Çocuklarımızı potansiyel katile dönüştürmeyelim!
.
Özgecan Aslan cinayeti herkesi olanca şiddetiyle sarstı. Şiddetin ulaştığı boyut içimizde derin bir acı hissettirirken, istemesek de öfkemizi de tetikledi. Yeni sorgulamalar başlattı zihnimizde... Neden böyle oluyor, bu şiddetin temeli ne? Aslında bu sorunun cevabını katil Suphi Altındöken’in annesi verdi. Bir anne yüreğinin çaresizliğiyle “Tüm suç babasının. Babası yüzünden böyle oldu” diyordu. Suphi Altındöken çocukken her gün babasından dayak yedi. Babası, annesi de dövüyordu...
Toplumsal etkenleri bir tarafa bıraktığımızda, sadece çocuklukta yaşanan şiddetin bile bir insanın tüm hayatını etkilediği hatta katil bile yaptığı apaçık ortadayken anne baba olarak sorumluluğu bu noktada üstümüze almalıyız. Bedeli ne olursa olsun onları çocuklarımızı “aile içi şiddetten” uzak tutmalıyız.
Ülkemizde birçok çocuğa ebeveynleri ya da yakın akrabaları tarafından fiziksel şiddet uygulandığının tahmin edildiğini söyleyen Central Hospital’dan Uzm. Psikolog Aycan Bulut anne babaları uyarıyor: “Çocuklardaki duygusal zararın etkisi genellikle ergenlikte ya da ebeveyn olduklarında ortaya çıkar.”
Çocuk şiddeti ebeveynlerinden öğreniyor...
Ev içindeki şiddete tanık olmanın çocukları ve çocukların geleceklerini ciddi biçimde etkilendiğini belirten Psikolog Aycan Bulut şu tavsiyelerde bulunuyor: Saldırganlık ve şiddet gibi davranışlar dışarıdan öğrenilir. Çocuk şiddete maruz kaldığı zaman aynı şiddeti hatta fazlasını etrafındaki kişilere uygular. Çoğu ebeveyn çocuğun şiddetten etkilenmeyeceğini ya da çocuğun yaşadıklarını unutacağını düşünür. Ancak çocuklar unutmazlar. Aile içinde şiddet gören çocukların, diğer çocuklara nazaran daha yüksek düzeyde duygusal ve davranışsal sorunlarının olduğu bilinir. Şiddet ve saldırganlık, ebeveyni model alarak öğrenilir.
Çocuk ne yaparsa yapsın, ders vermek ya da disiplin öğretmek için çocuğa şiddet uygulanmamalı. Bu durumda çocuğun öğreneceği tek şey şiddet uygulamaktır. Şiddet olan bir evde çocuk da ev dışında şiddet uygulamaya başlar ve bu onun için doğaldır. Her ebeveyn bazen zor günler geçirebilir ya da olan bitenin acısını çocuklardan çıkardıkları zamanlar olabilir. Bu, onların iyi ebeveynler olmadıklarının göstergesi değildir. Onlar, sadece zorlu koşullarda uygun sorun çözme becerilerini kullanamayabilirler. Yapılması gereken daha sakin olan ebeveyni aktif hale getirmek ve aşırı tepki vermeden uygun sorun çözme becerilerini geliştirmektir.
Çocuklara nasıl davranılmalı!
- Çocuğunuza zaman ayırın. Ona sarılın, kucaklayın, öpün, dokunun.
- Çocuğunuza olumlu geri bildirimlerde bulunun, sevdiğinizi söyleyin.
- Çocuğunuzdan kaçmayın, uzak durmayın.
- Söylediklerine ve düşüncelerine saygı gösterin.
- Ceza vermeyin.
- Olmasını istediğiniz kişi gibi çocuğunuza davranın. Fiziksel şiddet uygulamayın.
- Aşağılayıcı şekilde konuşmayın.
- Çocuğunuza saygı gösterin. Hata yaptığında bile onun yanında olacağınızı hissettirin.
- Eğer kontrolünüzü kaybedip istemediğiniz bir şeyi öfkeyle çocuğunuza söylerseniz asla özür dilemekten utanmayın. Bu şekilde çocuğunuz yetişkinlerin de hata yapabileceğini ve bunu açıklayabileceklerini görür.
- Olumlu davranışları pekiştirici ∫ekilde davranın. Çocuğunuzu takdir edin.
- Çocuklar için ilginin iyisi kötüsü yoktur. Siz olumlu davranışı destekledikçe bu davranışlar çoğalacaktır.
Öfkenizi durduramıyorsanız ortamdan uzaklaşın
Çocuğunuza karşı kontrolünüzü kaybedeceğinizi hissettiğiniz zamanlarda derin bir nefes alın ve içinizden 10’a kadar sayın. Nefesinize odaklanın. Kendinize sizi sakinleştiren şeyler söyleyin. İmkanınız varsa ortamdan uzaklaşın ve sakinleşene kadar bekleyin. Çocuğunuza mutlaka açıklama yapın. Neye kızdığınızı, ne hissettiğinizi, ne düşündüğünüzü söyleyin. Sorundan kaçmayın birlikte çözüm bulun. Tüm bunları yaparken, bir yandan onu ve kendinizi incitmekten kaçınırsınız, diğer yandan da ona öfkenin nasıl kontrol edilebileceğini öğretmiş olursunuz. Son olarak çocuğunuza ve çevrenize karşı öfkenizi azaltamıyorsanız ve şiddet kullanmaya devam ediyorsanız bir uzmandan yardım alabilirsiniz.