Memorial Şişli Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, kalp yaşımızın nümerik yaşımızdan önde gitmemesi için 10 öneride bulundu.
Genç ve sağlıklı görünüyorsunuz ama kalbiniz sizi hayal kırıklığına mı uğratıyor? Kalp yaşınız, kalp krizi ve inme riskinizi de etkiliyor. Kalple ilgili değiştiremediğimiz veya kontrol edemediğimiz faktörler var, yaşlanmak aile hikayesi gibi... Bunlar dışında yıllar geçtikçe en hayati organımız olan kalbi korumak ve genç tutmak için yapılacak birçok şey var. Memorial Şişli Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, kalp yaşımızın nümerik yaşımızdan önde gitmemesi için yapılması gerekenleri 10 maddede sıraladı.
Kalp yaşınızı bilin!
(Nümerik 0 / Kalp Yaşı 0)
Sağlıklı yaşamın altın kurallarından biri olan kalp ve damar sağlığını, “damar yaşı” ile ölçmek mümkün. Yeni doğmuş bebeğin kalp ve damar (fizyolojik) yaşı, nümerik yaşla aynıdır. Yani sıfır/sıfır. 1 yaşından itibaren beslenmeye ve yaşam tarzına bağlı olarak nümerik yaşla kalp damar yaşı farklılaşır. Yıpranma kat sayısına göre kalp yaşı nümerik yaşın önüne geçer. Sigara, stres, yüksek tansiyon, diyabet, obezite gibi faktörler yıpranma katsayısı olarak kalp hastalığını öne çeker.
Sağlıklı beslenin 10 yaş gençlesin
Kolesterolünüzü gerekli seviyeye düşürmek ve kalp hastalıklarından korunmak için tereyağı, iç yağı gibi hayvansal kaynaklı yağlardan uzak durun. Bunların yerine zeytinyağını tercih edin. Kırmızı eti mümkün olduğunca yemeyin. Beslenmenizde kolesterolsüz protein kaynaklarına yer verin. Yağsız veya az yağlı, süt ve süt ürünleri tüketin. Konsantre süt, sakatat türü yiyecekler ile işlenmiş gıdalardan uzak durun. Düşük kalorili sebze ve meyveler kalp hastalıklarına karşı koruyucu maddeler içerir. Günde 3 porsiyon sebze ve meyve tüketin. Sağlıksız beslenme kalp yaşına en az 10 yıl ilave eder.
Bel ölçünüze dikkat edin
Yağların karın çevresinde toplanmasının özellikle kalp - damar hastalığı riskini arttırdığını ve bel çevresinin kadınlarda 88, erkeklerde 102 santimi geçmemesi gerektiğini aklınızdan çıkarmayın. Fazla kilolarınızdan kurtulmaya çalışın. Bunun için öğün aralarında atıştırmalara, hızlı yemek yemeğe son verin. Yavaş ve istikrarlı kilo vermenin daha sağlıklı ve kalıcı olduğunu unutmayın. Kilo vermek; kan basıncını, kan şekerini, kan yağlarını ve erken ölüm riskini azaltır. Komşunuzun değil uzmanların diyet reçetesini kullanın.
40’ından sonra günde 100 mg aspirin için
Aile geçmişinizde kalp hastası varsa, şişmansanız, diyabet veya yüksek tansiyon hastasıysanız, sigara kullanıyorsanız risk gurubu sayılırsınız. 30 yaşından sonra, değilseniz 40 yaşından sonra şu testleri yaptırın: Total kolesterol, HDL, LDL, trigliserid ve kan şekeri. Tansiyonunuzu düzenli ölçtürün. Kalp hastalığından korunmak için hekim tavsiyesiyle risk grubundakiler 30, 2’nci guruptakiler 40 yaşından sonra günde 100 mg aspirin almalı.
Aceleci olmayın
Çok çabuk karar veren, hızlı hızlı konuşan, merdivenleri birkaç basamak birden çıkmaya çalışan, sabırsız biriyseniz (A tipi kişilik) yavaşlayın. A tipi kişilikte kandaki adrenalin seviyesi çok yükselir, bu da spazma neden olduğu gibi damar sertliğinin oluşmasını hızlandırır. Riskinizi azaltmak için sakinleşin.
Her yaşta fast food’dan uzak tutun
Sağlıklı beslenme alışkanlığı, bebeğin dünyaya geldiği ilk andan itibaren önemlidir. Sağlıklı beslenme kuralı, çocukluk çağında ortalama 10 yaşından itibaren çocuğa konulan kurallar arasında olmalı, onlara, fast food’un zararları öğretilmelidir. Çocukluk çağından itibaren sağlıklı ve dengeli beslenen bireyler, yine genç yaşlardan itibaren spor yaparak hayatını devam ettirdiğinde, 80 yaşına geldiğinde bile golf oynayabilir. Ancak aynı yaşta başka bir kişi, yaşam kalitesini düşüren olumsuz etmenler nedeniyle tekerlekli sandalyeye bağlı kalabilir.
Sınav stresi damarları etkiliyor
Gençlerin üzerine yüklenen ağır sınav stresi, kalp yaşını olumsuz etkiliyor. 12-13 yaşındaki bir çocuk 3 yıl yarış atı gibi hazırlanıyor, sürekli sınavlara girip çıkıyor. Her sınav dönemi çocukların damar yaşına 5 yıl ekliyor. 18 yaşına gelmiş ve en az iki sınav geçirmiş olan bir gencin kalp yaşı, en az 23-25 olacaktır.
Sigara içiyorsanız 15 yıl daha yaşlısınız
Sigara içen kişiler, takvim yaşından 15 yaş daha yaşlı olduklarını bilmelidir. Çünkü sigara, kalp damar yaşını 15 yıl ilerletmektedir. Yani sigara tiryakilerinde damar yaşı, 15 yıl önden gitmektedir. 20 yıl, günde 1 paket sigara içen bir insanın ömrünün 10 yıl daha kısa olduğu bilinmelidir.
Hareketsiz yaşam kalbi 5-10 yaş yaşlandırıyor
Tembellik ve aşırı stresten uzak durun. Egzersiz, kalp hastalıkları ve kalp krizinden korur. 35 yaşından sonra efor gerektiren bir spora başlayacaksanız, gizli kalp hastalığı riskine karşı kalp kontrolünden geçin. Egzersizin en ideali uzun yürüyüşler ve yüzmedir. Kandaki kötü kolesterolün yakılması için 5 kilometreyi 45 dakikada tempolu şekilde yürüyün. Sedanter hayat yaşayanların kalp yaşının 5-10 yıl önde olduğu kesindir.
Çocuklarınızı obeziteden koruyun!
Yanlış beslenme kalbi yaşlandıran en önemli risk faktörlerinden biridir. Özellikle çocukluk çağından itibaren tüketilen hazır gıdalar, ağır ve yağlı besinler, abur cubur (fast food) gibi karbonhidrat ağırlıklı ve şekerli yiyeceklerin tüketimi, obezite sorununa zemin hazırlamaktadır. Çocuklukta alınan kiloların, ileri yaşta verilmesi de oldukça zordur. Obezite nedeniyle damar cidarında, damar sertliğinin başlangıcı olan yağlanma plakları başlayabilir. Sağlıksız beslenme, çocuklarda da kalp ve damar yaşı çok öne geçer. Amerikan Kalp Derneği 10-15 yaşındaki obez çocukların aort damarı içinde damar sertliği plakları saptamıştır. Çocuklukta başlayan damar sertliğinin hızı, ileri yaşlarda başlayan damar sertliğinin hızından çok daha farklı seyreder. 7-8 yaşlarındaki bir obez çocuğun kalp ve damar yaşı, nümerik yaşının üzerine en 10 yıl ilave edecektir. Bu durumda, 8 yaşındaki bir çocuğun kalp yaşı 18 olabilir. Çocuklarınıza sebze, salata, meyve yemeyi öğretin.