SGK prim iadesi nasıl alınır? SGK prim iadesi hesaplama nasıl yapılır? Yaşlılık toptan ödemesi nedir?

Son günlerde 'Sigorta primi nasıl geri alabilirim?' sorusu oldukça gündemde.Sigortalılara sigortalılık süresi ve yaş koşulunu sağlayıp primi ödeme gün sayılarını dolduramama durumlarında SGK prim iadesi yapılabiliyor. Yaşı doldurmasına rağmen prim gün sayısı ve çalışma yılı nedeniyle emekli olamayıp maaş alamayanlar ödedikleri primleri toplu olarak alabilir. SGK prim iadesi emeklilik için sigortalılık süresi ve yaş şartını doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara işten ayrılması ya da işyerini kapatması şartıyla kendi adlarına yatırılan uzun vadeli sigorta primlerinin iadesini sağlayan bir düzenlemedir. Peki, SGK prim bozurma nedir? SGK primleri iade edilir mi? Kimler prim iadesi alabilir? SGK prim iadesi nasıl alınır? SGK prim iadesi hesaplama nasıl yapılır? Yaşlılık toptan ödemesi nedir? İşte tüm detayları ile SGK prim iadesi...

Emeklilik yaşını dolduran, hatta geçen çalışanlar, eğer emeklilik için gerekli prim gün sayısını ve çalışma yılını doldurmayıp, emekli maaşı almaya hak kazanamıyorlarsa; ödedikleri primleri SGK’dan toplu olarak alabiliyor.

SGK’YA YATIRILAN PRİM NASIL GERİ ALINABİLİR?

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) iki türlü prim iadesi alınabilir. Bunlardan birincisi, yaşı doldurduğu halde emekli olmak için yeterli prim günü bulunmayanlara yapılan toplu ödemedir. İkincisi ise aynı anda birden fazla işverenden ücret alanlar için asgari ücretin 7.5 katından fazla aylık kazanç üzerinden ödenen primlerin iadesidir.

Emeklilik için iki türlü prim günü hesabı yapılır. Örneğin, ilk defa sigortalı çalışmaya 24 Mayıs 1985 ile 23 Kasım 1986 tarihleri arasında başlayan 4/a’lı (SSK) bir erkek normalde 5300 prim günüyle 49 yaşında emekli olabilir. Prim günü 5300’ün altında olduğu için 49 yaşında emekli olamayanlara sosyal güvenlik sistemimiz ikinci bir şans daha tanır. Örneğimizdeki kişi, 3600 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Ancak normalden daha düşük emekli aylığı bağlanır.

Söz konusu erkek sigortalı, 60 yaşına geldiği halde prim günleri 3600’den de az ise talebi halinde primleri iade edilir. Bu şekilde yapılan toplu ödemelerin tatminkâr olmadığını belirtmem gerekir. Çünkü, normalde bir sigortalı için işçi ve işveren primi olarak ayrı, genel sağlık sigortası ve emeklilik için de ayrı prim alınır. Sağlık için kesilen primler ile işveren adına yatırılan primler iade edilmez. Sadece sigortalının kendisi adına emeklilik için ödenen primler iade edilir. Çalışırken SGK’ya brüt ücretin yüzde 34.5’i oranında prim yatırılır. Bununla birlikte emeklilik için sigortalı adına yatırılan prim tutarı 4/a’lılarda yüzde 14, 4/b’lilerde ise yüzde 20 oranındadır. Çalışan adına emeklilik için ödenen primlerin güncel değeri bulunarak iade yapılır.

KADINLAR 58 YAŞ İTİBARİYLE TOPLU ÖDEME ALABİLİR!

İşçi statüsünde kadın çalışan (4/A’lı), 7000 prim gün sayısını doldurup, 58 yaşında emekli olabiliyor. Aynı zamanda 15 yıl çalışıp, 3600 prim gün sayısı olup 58 yaşında da yaş nedeniyle emekli olabiliyor. Ancak bu çalışanın yaşı 58 olmasına rağmen ödediği primler toplamı 3000 gün ise ve çalışma yılı da 10 yıl ise emekli olup, maaş almaya hak kazanamadığından SGK’ya müracaat edip, o güne kadar ödediği primleri iade alabilir. Bir başka deyişle toplu ödeme alabilir.

PRİMİN TAMAMI ÖDENMEZ

Yine kamuoyunda prim iadesi konusunda yanlış bilinenlerden biri de primlerin tamamının iade alınabiliyor olması. Malum, SGK’ya ödenen primlerde işçi payı, işveren payı ve İşsizlik Sigortası Fonu için ödenen pay var. Bunların içinden sadece çalışandan kesilen primler iade edilir; işveren payı ve İşsizlik Sigortası Fonu için kesilen iade konusu olmaz. Kendi adına çalışanlar, yani Bağ-Kurlular ise ödedikleri yaşlılık, ölüm ve malullük primlerini iade alabilir. Bu kapsamda SGK, geçmiş yıllara ait primleri, güncelleme katsayısı ile hesaplayıp, öder.

PRİM İADESI YETİM AYLIĞININ KESİLMESİNE YOL AÇMAZ

Posta Gazetesi Yazarı Ekrem Sarısu okuyucusundan gelen soruyu şu şekilde cevapladı:

Soru: Babamdan tek başıma yetim aylığı alıyorum. 15 Ocak 1985’te sigorta girişim yapıldı ve 2400 gün prim ödemem var. Bu prim ödemelerini geri alabilir miyim? Alırsam yetim aylığım kesilir mi? l FİGAN AYSU

Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındakileri sağlayanlar, talep etmeleri halinde ödedikleri primi ‘yaşlılık toptan ödemesi’ adı altında geri alabiliyor. 58 yaşınızı doldurmuşsanız, talep etmeniz halinde, ödediğiniz primi geri alabilirsiniz.

Ancak adınıza ödenen primin gerek sadece işçi hissesinin iade edilecek olması, gerekse iade tutarına 1 Ekim 2008’e kadar herhangi bir güncelleme yapılmadığı yani bir fark, faiz hesaplanmadığı için alacağınız para, SGK’ya gidip gelmek için harcayacağınız taksi dolmuş parasını karşılamaz. Ayrıca prim iadesi almanız, yetim aylığınızın kesilmesini gerektirmez.