Borcu olan herkese müjde! 500 milyar liralık dev paket

Covid-19'un tahribatı azalsa da reel sektörden gelen talepler dikkate alınarak ekimde başlayacak ödemelere formül hazırlanıyor. Ertelenen kamu alacakları başta olmak üzere birçok borçta yeniden yapılandırma içerecek paketin büyüklüğünün, 500 milyar TL'yi bulması bekleniyor. Ekonomi gündeminde gözler, Yeni Ekonomi Programı'na (YEP) ve 2021 yılı merkezi yönetim bütçesine çevrildi. Bir yandan da salgına karşı yeni tedbirleri içeren paket bekleniyor. Ekonominin yol haritası niteliğini taşıyan YEP'in gelecek hafta Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanması bekleniyor.

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) kaynaklı gelişmelerin de bütçe ve ekonomik hedeflere nasıl yansıyacağı yakından takip ediliyor. Covid-19, bu yılın ikinci çeyreğinde bütün ülke ekonomilerini olduğu gibi Türkiye ekonomisini de olumsuz etkiledi. Salgının ekonomiye etkisi büyüme rakamlarına yansırken öncü göstergeler üçüncü çeyrek için güçlü toparlanma işareti veriyor.

TALEP OLUMLU KARŞILANDI

Koronavirüsün ekonomiye olumsuz etkilerini azaltmak için mart ayının ikinci yarısından itibaren alınan tedbirler çerçevesinde vergi ve sigorta primleri ekim ayına ertelenmişti. Altı ay ödemesiz krediler ve kamu yükümlülüklerinin ertelenmesi reel sektörü rahatlatmıştı. Şirketler, ekim ayından itibaren hem kredileri hem de ertelenen vergileri ödeyeceği bir döneme girecek. Sıkıntıların devam ettiğine dikkati çeken iş dünyası, yükümlülüklerin yeniden yapılandırılmasını istiyordu. Bu talep olumlu karşılandı. Geçtiğimiz hafta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, yeniden yapılandırma ile ilgili yaptığı açıklamada “Salgının etkisinden kaynaklı olarak çok yoğun talep ulaştı. Ekim ayı sonuçlarına bakarak karar vereceğiz” demişti. Ekonomi yönetiminin, bütün talepleri dikkate alarak geniş kapsamlı biçimde yeniden yapılandırmayı hayata geçirmesi hâlinde paketin büyüklüğü 500 milyar lirayı bulacak. Bu miktar, aynı zamanda bugüme kadar sağlanan desteklere de yakın bir rakama işaret ediyor.

KAPSAMDA NELER VAR?

Geride kalan dönemde sağlanan yaklaşık 35 milyar liralık destek; kısa çalışma, ücretsiz izin ve sosyal yardım gibi karşılığı olmayan teşviklerden oluştu. Yeni yapılandırma ile ilgili olarak da iş dünyası, “yükümlülüklerinin ödenebilir dilimler hâlinde taksitlendirilmesini” talep ediyor. Taksite bağlanacak ödemelerin en erken 2021 yılında başlaması da talepler arasında yer alıyor. TBMM’nin açılmasıyla birlikte gündeme gelecek yapılandırma paketinin; sadece iş dünyasının değil vatandaşın da kamuya olan borçlarının yapılandırılmasını içermesi bekleniyor. Faiz ve cezalarda iyileştirmeler yapılacak. MTV, trafik cezası, emlak vergisi gibi borçların da kapsama alınması öngörülüyor.

SEKTÖRLER ÖNÜNÜ GÖRECEK

Ekonomide gelecek üç yılın yol haritası niteliği taşıyan YEP ile; 2021-2023 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açık gibi temel makro göstergeler belirlenmiş olacak. Genel ekonomik şartların gerekleri doğrultusunda hazırlıkları yürütülen programda; temel ekonomik büyüklükler yanında, makro politikalar, ilkeler ve hedefler de yer alacak. Program, özel sektör için de öngörülebilirliği artıracak ve sektörel bazlı hedefleri belirleyecek. YEP ile uyumlu olmak üzere gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle hedef açık ve borçlanma durumu, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren Orta Vadeli Mali Plan da Resmî Gazete'de yayımlanacak. Merkezî yönetim bütçe kanun teklifinin 17 Ekim'e kadar TBMM'ye sunulması öngörülüyor. Bütçe, 1 Ocak'tan itibaren uygulanmaya başlayacak. Gelecek yıla ilişkin yatırım programı da ocak ayı içinde açıklanacak.

670 BİN KİŞİ ÜCRETSİZ İZİNDE

Pandemi döneminde uygulanan ve istihdamı koruyan önemli tedbirleriden biri de "işten çıkarma yasağı" oldu. Bu süreçte faaliyeti olumsuz etkilenen şirketler, işçilerini ücretsiz izne ayırdı. Söz konusu kişilere işsizlik fonundan ayda 1.168 TL nakdî ücret desteği sağlandı. Ağustos sonuna kadar 1 milyon 976 bin 532 kişi nakdî ücret desteğinden yararlandı. Toplam 4 milyar 399 milyon lira ödeme yapıldı. Bu kişilerin büyük kısmı haziranla birlikte normal çalışma düzenine geçti. Son olarak ağustos ayında yapılan ödemeler dikkate alındığında ise hâlâ yaklaşık 670 bin kişi ücretsiz izinde bulunuyor. Ücretsiz izne çıkarılan işçiler, başka bir iş bulsalar bile "fesih yasağı" sebebiyle şirketlerinden ayrılamıyor. Bu sebeple söz konusu uygulama, yeni iş bulanlar için aleyhte işlemeye başladı. Çalışanlardan bu probleme de çözüm beklentisi arttı. (Türkiye Gazetesi)