Emekliye zam! Dul ve yetim maaşları da artacak mı? Uzman isim açıkladı
Emekli maaşlarına ve bayram ikramiyeleri zam yapılmasının ardından en düşük emekli aylığı 7.500 TL olurken, bayram ikramiyesi 2 bin liraya yükseltildi. Yapılan artıştan kimler yararlanacak? Özellikle EYT düzenlemesi ile emeklilik hakkı kazanan kişiler yapılan zammın maaşlarına yansıyıp yansımayacağını merak ediyor. Dul ve yetim maaşı alanlar da ara zamdan hisseleri oranında yararlanmayı talep ediyor. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal, "Vatandaşlarımızın haklı serzenişlerinin karşılanacağını düşünüyorum.” diyerek merak edilenleri açıkladı.
ÖZLEM ATİLA / gazetevatan.com
Emekli maaşlarına ocak ve temmuz olmak üzere yılda iki kez enflasyon oranında zam yapılıyor. Emekli aylıklarını çalışılan süre, bağlı bulunulan sosyal güvenlik kurumu ve ödenen prim miktarı belirliyor. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK emeklilerinin maaşları farklılık gösteriyor. Ancak prim ödemesi yüksek yapılan çalışanların emekli aylıkları da daha yüksek oluyor. Emekli maaş miktarının belirlenmesinde son 3.5 yıl ise en önemli parametrelerden biri. Bu sürede yüksek prim ödeyenlerin emekli maaşları daha yüksek oluyor.
Düşük prim ödemesi yapılan, yaş haddi ile emekli olan kişiler diğer emeklilere göre daha düşük maaş alıyor. Geçtiğimiz sene 3.500 TL olan en düşük emekli maaşı yapılan düzenleme ile 5.500 lira seviyesine çekildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın en düşük emekli aylığının 7.500 liraya çıkarılacağını açıklamasının ardından, kanun teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.
EMEKLİYE TOPLAM YÜZDE 114 ZAM!
Peki bu düzenleme kimleri kapsıyor? Dul ve yetim aylığı alanları nasıl etkileyecek? İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal tüm merak edilenleri gazetevatan.com'a anlattı.
En düşük emekli maaşının 7500 TL’ye çıkarılmasının önemli olduğuna dikkat çeken Murat Bal, “2002 yılı sonunda 3500 lira olan emekli maaşı bugün itibarıyla yüzde 114 zamlanmış oldu. Tabii ki önümüzdeki temmuz ayında kanunen yine bir artış yaşanacak. Emekli maaşı artışından kendisi üzerinden emekli maaşı alan herkes faydalanacak. Şu anda gündemde olan EYT'liler de eğer asgari emekli maaşı seviyesinde maaş alacaklar da 7.500 lira emekli aylığı alacakla. Baktığınızda bizim kanunlarımızda EYT'liler veya normal emekliler diye bir ayrım zaten yok. Bu sebeple EYT'liler de tabii ki yeni düzenlemeden faydalanacak." diye konuştu.
DUL VE YETİM MAAŞI ALANLAR FAYDALANACAK MI?
En düşük emekli maaşı 7500 TL olarak güncellendi. Ancak kendisi üzerinden değil de eşi, anne-babası üzerinden emekli aylığı alan kişiler de bulunuyor. Yeni düzenleme dul ve yetim maaşı alanları nasıl etkileyeceğini Murat Bal şöyle anlatıyor;
“Dul ve yetim maaşı alan vatandaşlarımız için biraz daha farklı durum söz konusu. Onlar şu an ki yapılan açıklamaya göre maalesef bundan faydalanamıyorlar. Ancak Meclis’e gelen torba kanunda onların maaşları da 7.500 TL seviyesindeki yüzdeye göre artırılacağını düşünüyorum.
Çünkü bu insanlar da emekli maaşı alıyorlar. Gerek eşleri, gerekse babaları vefat ettiğinde bu maaşı hak ediyorlar. Dolayısıyla bu insanlar da asgari emekli maaşındaki artıştan faydalanmak istiyorlar. Bu onların da hakkı.”
SEYYANEN ZAM BEKLENTİSİ BULUNUYOR
En düşük emekli maaşının 7500 lira olmasının ardın tüm emeklilerde seyyanen zam beklentisi oluştu. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal, “Şu anda yapılan asgari emekli maaşı artışı 7.500 liraya kadar olan vatandaşlarımızı kapsıyor. Meclis’e gelen kanun tasarısı da bu yönde. Ancak ben bunun toplumsal adalet ve eşitlik ilkesi uyarınca 7500 lira üzerine maaş alan kişilere de seyyanen uygulanacağını düşünüyorum. Çünkü o kesimlerde ciddi bir tepki oluştu. Madem öyle, ‘Biz neden yüksek primler ödedik.’ Şeklinde bir düşünce hakim. Bunlar haklı tepkiler dolayısıyla vatandaşlarımızın da bu serzenişlerinin karşılanacağını düşünüyorum.” İfadelerini kullandı.
KÖK ÜCRET VURGUSU
Özelikle düşük emekli aylığı alan kişiler ‘zam müjdesi’ ile bir yandan sevinirken bir yandan da bu iyileştirmenin temmuz zammına etkisinin ne olacağını merak ediyor. ‘Kök ücret’ vurgusu yapan Bal, “Bu çok özellikli bir konu. Çünkü şu anda yapılan zammın kök ücreti yapılmadığını anlıyoruz. Tabii ki kanun nasıl çıkacak onu beklemek gerekiyor. Ancak bu zam eğer kök ücrete yapılmadıysa o zaman karşımıza bu sorun olarak çıkabilir. Çünkü temmuz ayında yapılacak olan kanuni artış kök ücret üzerinden yapılıyor. Kanunen enflasyon oranını da göz önüne alırsak, 7500 lirayı bulmayabilir. Bu oran dolayısıyla kanunun nasıl çıkacağını beklememiz gerekiyor. Bu konuda sağlıklı yorumu ancak o zaman yapabiliriz. Önümüzdeki bir, belki bir buçuk yıl emeklilerimize hiç zam yapmama tehlikesi bile mevcut.” diye konuştu.
5.500TL olan en düşük emekli maaşı 7500 TL oluyor. Pek çok kişinin maaşında artış olacak. Ancak çalışanların neredeyse yüzde 60'ı asgari ücretle çalışıyor. Bu artışla birlikte emekli maaşında da asgari tutar alan emekli sayısı artıyor. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal konu ile ilgili şu ifadeleri kullandı;
Sizin de değindiğiniz gibi ülkemizde özellikle son iki yıldır enflasyonist ortamın yıkıcı etkilerini görüyoruz. Gerek asgari emekli maaşında gerekse asgari ücrette eski oranları ara ara olduk gittikçe vatandaşlarımız asgari emekli maaşı ve asgari ücret almaya başlayacaklar. Bu iş barışı ve sosyal hayat açısından, insanlar arasında olumsuz etkiye sebep oluyor. Vatandaşlarımız psikolojik olarak da asgari rakamları almalarında sıkıntı yaşıyorlar. Çünkü mantık olarak asgari ücret demek hiçbir vasfı, bilgisi, sertifikası olmayan kişilere verilecek olan ücrettir. Ancak gerçekte şu anda baktığımızda bazı sektörlerde kalifiye elemanların dahi asgari ücretle çalıştırıldığını görüyoruz. Yüzde 50'nin altında olan asgari ücret çalışma oranı, bugün itibarıyla yüzde 60'lar seviyesine geldi. Aynı şekilde 2019 yılında uygulamaya alınan asgari emekli maaşı uygulamasında da bu maaşı alanların oranı her geçen gün her zamla birlikte artmaktadır. Vatandaşlarımızda tepkiler oluşmaktadır. Bu sebeple bir an önce aylık bağlama oranlarının hakkaniyetli, adaletli bir seviyeye çıkarılması ve bu şekilde asgari emekli maaşı uygulaması ile değil de kişilerin gerçekten yatırdıkları prim gün sayısı ve prim gelirleri üzerinden hakkaniyete dayanan bir maaş sistemine tekrar dönmek gerekmektedir.”
MEMUR MAAŞLARINA ARA ZAM YAPILACAK MI?
En düşük emekli maaşına yapılan artışın ardından kamu personelinde de zam beklentisi oluştu. Murat Bal en düşük memur maaşına zam yapılacak mı sorusuna şu yanıtı veriyor;
"Memur maaşları ile alakalı da Sayın Cumhurbaşkanımızın önümüzdeki günlerde sürprizler bekleyin açıklaması oldu. Ben bu çerçevede memur maaşlarında da bu tür bir artışın olabileceğini öngörüyorum. Bu konuda en güçlü kesimlerden bir tanesi memurlarımızdır. Yakın zamanda onların maaşlarında da bir düzeltme olabileceğini düşünüyorum."
