İş sözleşmesinin feshinde geçerli sebepler! “Bütün alacaklarımı aldım” ibranamesi geçerli mi?

İş sözleşmesi feshedilirken işten çıkarılan ya da istifa eden işçiden kimi zaman “bütün alacaklarımı aldım” şeklinde ibraname imzalatılıyor. Bu durumu kimi zaman işçinin aleyhine kullanılabiliyor. Dolayısıyla iş sözleşmesini feshedecek işçiler, istifada bütün alacaklarımı aldım imzasının geçerli olup olmadığını sorguluyor. Peki, “Bütün alacaklarımı aldım” ibranamesi geçerli mi?

“Bütün alacaklarımı aldım” ibranamesi geçerli mi?

İşçinin işveren karşısında daha zayıf konumda bulunması, işverenin baskı altında ibraname imzalatabilecek olması veya çok az bir ödemeyle diğer bütün borçlarını sildirebilecek konumda bulunması ya da işçinin işe iade davası açmasını bu yolla engelleyebilmesi nedeniyle iş hukuku bakımından ibranamelerin geçerlilik şartları ayrıca düzenlenmiştir.

Yargıtay’a göre, “İş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri geçersizdir. İşçi bu dönemde tamamen işverene bağımlı durumdadır ve iş güvencesi hükümlerine rağmen iş ilişkisinin devamını sağlamak veya bir kısım işçilik alacaklarına bir an önce kavuşabilmek için iradesi dışında ibra sözleşmesi imzalamaya yönelmesi mümkündür.”

Yargıtay bu nedenle yerleşik hale gelmiş uygulaması ile iş ilişkisi devam ederken yapılan ibra sözleşmelerini geçersiz saymaktadır.

Yeni Borçlar Kanunumuz 2012 yılında yürürlüğe girmesiyle birlikte, iş sözleşmelerindeki ibranamelere şekil ve süre şartı getirdi. Bununla birlikte bugün olduğu gibi daha önceki dönemlerde de ibranamelerin en önemli denetim aracı irade sakatlığı araştırmasıydı.

Bu araştırma ile işçinin herhangi bir baskı altında kalmadan ibraname imzalayıp imzalamadığı değerlendiriliyor, eğer baskı altında kaldığı sonucuna ulaşılırsa, ibra geçersiz kılınıyor.

Ödenen tazminatın açıkça yazılması ve istifanın üzerinden en az 1 ay geçmesi gerek. İbraname, İş Kanunu’nda değil Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş bir sözleşme biçimidir. İbranamenin geçerli olabilmesi için de bazı şartların varlığı söz konusudur. İbraname imzalatacak işverenlerin ve imzalayacak işçilerin bu koşullara uyum için dikkat etmeleri gerek. İlk olarak, yazılı olmayan ibranameler geçerli değildir. Diğer yandan söz kosunu ibranamenin geçerli olması için iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten en az bir ay sonra imzalanması gerekiyor. Bu nedenle işverenlerin istifa ederken işçilere imzalattırdıkları ibranameler geçerli değildir.

Alacaklar detaylı olarak sayılmalı

İbranamede ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça ifade edilmesi gerekmektedir. İş sözleşmesi sonlanmış bir işçiye ibraname imzalatılırken kıdem tazminatı karşılığı olarak ne kadar ödendiği, kullandırılmamış yıllık izinlerin karşılığı olarak ne kadar ödendiği açıkça yazılmalıdır. Bu nedenle “Bütün alacaklarımı aldım” şeklindeki ibranameler geçerli değildir. İşçiye kıdem tazminatı olarak ne kadar, ihbar tazminatı olarak ne kadar ödendiği ibranameye açıkça yazılmalıdır. Yazılan tutarların da Banka kanalıyla ödenmiş olması aranmaktadır.

Yazılı olmayan ibraname geçerli değildir

Yazılı olmayan ibraname geçerli değildir. Yani işçinin sözel olarak “bütün alacaklarımı aldım” demesi işverenin işçisine hak ettiği bütün tazminatları ödediği anlamına gelmez. Kesinlikle yazılı olması gerekir ve işçi tarafından imzalanması şarttır. İşçinin imzalamadığı bir ibranamenin geçerli olması söz konusu değildir.

İbranamenin geçerli olması için iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten en az bir ay sonra imzalanması gerekir. Yani kanun iş sözleşmesinin sona erdirildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde işverenin işçisine hak ettiği ödemeleri yapabileceğini ve bu bir ayın sonunda ibranamenin imzalanabileceğini öngörüyor. Bu nedenle işverenlerin istifa ederken işçilere imzalattırdıkları ibranameler geçerli değil. İbranamenin imzalandığı tarihle istifa tarihi veya iş sözleşmesinin fesih tarihi arasında en az bir ay bulunması gerekmektedir. Başkası tarafından imzalanmış ibranamelerle, işten çıkış tarihinde imzalanmış ibranameler, imzanın kime ait olduğu ve imza tarihi açısından inceleniyor ve gerçek ortaya çıkıyor.