Mola süreleriyle ilgili flaş detay
Mola süreleriyle ilgili önemli detaylar. Birçok çalışan bilmiyor. İşçi işveren arasındaki en önemli anlaşmazlık konularından birini fazla çalışma ücretleri oluşturuyor. İşyerinde çalışırken yapılan fazla çalışmalarda bile anlaşmazlık çok yaygın iken evden çalışmalarla bu konudaki anlaşmazlık daha da artıyor. Evden çalışanlar işyerinden daha fazla çalıştıkları halde fazla çalışma ücretini alamadıklarından yakınıyor.
Bazı işverenler işe alımlarda fazla mesainin ücrete dahil olduğu yönünde sözleşme imzalatıyor. Bir an evvel işe girmek isteyen çalışanlar zorunluluktan dolayı bu sözleşmelere imza atıyorlar. Çalışanlar, işten ayrıldıktan sonra ise dava açarak hak arama mücadelesi veriyorlar.
Fazla çalışma hesabında ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekiyor. Kanuna göre, günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında, o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere ara dinlenme hakkı tanınması zorunlu.
Ara dinlenme süresi, 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika; 4 saatten 7.5 saate kadar süreli işlerde 30 dakika; 7.5 saatten fazla süreli işlerde bir saat olarak uygulanıyor.
Bu dinlenme süreleri asgari sürelerdir ve aralıksız verilmesi gerekir. Bununla birlikte, işyerinin bulunduğu bölgedeki iklim, mevsim koşulları, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmelerle düzenlenmek suretiyle parçalı olarak da kullandırılabiliyor.
İşyerindeki işçiler aynı anda veya değişik saatlerde mola verebilir. Ara dinlenme süreleri çalışma süresinden sayılmaz.
11 SAATİ AŞAN İŞLERDE 1.5 SAAT MOLA
Konuyla ilgili yönetmelikte günlük 7.5 saati aşan süreler için 1 saat mola öngörülüyor. Ancak, kanuna göre, günlük çalışma süresi fazla mesai ile birlikte 11 saati aşamaz. Fakat yaygın bir şekilde 11 saati aşan çalışma sürelerine rastlanıyor. Bu konudaki boşluğu da Yargıtay kararları dolduruyor.
Yargıtay içtihatlarına göre, çalışma süresi 7.5 saatten 11 saate kadar olan işlerde bir saat, 11 saati aşan işlerde ise 1.5 saat mola verilmesi gerekiyor.
İşçi sözleşmeye veya bordroya “fazla mesai parası ücrete dahildir” şeklinde imza atmışsa 11 saate kadar olan çalışma için ayrıca fazla mesai parası alamıyor. Bununla birlikte, işçi sözleşmeyi bu şekilde imzalamış olsa bile günlük 11 saati aşan çalışmaların parasını alabilir. Yıllık bazda 270 saati aşan fazla çalışmaların parasını da her durumda alır.
ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN MOLA SÜRESİ FARKLI
15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi “genç işçi”, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi de “çocuk işçi” olarak kabul ediliyor.
Çocuk ve genç işçilerin ara dinlenme süreleri diğer işçilerden farklı belirleniyor. Çocuk ve genç işçilerde ara dinlenme süresi 2 saatten fazla 4 saatten az süren işlerde 30 dakika, 4 saatten 7.5 saate kadar olan işlerde ise 1.5 saat olarak uygulanıyor.
İŞÇİ MOLA HAKKINI KULLANMASA DA KULLANMIŞ SAYILIR
Gerek günlük çalışma sırasında, gerek yıllık ücretli izin kullanmak suretiyle dinlenme, işçilerin temel haklarından birini oluşturuyor. İşçi ara dinlenme hakkını kullansa da kullanmasa da kullanmış sayılır.
Sabah 08:00 akşam 20:00 saatleri arasında çalışan işçi için de 07:00-22.00 saatleri arasında çalışan işçi için de fazla çalışma davalarında günlük 1.5 saatlik ara dinlenme süresi düşülüyor. İşçinin ara dinlenme hakkını fiilen kullanıp kullanmadığı dikkate alınmıyor.
Yargıtay, bilirkişilerce fazla mesai hesaplaması yapılırken günde 11 saati aşan çalışmalar için 1.5 saatlik ara dinlenme süresinin düşülmesini şart koşuyor. Fazla çalışma ücreti alacaklarına ilişkin davalarda, çalışma süresine bağlı olarak ara dinlenme süreleri düşülmeden verilen mahkeme kararlarını bozuyor. Bu nedenle çalışanların ara dinlenme haklarını kullanmaktan kaçınmaması gerekir. ( Ahmet Kıvanç-Habertürk)
