Kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı, bir işyerinden ayrılan işçinin o işyerinde sahip olduğu kıdemi yani o işyerindeki çalışma süresi nispetinde hak edeceği ve çalıştığı yıllar esas alınarak hesaplanacak tazminatın adıdır. İşçi ve işverenler ise “Kıdem tazminatı nedir?”, “Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?” sorularını araştırıyor.
İş akdini haklı nedenle fesheden işçi veya iş akdi haksız nedenle fesholunan işçinin çalıştığı işyerinden kıdemi nispetinde talep edeceği tazminata denilen kıdem tazminatı ile ilgili merak edilenleri Avukat Ahmet Fatih Mete anlattı. Avukat Mete, “İşçinin en son aylık ücretinin yanı sıra almış olduğu aylık düzenli ödemelerin de brüt tutarları giydirilmiş ücret olarak kıdem hesabına dahil edilmektedir. Her işyeri farklı şartlar ve koşullarda istihdam sağlamaktadır. Şayet bir işyerindeki uygulamada, ayrıca taktir olunan yol ücreti, yemek ücreti, belirli dönemlerde ödenen ikramiyeler ve prim uygulaması gibi yerleşmiş hak edişlerin de bulunduğu durumlarda bu ücretlerin de brüt tutarları dikkate alınacaktır.” dedi. Mete, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
“HER İŞYERİ FARKLI ŞARTLAR VE KOŞULLARDA İSTİHDAM SAĞLIYOR”
“Kıdem tazminatı işçinin o işyerinde çalıştığı her yıl için en son aldığı brüt ücretin tahakkuk ettirilmesiyle bulunur. Somut bir örnekle açıklayacak olursak;
Ayrıldığı işyerinden aldığı en son aylık brüt ücreti 3.000TL olan bir işçi, o işyerinde on yıl süre ile çalışmışsa, on yıllık bir kıdem tazminatına hak kazanacak demektir. Bu durumda 3.000TL olan en son alınan brüt ücret x 10 yıl = 30.000 (otuzbin) Lira kıdem tazminatı hak edilmiş olacaktır. Tam bir yılı doldurmayan gün sayılarının varlığı halinde ise küsürat günler; yıl, ay ve gün oranlamasıyla tespit edilmek suretiyle hesaplanarak kıdem tazminatının miktarına bu şekilde ulaşılacaktır.
İşçinin en son aylık ücretinin yanı sıra almış olduğu aylık düzenli ödemelerin de brüt tutarları giydirilmiş ücret olarak kıdem hesabına dahil edilmektedir. Her işyeri farklı şartlar ve koşullarda istihdam sağlamaktadır. Şayet bir işyerindeki uygulamada, ayrıca taktir olunan yol ücreti, yemek ücreti, belirli dönemlerde ödenen ikramiyeler ve prim uygulaması gibi yerleşmiş hak edişlerin de bulunduğu durumlarda bu ücretlerin de brüt tutarları dikkate alınacaktır.
“KIDEM TAZMİNATININ BİR ÜST SINIRININ OLMASI DURUMUNA DİKKAT EDİLMELİ”
Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, kıdem tazminatının bir üst sınırının olması durumudur. Biz hukuken bu üst sınıra kıdem tazminatı tavanı diyoruz. Yani işçinin aylık brüt ücreti ne olursa olsun çalıştığı yıllar ile çarpılıp hesaplanamayacaktır. Çünkü aksine bir uygulama ile bir işyerinde on beş bin, yirmi bin, otuz bin lira aylık ücretle çalışan birkaç işçinin, o işyerinden kıdem tazminatlarını aynı anda alarak ayrılması gibi bir durumda, o işyerinin ekonomik olarak alt üst olabileceği belki de iş yapamayacak duruma gelebileceği gibi bir sonuçla karşılaşılacaktır. Sosyal dokunun zedelenmemesi ve ekonomik ve ticari hayatın da direkt veya dolaylı yoldan zarar görmemesi için tavan olarak bir sınır belirlenmiştir. Kıdem tazminatı tavanı, her yıl Temmuz ve Aralık dönemlerinde güncellenmektedir. Kıdem tazminatı tutarı iş akdinin fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlıdır.”
