Emekli olmayı bekleyenlere kötü haber! Ödenmiyor! Emeklilik için tekrar yüzde 20...

Koronavirüsü tüm dünya ülkelerini olduğu gibi bizim de iş hayatımızı birçok kulvarda olumsuz yönde etkiledi, etkilemeye de tüm hızıyla devam ediyor. Gazetevatan yazarı Mert Nayır, ücretsiz izin ve kısa çalışma ödeneği alan çalışanların yapması gerekenleri yazdı... Milyarlarca vatandaşı etkileyen böylesi bir pandemiden zararsız çıkılması söz konusu değil ancak sağlığını, işini ve parasını kaybedenler bir de sosyal güvencelerini yani prim günlerini kaybettiler.

Sayılarla Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücretsiz İzin Ödemeleri

Eylül 2020 döneminde bir milyon 51 bin 710 kişi kısa çalışma ödeneği fonundan ücretini almış ve bu kişiler için 1 milyar 616 milyon 172 bin lira ödenmiş.Kısa çalışma uygulamasının başladığı tarih itibarı ile yaklaşık 4 milyonun üzerinde vatandaşımıza yapılan maaş ödemeleri için fondan harcanan tutar da 21 milyar 839 milyon 859 bin liraya ulaştı.

Nisan-Eylül döneminde 2 milyon 45 bin 139 kişi ücretsiz izin desteğinden yararlanırken, ekim ayı itibariyle bu rakam 2 milyon 82 bin 668 kişi oldu.Ücretsiz izindekilere verilen günlük 39.24 TL aylık 1177 TL’lik destek içinse bugüne kadar toplam 5 milyar 750 milyon 249 bin 721 TL ödendi. Ekim ayında 500 binden fazla çalışanın ücretsiz izinde gösterileceği tahmin ediliyor.

Başvuru sayıları yeniden artışa geçecek mi?

Mart ayı itibarı ile başlayan kısa çalışma ödeneği ve 17 Nisan tarihi itibarı ile başlayan nakdi ücretsiz izin başvurularına ilk dönemlerde rekor sayıda talep gelmişti. Mayıs ayı itibarı ile başlayan normalleşme sürecinden sonra sayılar geçtiğimiz aya kadar düşüş gösterdi.

Ancak alınan tüm önlemlere rağmen vaka ve vefat sayılarının yeniden artışa geçmesi nedeniyle geçtiğimiz hafta alınan yeni önlem ve tedbirler Cumhurbaşkanımız ve Sağlık bakanımız tarafından açıklandı.Yeniden kapatılan işletmeler ve olası önlemlerin sertleştirilmesi dikkate alınırsa başvuru sayılarının da yeniden ciddi bir yükselişe geçeceğini öngörmek zor değil. Yalnızca yeme-içme sektöründe 2 milyon aktif çalışanın etkileneceği bekleniyor.

Kısa Çalışma ve Nakdi Ücret Desteği Sürelerine Prim Ödemesi Yok!

Aslında 2005 yılından bu yana mevzuatımızda olan Kısa Çalışma Ödeneği genel veya sektörel ekonomik krizler durumunda kullanılmaktaydı. İlk defa zorlayıcı sebep kapsamında (salgın hastalık)tüm ülke genelinde uygulandı.

Kısa çalışma ödeneğinin en yüksek ödemesi asgari ücretin yüzde 150’sini aşmamaktadır. Son 12 aylık brüt ücreti 6 bin TL üzerinde olan bir kişinin alacağı en yüksek rakam 4.380,99 TL’dir.KÇÖ hesaplaması son 12 aylık brüt ücretin ortalamasının %60’ı şeklinde hesaplanıyor.KÇÖ’den yararlanamayan ve işverenleri tarafından ücretsiz izin gösterilen kişiler için de hepimizin bildiği gibi Nakdi Ücret Desteği uygulaması getirildi. Nakdi ücret desteği ile kişilerin işten çıkışları engellendi, belirli bir ücretle işsizlikleri önlenmiş oldu. Tamamen yetersiz görünse de kesinlikle sürdürülebilir yaşam koşulu açısından önemli bir adımdı.Ancak tüm bu geçici dönemlerin sigortalıya mal olan kısmı ise ödenmeyen sigorta primleri oldu.Emeklilik için prim günü eksiği bulunan kişileri bir de pandemi vurdu desek yeridir.

KÇÖ ve NÜD süreleri borçlanılmalı!

Kısa çalışma ödemesinde geçen süreler ve nakdi ücret desteğinden faydalanılan süreler sigortalının prim günü açısından bir kayıp olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda geçen süreler için işsizlik sigortası fonundan sadece genel sağlık sigortası primi karşılanmaktadır.

5510 sayılı kanunun 41.Maddesinde borçlanılacak süreler arasında ne yazık ki bu süreler bulunmamaktadır. İlerleyen dönemlerde bir kanun çalışması yapılarak bu sürelerin borçlanılmasının önü açılabilir ancak geçtiğimiz hafta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren torba kanunda bu düzenleme bulunmamaktadır.

Kısmi süreli çalışmalar borçlanılabilir!

Prim günü eksiği bulunan kişilerin kısmi süreli çalışmış oldukları aylara ilişkin süreleri borçlanabilme imkanı bulunmaktadır. Hatta bu süre içerisinde sigortalı genel sağlık sigortası primini ödemişse borçlanma tutarından genel sağlık sigortası primi düşülerek borçlanma tahakkuku çıkarılır. Belirtilen sürelerin borçlanma oranı %32’lik prim üzerinden hesaplanırken genel sağlık sigortası primini ödeyenler %20 üzerinden borçlanabilecek. Borçlanılacak süreler sadece kısmi süreli yani part time çalışılan ayları kapsamaktadır. Kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden faydalanan kişiler emeklilik için ne yazık ki tekrardan prim günü bildirmeleri gerekecek.Yıl sonuna kadar kısa çalışma ve nakdi ücretsiz izin uygulaması devam…Sürecin Haziran 2021 tarihine kadar uzatılması Cumhurbaşkanımızın kararında…Prim günü yatmayan ayların git gide uzaması dikkate alınacak ve borçlanma hakkı süreç bittiğinde verilecektir derim ben. Yazın bir yere…