AGİ kalktı! Asgari Geçim İndirimi kalkınca net maaştan kesinti olacak mı? Milyonlarca çalışanı kapsıyor, 300 TL...
Asgari ücrete yapılan rekor artış sadece asgari ücretle çalışanları değil dolaylı olarak tüm çalışanları ve devlet desteği alan vatandaşları etkiledi. Pek çok ücrette artış oldu. Ancak asgari ücretten veri kesintisinin kaldırılması ve bu uygulamanın tüm çalışanları kapsayacak şekilde genişletilmesi nedeniyle çok sayıda çalışan 'AGİ kalktı mı?' sorununun yanıtını arıyor. Çalışanların asgari ücrete kadar olan kazancından artık vergi alınmıyor. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) kalktı. Fakat vergi istisnasıyla maaşlarda yaklaşık 300 lira artış sağlanmış oldu. Bazı işyerlerinde ise net ücretle çalışanlardan AGİ kadar tutar kesilirken, vergi muafiyeti kaynaklı artışın maaşlara yansıtılmadığı görüldü. Bakan Bilgin bu konuya son noktayı koydu. İş Kanunu’nun 62’nci maddesine göre AGİ kesintisinin yapılamayacağına dikkat çeken Bilgin, “Kanunlar ‘ücretler geriye gidemez’ diyor. Brüt maaş alsaydınız size o parayı vereceklerdi. İşveren böyle bir kesinti yapamaz. Hukuka aykırı. Yanlış hesaplama yapıyorlar, kanun çok açık” diye konuştu. Öte yandan çalışan ve emeklilik bekleyen vatandaşların gündemindeki diğer iki konu ise 3600 ek gösterge ve ETY düzenlemesindeki son durum. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin bu iki konu ile ilgili de önemli değerlendirmelerde bulundu. İşte AGİ, 3600 ek gösterge ve ETY düzenlemesi ile ilgili son dakika gelişmeleri...
AGİ kalktı. Asgari ücretten yüksek maaş olanların durumu ne olacak? Net maaşlar düşecek mi? Bu yıl için asgari ücret yüzde 50.50 zamla net 4 bin 253 liraya, brüt de 5 bin 4 liraya çıkarılmıştı. Asgari ücret zammıyla birlikte vergi istisnası da devreye alınmıştı. 1 Ocak 2022 itibarıyla medeni durumuna bakılmaksızın hiç bir çalışanın asgari ücrete (brüt 5 bin 4 lira) kadar olan kazancından Gelir Vergisi ve Damga Vergisi alınmıyor. Söz konusu düzenlemeyle Asgari Geçim İndirimi (AGİ) kalkarken, vergi istisnasıyla maaşlarda yaklaşık 300 lira artış sağlanmıştı.
YAPILAN YANLIŞ, HUKUKA AYKIRI
Ancak bazı işyerlerinde net ücretle çalışanlardan AGİ kadar tutar kesilirken, vergi muafiyeti kaynaklı artışın maaşlara yansıtılmadığı belirtiliyor. Bu konu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’e de soruldu. İş Kanunu’nun 62’nci maddesine göre AGİ kesintisinin yapılamayacağına dikkat çeken Bilgin, “Kanunlar ‘ücretler geriye gidemez’ diyor. Brüt maaş alsaydınız size o parayı vereceklerdi. İşveren böyle bir kesinti yapamaz. Hukuka aykırı. Yanlış hesaplama yapıyorlar, kanun çok açık” dedi.
62’NCI MADDE NE DİYOR?
Ücrette indirim yapılamayacak halleri içeren İş Kanunu’nun 62’nci maddesi şöyle diyor:
“Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.”
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ (AGİ) NE DEMEKTİR?
Asgari geçim indirimi, ücret gelirlerinin asgari ücrete kadar olan kısmından kesilen vergilerin kısmen veya tamamen iade edilmesidir.
ASGARİ ÜCRETİN ÜZERİNDE MAAŞ ALANLAR AGİ ALACAK MI?
Hürriyet Gazetesi yazarı Noyan Doğan AGİ ile ilgili bir yazı kaleme alarak çalışanların merak ettiği detayları açıkladı. İşte Doğan'ın o yazısı...
Aslında asgari geçim indirimi, çalışanların ücret gelirleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin bir kısmının yine çalışana iadesi anlamına geliyor. En basit anlamıyla buna vergi iadesi de diyebiliriz. Bu kapsamda da çalışanın evli olup olmadığına, çocuk sayısına göre AGİ ödeniyor. Hal böyle olunca da bekar bir çalışanın aldığı ücretle, evli ve bir çocuğu ya da iki çocuğu olan bir çalışanın aldığı ücret farklıydı ve yüksekti.
2022 yılında artık asgari ücret vergi dışında tutulduğundan, ücretler üzerinden herhangi bir vergi alınmayacağından; asgari ücretli çalışana AGİ de ödenmeyecek. Bu da şu anlama geliyor; asgari ücretli bir çalışanın evli olup olmaması, çocuk sayısı önemli değil, gelecek yıl tüm asgari ücretli çalışanların hepsi standart 4.253.40 lira ücret alacak.
Asgari ücretin üzerinde maaş alanlarda AGİ devam edecek mi? Hayır, etmeyecek; AGİ yeni yıldan itibaren tüm çalışanlar için kaldırıldı. Yani, yeni senede, asgari ücretin üzerinde gelir alanlar için de artık AGİ uygulanmayacak. Yeni uygulamada tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançları vergi dışı bırakıldı. Buna göre çalışanlardan asgari ücret brüt tutarından sigorta primleri düşülecek, kalan tutara vergi matrahı ve damga vergisi matrahı kadar istisna getirilecek. Örneğin, 10 bin lira maaş alan bir çalışanın, asgari ücrete kadar olan geliri vergiden muaf olacağı için 636 liralık bir gelir vergisi muafiyeti söz konusu olacak.
Peki, bu durum ücretleri etkileyecek mi? Öncelikle, bugünkü uygulamaya göre evli, eşi çalışmayan, çocuklu çalışanlar asgari ücrete kadar olan ücretlerinden asgari geçim indirimi alıyorlardı; yeni senede alamayacaklar. Bu durumda ücretlerde bir düşüş olacak mı? Olmayacak çünkü gelir vergisi ile damga vergisi kaldırıldığı için asgari ücret üzerinde maaş alanların ücretlerinde bundan kaynaklı bir artış olacak. Bu artış da çalışanın gelirine göre 38 lira ile 300 lira arasında değişen tutarlarda yansıyacak. Sadece damga vergisi alınmaması nedeniyle çalışanların ücretlerine 38 liralık katkı olacak.
EYT'DE SON DURUM NE?
Asgari geçim indirimi dışında yüz binlerce kişi EYT ile ilgili son durumu merak ediyor. Yaş nedeni ile emekli olamayan EYT'liler iş bulma konusunda da yaş nedeni ile sıkıntı yaşıyor ve EYT ile ilgili düzenlemenin hayata geçirilmesini bekliyor.
Önceki akşamki kabine toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Bakan Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunda çalışma olup olmadığı sorusu üzerine, “Ben bu konuda konuşmuyorum. Net bir çalışma yaptıktan sonra zaten açıklayacağız. Şu anda 3600 üzerinde yoğunlaştık” dedi. Bilgin, kamu işçilerinin ek zam beklentisine ilişkin ise “Enflasyon farkını, işçilerimize de memurlarımızda olduğu gibi taahhüt ettik. Yüzde 2.5’luk fark, günü geldiği zaman belli olur” diye konuştu.
3600 EK GÖSTERGE İÇİN HAREKETE GEÇİLDİ!
Bu arada öğretmen, polis, hemşire, din görevlileri ve yöneticilerin maaşlarında, emekli aylıklarında ve emekli ikramiyelerinde artış sağlayacak 3600 ek gösterge düzenlemesinin bu yılın sonuna kadar çıkarılması hedefleniyor. Öğretmenlere ilişkin düzenleme Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifinde yer alırken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı diğer meslek gruplarına yönelik 3600 ek gösterge çalışmasını sürdürüyor.
3600 EK GÖSTERGEDE KAPSAM GENİŞLETİLİYOR
Milyonları ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesine ilişkin de açıklamalarda bulunan Bakan Bilgin, “Diğer bakanlıklarla çalışmalarımızı başlattık, bitireceğiz. Düzenleme mayısta Meclis’te olacak. Kurumlararası görüşme, teknik çalışma yapılıyor. Şubatta buna ilişkin bir açıklama olabilir” dedi. Memur sendikalarının, ek gösterge sisteminin yeniden düzenlenmesine ilişkin talebinin olduğu hatırlatılan Bilgin, ek gösterge alacak dört meslek grubunun dışında başka statülerin de yer aldığını belirtti.
HEMEN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Kurumlarda çalışan hukukçuların, il müdürlerinin ve şube müdürlerinin de olduğunu anlatan Bilgin, şunları söyledi:
“Statüleri yeniden adil bir şekilde çalışıyoruz. Adalet duygusunu zedelemeyen bir düzenleme yapmak istiyoruz. Diyelim ki il müdürü 3600 ek göstergeli ama ona bağlı bir memur 3600 ek göstergeli olmaz. ‘3600’ diyoruz ama onların dışında farklı rakamlar, ek göstergeler koyabiliriz. Düzenleme Meclis’ten çıktıktan sonra hemen yürürlüğe girecek.”
3600 EK GÖSTERGE NEDİR?
Ek göstergenin devlet memurlarının aylık ücretlerinin, emekli aylıklarının ve emekli ikramiyelerinin belirlenmesinde önemli bir yeri vardır.
Ek göstergelerin yüksek olması emekli aylığı ve ikramiyesinin de yüksek olması anlamına gelir. Bu nedenle memurlar bulundukları unvanların birinci derece kadroları için belirlenen ek gösterge rakamlarının yüksek olmasını istiyorlar.
Ek gösterge maaşı, ek gösterge puanının aylık katsayısı olarak belirlenir. Ek göstergesi 3600 olan bir memur, göstergesi 2 bin 500 olan bir memurdan emeklilikte daha fazla maaş ve ikramiye alabiliyor.
EK GÖSTERGE NEDEN ÖNEMLİ
Ek gösterge arttıkça maaş da artıyor. Göstergesi 3600 olan bir memur, 2500 olana göre daha fazla emekli ikramiyesi ve emekli maaşı alıyor. Yüksekokul bitiren, sınava giren ve yeterlilik sınavına göre atanan memurların ek göstergeleri 3600’a kadar çıkabiliyor. Maaşları, emeklilik ikramiyeleri ve emekli maaşları da artıyor. Ayrıca bu şartlardaki memurların en düşük ek göstergesi öğretmen ve polislerden çok daha yüksek oluyor.
EMEKLİ İKRAMİYESİ VE MAAŞI NASIL ETKİLENECEK?
Tabii ek gösterge sadece maaşları değil asıl emekli ikramiyesini ve emekli maaşlarını olumlu yönde etkileyecek; özellikle de 2008 öncesi memuriyete başlayanlar için... Şöyle ki; 3600 ek gösterge hakkı tanındığında, emeklilerin aylıkları 790 lira ile 840 lira arasında bir artış yaratacak. Ek gösterge emekli ikramiyelerine ise 17.500 lira ile 28 bin lira arasında etki edecek. Mesela, 30 yıllık bir hizmeti olan memurun emekli ikramiyesinde 24 bin liraya yakın bir artış olacak.
