Obama’nın Türkiye’de nasırı tutsa 30 yıl geriye gideriz

‘ABD BAŞKANI, LİDERLİĞİNİ PERÇİNLEMEK İÇİN TÜRKİYE’YE GELİYOR’

ABD’nin yeni başkanı Barack Obama’nın ilk resmi yurtdışı gezisini Türkiye’ye yapacak olması Türk Amerikan İşadamları Derneği Başkanı Terzioğlu’nun deyimiyle “tarihi bir olay”. Terzioğlu, “Mahallenize yeni komşu gelmiş, annen baban merhaba demezse, sen de evlat olarak onlara merhaba demezsin. Obama’nın ilk resmi ziyaretini Türkiye’ye yapması, yatırımcısını tutun bunun dışında Türkiye ile iş yapmak isteyen herkesi etkiler” dedi.

Uğur Terzioğlu, Türk Amerikan İşadamları Derneği (TABA-AmCham) Genel Başkanı. Şu günlerde çok yoğun. O da Barack Obama’yı bekliyor!

’Elini sıkacağız belki’ diyor ve ekliyor: ’İstanbul’da hala hangi üniversitede konuşacağını bilmiyoruz.’

Uğur Terzioğlu Amerikan Başkanları’nın çeşitli vesilelerle Türkiye’ye yaptıkları ziyaretleri yakından izlemiş biri. Aynı zamanda da devlet büyüklerinin her Amerika ziyaretinde onlara eşlik etmiş. Hillary Clinton’un ziyaterinde Boğaz’da balık keyfi yapmışlar.

Ama o da bu ziyareti çok önemsiyor. Çünkü Obama’nın ilk resmi yurtdışı gezisini Türkiye’ye yapacak olması, Terzioğlu’nun yorumuyla tarihi bir olay.

Başarısını perçinleyecek

Barack Obama niye ilk resmi ziyaretini Türkiye’ye yapıyor?

Kendi başarısını perçinlemek için geliyor. Buraya gelerek liderliğini Ortadoğu’da, Pakistan’da, Afganistan’da da pekiştirecek. Zaten bu saydığım ülkelerin liderleri Türkiye’ye sık sık geliyor. Suriye Başkanı da geliyor. O gelmese bile eşi sürekli alışverişe geliyor. Geçmişte Suriye ilişkileri çok kötüydü, şimdi iyi. Bulgaristan ve Yunanistan’la da ilişkilerimiz iyi. Bulgaristan ve Romanya’da çok sayıda önemli Türk yatırımı var. Ukrayna’da da öyle. Bu coğrafyada en önemli ülke Türkiye. Her yerde varız.

Aynı zamanda Müslüman ülkelere mesaj vermek için de seçildiği söyleniyor Türkiye’nin...

Bu da var. Başka hangi ülkeye gidecek? Laik ve demokrat Türkiye en iyi adres. Obama köken olarak Müslüman diye Arap Emirlikleri’ne mi gitsin? Bush döneminden kalan enkazı ve ağır yükü dikkate almak zorunda Obama. O da bunu yapıyor. Bölgedeki Amerikan imajının iyice zayıfladığı dikkate alındığında Obama açısından Türkiye ile yeniden güçlü ve işbirliğine dayalı ikili ilişkiler tesis etmek akıllıca bir seçim.

G20 liderleriyle buluşması da çok farklı oldu. Şu var, oraya toplantıya gitti, buraya ise resmi gezi yapıyor. Bizim beklentimiz fazla. Siyasi, askeri ve ekonomik beklentiler var.

Bu çok önemli. Ama dediğim gibi o ’dünya lideriyim’ diyor, bölgedeki gücünü de en sağlam buradan hissettirebilir, yanına bizi alarak.

Obama Türkiye’de çok kısa süre kalacak, yoğun bir programı var. Muhalefet liderleriyle 5 dakika görüşecek. Hepsiyle aynı yerde görüşecek. Zaten Meclis’te hepsini yerinde ziyaret etse gün biter! Çok iyi planmış bir ziyaret olacağına hiç kuşkum yok. Umarım iyi bir şekilde geçer. Doğrusu Obama’nın nasırı Türkiye’de tutsa, Türkiye 30 yıl geri düşer! Çok önemli bu ziyaretler.

Irak’tan çekilme kararları var. Bu ziyaret daha çok bununla ilgili olabilir mi?

Bunu nesi ayıp? Evet çekiliyorlar... Bu çok iyi bir gelişme. Barack Obama, Bush gibi değil. Irak’tan Amerikan askerlerinin tahliye edilmesi Türkiye’ye en az 5-10 milyar dolar para bırakır. Bunu istemeyenler var. Bunu istemeyen Türk vatandaşları var.

Ne demek istiyorsunuz?

Özelleştirmelere sürekli karşı çıkılıyor. Artık dünya değişti. Bunu görmeyen çok. Başbakan Conrad Oteli’ndeki bir yemeğe geldi geçenlerde. Yemekte Museviler, Rumlar ve Ermeniler vardı. Başbakan o yemekte, ’Galataport’u alan şirkette İsrailli firma var diye eleştiriyorlar, paranın İsraillisi mi var?’ dedi. Bence haklı. Bunlar geride kalmalı. Amerikan sermayesinin Türkiye’ye gelmesine hala karşı çıkılmasını anlamak mümkün değil.

Yatırımcıyı da etkileyecek

Obama’nın gelişi ekonomik kriz ortamında farklı bir anlam taşıyor mu?

Mahallenize yeni komşu gelmiş, annen baban onlara merhaba demezse, sen de evlat olarak onlara merhaba demezsin. Obama’nın ilk resmi ziyaretini Türkiye’ye yapması, yatırımcısını tutun bunun dışında Türkiye ile iş yapmak isteyen herkesi etkiler. Hiçbir devlet adamı ’benden biraz daha fazla zeytinyağı al’ diyemez. Amerikalı ticaret erbabı ne alacağına kendi karar verir. Ama bunun dolaylı itelemeleri var, o da yatırımlar. Biz hep bu konular açıldığında, ticaret hacmine bakıyoruz. Zaten 30 milyar doların üzerine çıkamayız, ne satacağız Amerika’ya?

Daha yeni yeni işlenmiş mermer satışı yapıyoruz. Rusya’ya domates satarsın ama Amerika’ya satamazsın. Amerika’ya yaş sebze, unlu gıda, et satamıyoysun. Amerika’nın kendi koruması var. Türkiye’de son yıllarda birçok banka satıldı, ortaklıklar kuruldu. Bunlar ticaret hacmi dışında kalıyor. Ancak Amerika ile Türkiye’nin ticaret hacmi son yıllarda arttı. Bizim elimizde Amerika’ya ne var satacak? Mermer var. Eskiden kotalar vardı, biz hiçbirini dolduramadık. 45 kota var, üçünü doldurmuşuz. Herkes bornoz satmaya gitmiş, çarşaf satan yok.

Şimdi ne satıyoruz?

İşlenmiş mermer, demir çelik, zeytinyağı, makine yağları, yan sanayi, jet parçaları...

Pentagon da müşterimiz.

‘Ilımlı İslam’ sözünü sildi

Bir süredir Amerika’da Türkiye ’Ilımlı İslam ülkesi’ olarak tanımlanıyordu. Obama ise farklı bakıyor diyebilir miyiz?

Obama bir kere bile ’ılımlı İslam’ demedi. ’Laik ve demokratik’ diyor Türkiye için. O lafı sildi Obama. Bu bence önemli. Ayrıca bir Amerikan Başkanı’nın Ortadoğu Projesi’nde yanına aldığı ülke çok önemli. Şimdi Yunanistan’la bir karşılaştırma yapılıyor. Yunanistan’ın etki alanı yok, Kıbrıs’ta bile etki alanı yok. Obama liderliğini, dünya liderliğini perçinlemek için geliyor Türkiye’ye.

Clinton’la sabaha kadar bardaydık

Siz Amerkan Başkanları’nı yakından takip ediyorsunuz. Bush, Clinton ve Obama’yı karşılaştırsanız, neler söylersiniz?

Bush baba Bush’a da benzemiyordu. Çok farklıydı. Ekibi de çok farklıydı. Sert, anlaşılması zor, ekonominin de durumu ortada. Bu kez durum değişik. Clinton ve Reagan’ın adamları var Obama’nın ekibinde. Çok yaşlı adamlar var. Türkiye Amerikan ilişkileri en çok Başkan Reagan zamanında şahlanmıştı. Bill Clinton başkan olarak geldiğinde elini sıktık ama hanımını gezdirdik. Başkanlıktan sonra geldiğinde Bill Clintonla birlikte sabaha kadar bardaydık. Çok sıcak kanlı bir adamdı.

ABD ile dış ticaret hacmimiz yıllık ortalama % 15 artıyor

- 1996-2006 yılları arasında Amerika-Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi yıllık ortalama yüzde 15 arttı.

- Türkiye’nin ABD’ye ihracatı, 1994 yılına kadar 1 milyar doların altındayken, 1990’da 968 milyon dolardan 2003 yılında 3,7 milyar dolara çıkarak yaklaşık dört kat artış gösterdi.

- 2005 yılında Türkiye’nin ABD’den gerçekleştirdiği ithalat 5,4 milyar dolar; Türkiye’nin ABD’ye ihracatı ise 4,9 milyar dolar oldu.

- 2007 yılında Türkiye-ABD dış ticaret hacmi 11,187 milyon ABD Doları olarak gerçekleşti. * 2007 yılında ABD’nin Türkiye’ye ihracatında, 2006 yılına oranla yüzde 15 oranında artış oldu. 2007 yılında ABD’nin Türkiye’ye ihracatındaki en önemli kalem demir-çelik ürünleriydi.

‘BAŞBAKAN’DAN BİR RİCAM OLACAK’

Uğur Terzioğlu: Başbakanımızdan bir ricam olacak; Türk Amerikan ticaret hacmini masaya yatırsınlar ve bunu nasıl artırırız, buna baksınlar. Şu an gerek konjonktürden gerekse bazı başka sebeplerle geçtiğimiz dönemde ticaret hacmimizi artırmamızın en önemli sebebi olan düşük kur ortadan kalktı. Bunu bir fırsat zamanı olarak görmeliyiz ve karşılıklı ikili anlaşmalarla aramızdaki ticaret hacmimizi artırıcı kararlar almalıyız. Şu an Amerika, Türk iş adamları için çok iyi bir pazar. Bildiğiniz gibi mal satarken değil mal alırken para kazanılır.