Depresyonda mısınız? Test edin!

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 2020’de tüm sağlık sorunları arasında depresyon 2’nci sırada yer alacak. Depresyonun günümüzde 350 milyon insanı etkilediği düşünülüyor.

17 ülkede yapılan Dünya Ruh Sağlığı taramasında her 20 kişiden 1’i geçen yıl en az
1 depresyon atağı geçirdiğini belirtmiş.
Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamalarına göre depresyon artık daha genç yaşta görülüyor ve bireylerin yaşama katılmasını engelliyor. Kadınlarda erkeklere göre yüzde 50 daha fazla. Özellikle başta düşük ekonomili ülkelerdeki çalışmalar olmak üzere yapılan tüm çalışmalarda kadının anne rolü sebebiyle, kadınlarda daha fazla görülen bu durumun yani annenin depresyonunun çocuklarda büyüme, gelişme geriliği, ruhsal hastalıklara yol açabileceği gösterilmiş. Bu nedenle depresyon yalnız bireyleri değil aynı zamanda nesilleri etkileyen bir hastalık. Konuyu NPİstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi''''nden Psikiyatri Uzmanı Birim Sungu Danışmant ile konuştuk.

Suçlu serotonin ve dopamin maddesi

Nedenleri ile ilgili birçok görüş var. Bunların arasında nörotransmitter denilen serotonin, dopamin, norepinefrin gibi bazı haberci moleküllerle ilgili farklı bir seyir, hormonlarda değişiklikler, (örneğin menopoz, tiroid hastalıkları gibi durumlar tetikleyici ya da neden olabiliyor), ölüm, sevilenin kaybı, finansal problemler, stres denilen yüklenme zorlanmaya yol açan her durum ve erken çocukluk travmaları, özellikle anne baba kaybı, ihmal, istismar erken çocukluk döneminde sinir sisteminde kalıcı değişikliklere yol açarak depresyona yatkınlık sağlayabilir.

Stresi mutlaka kontrol etmek gerekiyor...

Depresyon hem bireyler, hem aileler, hem de toplum için tehlikeli. Tedavi edilmeyen depresyon; duygusal, davranışsal, sağlık problemlerine sebep oluyor, hayatın her alanını etkileyebiliyor. Alkol, madde kullanımına, kaygı bozukluklarına, iş ve sosyal hayatta problemlere, ailede çatışmalara, eş,anne çocuk ilişkisinin bozulmasına, ilişki problemlerine, ailenin diğer fertlerinde psikiyatrik rahatsızlıklar oluşmasına, (özellikle çocuklar) sebep olabiliyor. Kendine zarar verme, intiharla da sonuçlanabiliyor.

Depresyon her tür hastalığı kötüleştirebiliyor ve bu durumlara bağlı erken ölümlere sebep olabiliyor. Özellikle kalp hastalıkları ve kanser gibi hastalıklara eşlik eden depresyon hastalığın seyrini kötüleştirebiliyor. Diğer tıbbi durumlarda da depresyonun tedavi edilmesi, kaygının azaltılması tüm tedavi seyrini değiştirebiliyor. Depresyondan korunmak ile ilgili birçok strateji belirlenmeye çalışılmış ve halen Dünya Sağlık Örgütü tarafından yeni stratejiler geliştirilmeye uğraşılıyor. Önlem amacıyla genel anlamda stresi kontrol edebilmeyi öğrenme, dayanıklılığın arttırılması, düşük benlik değerinin artırılmasına yönelik stratejiler geliştirilmesi hedefleniyor. Koruyucu ruh sağlığı kavramı ile bireysel terapiler, ilişki terapileri, aile terapilerinin bu anlamda yeni stratejiler geliştirilmesi amacıyla kullanılması hedefleniyor. Bireyin kendisi ve çevresi ile kurduğu ilişkiler yeniden şekillendirilerek depresyon ya da diğer ruh sağlığı bozukluklarının ortaya çıkması engellenmeye çalışılıyor. Arkadaşlık, aile sosyal destek kavramları vurgulanıyor. Belirtilere erken dönemde müdahale etmek korunma anlamı da taşıyor.

İntihar nedeniyle 1 milyon kişi ölüyor

Danışmant bu önemli konuya ilişkin şunları söylüyor, “Depresyon intiharla sonuçlanabilir. Her yıl intihar nedeniyle 1 milyon kişi kaybediliyor. Bu, her gün 3 bin ölüm demek. Her 1 intihara karşılık en az 20-30 intihar girişimi olduğunu biliyoruz. Bu, her gün 60-90 bin insanın intihar girişiminde bulunduğu anlamına geliyor. Özellikle tedavi edilmemiş depresyonda alkol, madde, kaygı bozukluklarının eklenmesi ile bu oranların çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor.”

TEST
DEPRESYONDA MISINIZ?

Zung depresyon ölçeği 20 maddeden oluşan, depresif hastalığı karakterize eden belirtileri tanımanızı ve kendinizi değerlendirmenizi sağlar. Ölçekteki maddeler, depresyonlarda sıklıkla ortaya çıkan bedensel, fizyolojik, duygulanım ve bilişsel alanlardaki belirtilere göre hazırlanmış. ZDS''''de yer alan belirtiler:
* Kendimi halsiz, kederli ve hüzünlü hissediyorum.
* Sabahları kendimi iyi hissediyorum.
* Ağlama nöbetleri geçiriyorum ya da kendimi ağlayacak gibi hissediyorum.
* Uyumakta zorluk çekiyorum.
* İştahım iyi.
n Kadınlara, erkeklere bakmaktan, onlarla konuşmaktan ve birlikte olmaktan hoşlanıyorum.
* Zayıflıyorum.
* Kabızlıktan şikâyetçiyim.
* Kalbim her zamankinden hızlı atıyor.
* Sebepsiz yoruluyorum.
* Zihnim her zaman olduğu kadar açık.
* Alıştığım şeyleri kolaylıkla yapabiliyorum.
* Tedirginim ve yerimde duramıyorum.
* Geleceğe umutla bakıyorum
* Her zamankinden daha tedirginim.
* Kolaylıkla karar verebiliyorum.
* Yararlı olduğuma inanıyorum.
* Hayatım oldukça dolu.
* Ölseydim herkes için daha iyi olurdu.
* Alışmış olduğum şeyleri yapmaktan zevk duyuyorum.

DEĞERLENDİRME

Duruma en çok uyan ''''hiçbir zaman'''', ''''arada sırada'''', ''''sık sık'''', ''''çoğunlukla'''' ya da ''''her zaman'''' şeklindeki ifadelerden biri seçilerek işaretlenir. Bu ifadeler ''''hiçbir zaman''''dan ''''her zaman''''a 1-4 arası puanlanır. Depresyonun şiddetini belirlemek için şu puanlama kullanılır:
* 50''''den aşağı puan: Normal sınırlar içinde depresyon yok.
* 50-59 arası: Hafif düzeyde depresyon.
* 60-69 arası: Orta-belirgin düzeyde depresyon.
* 70 ve yukarısı: Şiddetli-en ileri düzeyde depresyon.
* Hiçbir zaman: 0
* Arada sırada: 1
* Sık sık: 2
* Çoğunlukla: 3
* Her zaman: 4

Test sadece fikir veriyor. Ancak yine de kişinin işlevselliğini, yaşamını etkileyen bir şikayetinin olması yardım almasını gerektiriyor. Depresyon kişinin kendi kendisini tedavi edebileceği bir hastalık değil. Nasihat etmek, “Güçlü ol” gibi tavsiyeler kişinin durumunu anlamda kötüleştirebilir.