Kızlarımız okuyor
.
Sümeyye masada tam karşımda oturuyor. Batman’dan gelmiş İstanbul’a. Feriye Lokantası’nda Boğaz’a karşı sohbet ediyoruz. Biraz utangaç, sesi az çıkıyor. Cheetos Gelişim Merkezleri’ni duydunuz mu bilmiyorum. PepsiCo bünyesinde Frito Lay Türkiye’de kız çocuklarının okullaşması için bir süredir çalışmalar yürütüyor. Sümeyye de o kızlardan biri. ‘Senin hayatında ne değişti bu projeyle?’ diye soruyorum. ‘Resim yeteneğimi keşfettim’ diyor.
Resim yeteneğini keşfetmekle kalmamış, Türkiye çapında yarışmalarda dereceler almış gencecik bir kız Sümeyye. Ve Feriye Lokantası’da 4 arkadaşıyla birlikte bir grup gazeteciye hayatlarının nasıl değiştiğini anlatıyorlar. Seher Ece, Fahriye, Emine ve Hilal. Hepsinin hikayesini dinliyoruz.
PepsiCo bünyesinde Frito Lay’in “Kızlarımız Okuyor“ projesinden yararlanan 50 kızdan 5’iyle gerçekleştirdiğimiz buluşmada projenin sahiplerinden de kızlardan da bilgiler alıyoruz.
Bundan 10-15 yıl önce Doğu Anadolu’ya gittiğimizde kız çocuklar ve anneleriyle gerçekleştirdiğimiz konuşmalarda ailenin erkekleri masaya yatırılırdı. Kızlar, ‘Mal gibi, koyun gibi satılmak istemiyoruz’ derlerdi. Berdele, kumalığa karşı çıkarlardı. Hala o topraklarda namus cinayetleri, kız ve kadınlar üzerine baskılar kuşkusuz devam ediyor. Ama değişen şeyler de var.
Son 10 yıldır gerçekleşen değişim kızların her sözünden anlaşılıyor. Masada oturup anadilde eğitimi de konuşuyoruz. Kızlar babalarının kendilerini ve kardeşlerini her türlü olanaksızlığa rağmen okutmak istediklerini de anlatıyorlar. Çoğu yurtlarda kalıyor, ailelerinden uzaktalar. Hepsi facebook ve twitter’ı biliyor. Dizilerin kahramanlarının her türlü magazinel haberlerine hakimler. Bilgisayarla ilişkileri ilerlemiş ama kitap okuma konusunda hiç hevesli değiller. Hatta derslerinde başarılı olan kızlar, kitap okumayı sıkıcı buluyorlar.
Geleceğe yönelik planlarına gelirsek... Öğretmenlik, doktorluk gibi meslekleri seçmişler bile...
‘İş kadını, yönetici olmak istemez misiniz?’ diye sorduğumuzda, duruyor düşünüyorlar. ‘Kariyer nasıl yapılır?’ öğrenmek istiyorlar.
Ve onlar da ilk kez geldikleri İstanbul’u değerlendiriyorlar bize. Boğaz’dan, denizden etkilendiklerini anlatıyorlar. Denizin insana huzur verdiğinden söz ediyorlar ama içlerinden biri Seher Ece, ‘Denizin kokusunu alamıyorum ben’ diye başlıyor anlatmaya ve İstanbul’daki 3 günlük kısa ziyaretlerinde en çok da insanların koşuşturmasına ve birbirlerine karşı saygısızlıklarına şahit olduklarını söylüyor. İstanbul’daki kalabalık gözlerini korkutmuş.
Hilal Diyarbakır Fen Lisesi öğrencisi. Hayatında çalışmak dışında bir şey olmadığını anlatıyor, en büyük hayali doktor olmak.
Fahriye gitarla tanışmış Cheetos Gelişim Merkezleri’nde. Şimdi yazdığı şiirleri besteliyor. Bize yazdığı şiirleri okuyor. Seher Ece her gün Silvan’da dersaneye gittiğini, bir gün bir komşularının babasına, ‘senin kız her gün giyinip kuşanıp bir yerlere gidiyor’ diye laf ettiğini söylüyor.
Kızlarımız Okuyor projesi kız öğrencilerin eğitim hayatlarına destek vermek için başlatılmış bir proje. Şirket çalışanlarının katkılarıyla oluşturulan bir fon var. Bu proje kapsamında maddi sıkıntı yaşayan ailelerin başarılı kızlarının 14 yaşından sonra her türlü ihtiyaçları karşılanıyor.
Frito Lay Türkiye Genel Müdürü Ece Aksel, şirket çalışanlarının proje sahip çıktıklarını ve projeden yararlanan kız sayısını artırmayı amaçladıklarını anlatıyor:
‘Hedefimiz projemizi her sene büyüterek devam ettirmek. Kızlarımıza lise bitene kadar verdiğimiz desteği ileride üniversite seviyesine de çıkarmak istiyoruz. Hatta bizim için en büyük mutluluk bu kızlarımızdan birinin bir gün PepsiCo’da üst düzey kademelere gelip, yönetici olmaları olur’
Kızlarımız Okuyor projesine seçilen kızların hepsi Pepsico’nun GAP İdaresi’yle işbirliği içinde gerçekleştirdiği Cheetos Gelişim Merkezleri’nden yararlanan kızlar. Şu anda 6 ilde, 8 yerde faaliyetlerine devam ediyor. Bu merkezlerde okul çağı çocukların ders çalışacakları, kendilerini geliştirebilecekleri ortamlar yaratılıyor. Yetenekli çocuklar yönlendiriliyor.
Kızlarımız Okuyor projesi gibi onlarca proje var, bunların hepsini takip ediyoruz. Bu çalışmalar sayesinde kızların hayatının değiştiğini görmek umut veriyor. Eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak için yapılacak çok şey var ve kızların deyimiyle ‘devlet baba’ yetişemiyor, şirketlere ve STK’lara çok iş düşüyor.