Çin’in yeni lideri Cinping, ilk ziyaretini Rusya’ya yaptı. Milyar dolarların havalarda uçuştuğu görüşme için Putin, “İki ülke adil ve yeni dünya düzeninin oluşturulmasını hızlandırıcak” dedi.
Çin, dünyanın en kalabalık ülkesi, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi. Enerji alanında dünyanın en büyük müşterisi. 59 yaşındaki Çin’in yeni Devlet Başkanı Şi Cinping, 14 Mart’ta bu ülkenin yönetimine geçti. Önümüzdeki 15 yıl içinde Çin’in ekonomi ve siyasi politikalarından sorumlu olan Cinping, bu süre içinde ülkesini dünyanın en büyük ekonomisi yapacak. Rusya, dünyanın en büyük ülkesi. Petrol ve doğalgaz rezervleriyle dünyanın en büyük enerji ihracatçısı. 60 yaşındaki Vladimir Putin, Mart 2012’de yeniden 8 yıllığına Rusya’nın Devlet Başkanı oldu ve yönünü Avrupa eksenli enerji ihracatından Asya’ya çevirdi.
Daha adil bir dünya
BM Güvenlik konseyinde iki daimi koltuğa sahip bu iki ülkenin lideri dün “yeni bir dünya düzeni” yaratmak için biraraya geldi. Putin, Cinping’in ziyareti öncesi yaptığı açıklamada, stratejik ortaklık ilişkilerinin yalnızca ikili değil, küresel anlam da taşıdığını dile getirerek, Cinping’in ilk yurtdışı ziyaretinde Rusya’yı seçmesinin aralarındaki özel ortaklık ilişkisini kanıtladığını kaydetti. Putin, “Rusya ve en büyük ticari ortağı Çin BM, G20 Grubu, BRICS ülkeleri, Shanghai İşbirliği Örgütü, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü ve diğer çok taraflı çerçeveler altında daha adil yeni bir dünya düzeninin oluşturulmasını hızlandıracak” diye konuştu.
ABD endişeli
Putin ile görüşmek için sabırsızlandığını söyleyen Cinping, Moskova’ya ayak basar basmaz, iki ülke arasında her bir anlaşmanın milyar dolarlarla ifade edildiği temaslara başladı. İlk olarak Sibirya’da 2 milyar dolarlık kömür ocağı anlaşması imzalandı. Ardından Rosneft, Çin’e 5 yıl içinde günde 1 milyon varil petrol ihraç etme hedeflerini açıkladı. İki ülke arasındaki ticaret hacmi son 5 yılda ikiye katlanarak 88.1 milyar dolara ulaştı. Rusya 2018’de Çin’e sadece 30 milyar dolarlık petrol (50 milyon ton) satmayı planlıyor. Bu arada Gasprom’un da 70 milyar metreküp doğalgaz satabilmek için 25 milyar dolara 2 bin 800 kilometre uzunluğunda Altay doğalgaz boru hattı projesini hayata geçirmeye çalışıyor. Putin-Cinping görüşmesinde 20 anlaşmaya imza atıldığı belirtilirken, Pekin’in Moskova ile ilişkileri sayesinde Cinping döneminde 15.6 trilyon dolar olan Amerikan ekonomisini geride bırakarak dünyanın en büyük ekonomisi olabileceği söyleniyor. Bu durum Washington’da kaygı yaratıyor.
Şanghay beşlisi ile şahlandılar
Adını ilk toplanıldığı yer olan Şanghay’dan alan örgüt, Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından 1996’da kuruldu. İlk etapta Şanghay Beşlisi olarak anılan örgüt sınır bölgelerinde askeri güvenliğin derinleşmesi amacını taşıyordu. 2001’de Özbekistan’ın katılımıyla üye sayısı 6 olunca “Şanghay İşbirliği Örgütü” adını aldı. Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan gibi gözlemci statüsüne sahip ülkelerin bulunduğu, dünya petrol üretim ve kullanım pazarının yarısından fazlasını elinde tutan örgüt, özellikle son dönemlerde ABD’ye karşı etkili bir kutup haline geldi. Katılımcı ülkeler arasında siyasi ortaklığın yanı sıra ekonomik, kültürel ve güvenlik alanlarında da ortaklıklar başladı.
Türkiye diyalog ortağı oldu
Türkiye, Şanghay İşbirliği Örgütü’ne 7 Haziran 2012’de Çin dönem başkanı iken “Diyalog Ortağı” olarak kabul edildi. Katılım sonrası kararı değerlendiren Çin’deki akademisyenler ve Rus analistler bu kararın hem örgüt hem de Türkiye açısından bir devrim niteliğinde olduğunu belirttiler. Türkiye üye ülkeler ile ilişki kurma konusunda eşit haklara sahip olsa da oy yetkisi yok. Ancak Türkiye’nin örgüte ilgisi Başbakan Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl Moskova ziyaretinde gündeme geldi. Erdoğan Putin’e “Bize AB’de ne işimiz var diye takılıyorsun. O zaman Şanghay Beşlisi’ne alın. Biz de AB’yi gözden geçirelim” dedi. Erdoğan’ın sözleri ABD’de de yankılandı.
Haberin Devamı
