Geçtiğimiz hafta İzmir Karaburun açıklarında saat 6.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Deprem sonrası vatandaşlar panikle sokağa döküldü, telefon hatları kilitlendi ve beklenen tehlike yine kendini acı bir şekilde hatırlattı. Neyse ki şanslıydık ve bu sefer can kaybı olmadan yaşadık depremi. Ama gördük ki kimse depreme hazır değil. Peki hepimizin dikkatle dinlediği deprem uzmanlarının deprem planları var mı? Evlerine gittik ve uzmanların deprem "survivor" planlarını denetledik...
Ailecek deprem planınızı yapın
AKUT Tıbbi Lojistik Yöneticisi Ali Rıza Şahin ve eşi AKUT Yönetim Kurulu üyesi Dr. Meriç Şahin, yıllardır deprem eğitimleri veriyor, arama kurtarma çalışmalarına katılıyor. Çocukları 10 yaşındaki Şirin ve 7 yaşındaki Rengin ile İstanbul Kısıklı'da yaşıyor. Şahin ailesi depreme hazır. Nasıl mı? Öncelikle evdeki tüm eşyaları duvara sabitlemişler. Ali Rıza bey olası deprem senaryosunu şöyle anlatıyor, "Diyelim evde depreme yakalandık ve bina yıkılmadı. Biz aile bireyleriyle deprem acil durum planını öncesinde yaptığımız için depremin normal bir şey olduğunu biliyoruz ve panik yapmıyoruz. Deprem devam ederken sabit bir eşyanın dibine çök, kapan ve tutun hareketini yaparak uzanıyoruz ve sarsıntının bitmesini bekliyoruz. Sarsıntı biter bitmez, elektrik su ve gaz vanalarını kapatıp acil durum çantamızı alarak tahliyeye başlıyoruz. Acil durum çantası kapının yanında duvara asılı duruyor. Çantayı aramak için vakit kaybetmemek gerekiyor. Merdivenlerden dikkatli bir şekilde, yavaşça iniyoruz ve bulabildiğimiz ilk açıklık alana hızla gidiyoruz. Bu bizim planımız.
Bina değil eşya öldürür
Kocaeli Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şerif Barış deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenleri ve doğru bildiğimiz yanlışları şöyle anlatıyor, “Dünyanın bütün ileri ülkelerinde afet eğitimleri tektir. Deprem sırasında ilk yapmanız gereken "Çök, kapan, tutun" hareketi olmalıdır. Japonya'nın tüm afet eğitim programlarında bu öğretilir. Bu pozisyondaki amaç deprem sırasında savrulacak, devrilecek eşyalardan kafanızı ve omuriliğinizi korumaktır. O zaman yaralanmaz ve hayatta kalırsınız.
Okuldayken deprem oldu çocuklar ne yapmalı?
Japonya'da depreme okulda yakalanan öğrenciler sarsıntı bitene kadar sınıfta kalır, sıraların altına girer ve depremin bitmesini beklerler. Tahliye ise düzene bağlıdır. Çocuklar sıraya
girer, uzun bir ip tutar her çocuklar zincir gibi ve bir tekerleme söylerler tahliye olurken
"Koşma, durma, geriye dönme" komutlarını tekrarlar çocuklar ve bir
düzende inerler
bahçeye.
El fenerini poşetleyin
Deprem tedbiri olarak "evinizde fener bulundurun" diyoruz. Peki deprem oldu ve gaz kaçağı ortaya çıktı. Siz de feneri açtınız.. İşte o fener gazın patlamasını tetikler. El fenerini poşete koyun ve ağzını bağlayıp açın.
Buluşma noktası belirleyin
Depremden sonra aile bireyleri ile açık havada ortak bir buluşma noktası belirleyin. Bu buluşma noktası deprem sonrası yaşanacak kaos ve iletişimsizlikte birbirinizi daha kolay bulmanıza yardımcı olacaktır.
Sağa çek ve aşağıya in
Deprem başladı ve arabayla yoldasınız. Panik yapmadan hemen sağa çekin, araban çıkın vücudunuzu küçültün, yani çök, kapan, tutun pozisyonu alın. Arabada kalmak risklidir. Deprem siz tüneldeyken başladı, aynı şeyi yapın. Unutmayın tüneller en güvenli yapılardır, Köprüdeyseniz de hızı azaltıp köprüden panik yapmadan çıkmaya çalışın.
Öncelikle kafanızı koruyun
Tahliye sırasında da kafanızı koruyarak tahliye olun. Bir kitap ya da sert bir cisimle kafanızı koruyarak çıkın evden. Japonya'da her sınıfta çocukların takacağı baret vardır, baret yoksa kitap ve çanta ya da koltuk minderi ile kafalarını korur ve binadan böyle çıkarlar. Bina tahliyesinde ilk davranış budur.
Enkazda ses çıkarın
Diyelim depremde eviniz yıkıldı, enkaz altında kaldınız. Burada en önemli şey sakin olmak. Bu sürede ilk başta size ulaşmasalar da siz yaşamaya devam edersiniz. Kurtarma ekibine yerinizi belli edecek şekilde ses çıkarın. Unutmayın dinleme cihazları çok hassas, en düşük bir sesi bile duyarlar. Tırnaklarınızı yere sürtme sesini bile o cihazlar tarafından duyulur.
Telefonlar nasıl kilitlenmez?
Deprem sonrası aileler birbirleriyle iletişim kurabilmek için şehir dışında bir ortak tanıdığı iletişim noktası olarak belirleyin. (Ankara'daki teyze gibi) Teyzeyi arayın ve belirlediğiniz buluşma noktasına gittiğinizi söyleyin.
Araba krikosu hayat kurtarır
Her arabada bulunan basit bir kriko enkaz kurtarmada çok faydalı olur. Onlarca tonluk enkazları basit krikolar kaldırabilir. Bu nedenle deprem sonrası arabalardaki krikolar çok hayat kurtaracaktır, aklınızda bulunsun!
Camlardan uzakta yatın
Ahmet Ercan evi içinde de bir dizi tedbirler almış durumda. "Dolapları duvara sabitledim, evdeki yatakların yerini değiştirdim. Camlardan mümkün olduğunca uzaklaştırdım yattığım yeri. Depremde yaralanmaların yüzde 96'sı cam patlamalarından dolayı oluyor” diyor.
Evde gıda stoğumuz var
Celal Hoca. "Bizim evde gıda stoğumuz var, iki jeneratör, yangın söndürme tüpleri, uyku tulumu, yollar kapalı olacağı için bir motosiklet aldık. Deprem çantamız yok, ama eşim yanında her zaman bir fener, su, düdük, ilaçlar gibi hayati malzemeleri yanından ayırmıyor.”
