemiyor
Borcu olanların en büyük korkusu haciz. İcralık olan pek çok kişi ise bu konudaki haklarını ya bilmiyor ya da yanlış biliyor. Borçlarla ilgili Yargıtay’ın emsal kararlarını hatırlatan Avukat Ali Oktay Coşgun, haczedilemeyen mal ve hakları bir bir sıraladı.
YASİN ARSLAN | gazetevatan.com
Kredi kartı ve kredi kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte borçlanmalarda ciddi artışlar yaşandı. Bu süreçte bütçesini planlı yönetemeyenler ise; borcunu ödeyemeyerek hacizlik olmaya başladı. Kanuna göre; evdeki eşyaları haczetmeye gelen icra memurları, borçluların geçimini sağlayacak temel ev eşyalarını alamıyor.Sıkça gündem olan ve borçlunun haline münasip, yani kendisine yeten evine de haciz gelemiyor. Borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli eşyalar da haciz kapsamı dışında kalıyor. Peki başka hangi eşyalar haczedilemiyor? Avukat Ali Oktay Coşgun, gazetevatan.com’a özel değerlendirmelerde bulundu.
Borçlunun ve ailesinin yaşaması ve ekonomik varlığını devam ettirebilmesi için borçlunun bazı mal ve haklarının haczedilemeyeceğini ifade eden Avukat Coşgun, "Anayasanın 17. maddesi uyarınca herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olması sebebiyle, kamu düzeni ve yararının korunması amaçlanmıştır" dedi.
"BORÇLUNUN MESLEĞİ İÇİN GEREKLİ OLAN EŞYALAR"
İcra ve İflas Kanunu’nun 82. Maddesine göre; haczedilemeyen mal ve hakları açıklaan Avukat Coşgun, "Borçlunun yaptığı işte, onun kişisel çalışması ve faaliyeti ön planda, sermayesi ve yararlandığı yabancı iş gücü ikinci planda gelmekte ise; ekonomik faaliyeti, sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya haczedilemez" ifadelerini kullandı. Bahsi geçen mallara örnek veren Coşgun, "Bir terzinin dikiş makinesi ya da fırıncıya ait hamur yoğurma makinesi haczedilemeyecek mallar arasındadır" dedi.
"BORÇLU VE AYNI ÇATI ALTINDA YAŞAYAN AİLE BİREYLERİ İÇİN GEREKLİ EŞYALAR"
Avukat Coşgun, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli eşyaların da satılamayacağını dile getirerek, "Aile bireyleri için gerekli olan yatak, soba, elbise, mutfak eşyası perde, koltuk takımı, buzdolabı gibi ev eşyaları haczedilemez" dedi.
Konuyla ilgili Yargıtay’ın emsal kararına dikkati çeken Coşgun, "Burada gerekli eşya kavramından anlaşılması gereken; mütevazı bir yaşam standardının sürdürülebilmesi ve içinde bulunulan toplumsal statünün de asgari koşullarının korunmasına yarayan, borçlunun yaşamını sürdürebilmesi için zorunlu olan her türlü eşyadır. Borçlunun evinde iki tane buzdolabı ya da çamaşır makinesi varsa bunlardan biri haczedilmektedir. Böyle bir durumda değeri düşük, korunması ve satılması zor olan eşya borçluya bırakılmakta, korunması ve satılması daha kolay olan eşyalar haczedilmektedir. Para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş ve antika eşyası gibi kıymetli eşyalar ise her durumda haczedilebilir” ifadelerini kullandı.
ÇİFTÇİLERİN HANGİ MAL YA DA HAKLARI HACZEDİLEMEZ?
Borcu olan çiftçilerle ilgili de bilinmeyen detayları paylaşan Avukat Coşgun, "Eğer borçlu çiftçi ise, kendisinin ve ailesinin geçimi için zorunlu olan arazi, çift hayvanları (at, öküz vb.) ve nakil araçları (at arabası veya römork vb.) ve diğer eklentiler ve tarım aletleri (kazma, çapa, sapan vb.) haczedilemez. Borçlunun bu düzenlemeden yararlanabilmesi için asıl mesleğinin çiftçilik olması, geçimini çiftçilik ile sağlaması gerekmektedir" dedi.
Borçlunun geçimi için gerekli hayvanların da haczedilemeyeceğine vurgu yapan Coşgun, "Borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise; borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları haczedilemez. Bu malların haczedilemez sayılabilmesi için borçlunun çiftçi olması gerekmez. Keza, evcil hayvanların haczi de mümkün değildir" ifadelerini kullandı.
"YİYECEK VE YAKACAKLARA HACZEDİLEMEZ"
Avukat Coşgun, çiftçilerle ilgili şu hususlara da dikkati çekti:
"Borçlu ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları, borçlu çiftçi ise; ayrıca gelecek mahsul için gerekli olan tohumluğu haczedilemez. Geçimi hayvan yetiştirmeye bağlı olan borçlunun kendisi ve ailesinin geçimleri için zaruri olan miktarı ve bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları haczedilemez."
"ÖĞRENCİ BURSU HACZEDİLEMEZ"
Avukat Coşgun, devlet malları ve öğrenci bursları ile ordu ve kolluk hizmetlerinden malul olanlara bağlanan emekli maaşları ile bir kısım maaş, tazminat ve ikramiyelerinde hacze konu olamayacağının altını çizdi.
KONUT HACZİNDEKİ BİLİNMEYEN DETAY
Haciz işlemi sadece eşyalar üzerinde uygulanmıyor. Miktarı yüksek olan borçlarda ev ya da arabaya da haciz işlemi uygulanabiliyor. Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Avukat Bilge Çatalbaş, son günlerde sıkça gündem olan ve borçlunun haline münasip, yani kendisine yeten evine haciz gelip gelmeyeceğine ilişkin, “Kanunda geçen ‘hâline münasip ev’in ne olduğu borçlunun aylık geliri, sosyal statüsü, aile fertlerinin sayısı itibarıyla küçük veya büyük bir eve ihtiyacı olup olmadığı gibi veriler dikkate alınıp incelenerek tespit edilmelidir. Örneğin borçlu ve ailesi bakımından makul ölçüleri aşan oda ve salona sahip olan ve ikamet için zorunlu öğeleri aşan yerler maddede belirtilen ‘hâline münasip ev’ kriterinin dışında kalır” ifadelerini kullandı.
Borçlunun ‘hâline münasip’ evi belirlenirken onun birlikte yaşadığı ailesinin durumunun da göz önünde bulundurulacağına dikkat çeken Çatalbaş, "Borçlunun ailesinden kasıt; kural olarak borçluyla birlikte yaşayan, borçlunun bakmakla yükümlü olduğu kişilerdir" uyarısında bulundu.
YARGITAY’DAN EMSAL KARAR
Danıştay 9. Dairesi’nin emsal kararını hatırlatan Avukat Çatalbaş, "Vergi dairesi tarafından uygulanan bir haciz aleyhine açılan davada, vermiş olduğu kararda, hacze konu evin borçlunun haline münasip olup olmadığı, taşınmazın satılması halinde kalan bedelin davacının haline münasip ev almasına yetip yetmeyeceği konusunda vergi dairesince araştırma yapılmadan haciz işlemi uygulanamayacağına hükmetmiştir" dedi.
