Kıdem tazminatı alma şartları neler?

İşçiler, kıdem tazminatıyla ilgili araştırma yapmayı sürdürüyor. Kıdem tazminatı alma şartları neler?”, “Kimler kıdem tazminatı alabilir?”, “Kıdem tazminatı alabilmek için ne kadar çalışmış olmak gerekiyor?” sorularına yanıt arayan işçiler, şartları merak ediyor. Konuyla ilgili “Bir işyerinde bir yıl ve daha fazla çalışması bulunan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için; ya iş akdini kendisi haklı bir gerekçe göstererek feshedecek ya da işverence iş akdi iş kanununun aradığı nitelikte haklı bir neden olmaksızın feshedilecektir.” şeklinde konuşan Avukat Ahmet Fatih Mete, “Yani işçi, iş kanunu uyarınca işyerinden ayrılmasını gerektirecek hiçbir haklı sebep ve gerekçe olmadan kendi iradesi ve rızasıyla iş sözleşmesini sonlandırırsa kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.” Dedi. Avukat Mete, konuşmasının devamında şunları söyledi:

BİR YIL VE DAHA FAZLA ÇALIŞMIŞ OLMAK GEREKİYOR

“Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için; bir işyerinde bir yıl ve daha fazla çalışması olan işçinin, iş akdini 4857 sayılı İş Kanunu 24. madde uyarınca haklı nedenle feshetmesi veya yine İş Kanunu 25. maddesinde sayılmış ve bu kere işverene haklı nedenle fesih hakkı tanıyan haller dışında iş akdinin işverence haksız olarak sonlandırılması gerekmektedir. Dikkat edilecek husus, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için bir işyerinde bir yıl ve daha fazla bir çalışma yapılmış olacak ve işçi tarafından haklı bir gerekçe göstermek koşuluyla veya işveren tarafından haklı bir gerekçe gösterilmeksizin iş akdi sonlandırılacaktır.

GEÇERLİ FESİH SEBEBİNDEN SONRAKİ SÜREÇ ÖNEMLİ

4857 sayılı İş Kanunu’nda işçinin haklı nedenle iş akdini sonlandırabileceği ve kıdem tazminatına hak kazanabileceği haller şu şekilde sıralanmıştır;

Madde 24- Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir deyip, sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebepleri saymıştır.

İşverenin iş akdini haklı bir gerekçe ile sonlandırması ve bu sebeple işçinin kıdem tazminatına hak kazanamayacağı haller ise 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinde sıralanmıştır. İş Kanunu 25. madde yukarıda sıralanan ve işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanıyan 24. maddede sayılan sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebeplerin bu defa işveren tarafından ileriye sürüldüğü durumlar ile işçinin gözaltına alınma veya tutuklanması halinde bildirim süresini aşması durumunu kapsamaktadır.

Gerek işçi gerekse işveren İş Kanunu 26. maddesi uyarınca, geçerli fesih sebebini öğrendiği tarihten itibaren altı iş günü ve her halde bir yılı geçirmesiyle fesih hakkını kullanamayacaktır.

İŞÇİ KENDİ RIZASIYLA İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONLANDIRIRSA KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANAMAZ

Buradan anlaşılacağı gibi bir işyerinde bir yıl ve daha fazla çalışması bulunan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için; ya iş akdini kendisi haklı bir gerekçe göstererek feshedecek ya da işverence iş akdi iş kanununun aradığı nitelikte haklı bir neden olmaksızın feshedilecektir. Yani işçi, iş kanunu uyarınca işyerinden ayrılmasını gerektirecek hiçbir haklı sebep ve gerekçe olmadan kendi iradesi ve rızasıyla iş sözleşmesini sonlandırırsa kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.

Bununla birlikte uygulamada bir mağduriyet yaşanmaması için kıdem tazminatına hak kazanmış fakat işverence kendisine bu hakkı ödenmemiş işçinin, iş akdinin feshini takip eden on yıl içerisinde öncelikle arabulucuya sonrasında ise İş Mahkemeleri’ne müracaatı ile kıdem tazminatı konulu işçilik alacağı davası açması gerekmektedir. On yıllık zamanaşımı süresi içerisinde kıdem tazminatı talebini mahkemelere ulaştırmayan işçi, kıdem tazminatına hak kazanmış olsa bile bu talebinin hukuki bir geçerliliği kalmayacak ve bu talebi hukuk düzenince de himaye edilemeyecektir."