‘Kadınlar kredide risk almıyor borçlarına daha sadık oluyor’
.
GARANTİ Bankası 4 yılda 10 bin kadına 290 milyon liralık kredi kullandırdı. Madencilikten tarıma uzanan geniş yelpazede çalışan kadınlar bu kredilerden yararlandı. Bankanın 808 şubesi de en az bir kadın girişimciye kredi verdi. Kadınların ucuz ve uzun vadeli kredi aldığını söyleyen Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere, “Kadınlar risk almıyorlar ve borçlarına çok daha sadık” dedi
Garanti Bankası ve KAGİDER 4 yıldır kadın girişimci sayısını artırmak için işbirliği yapıyor. Malum Türkiye’de kadın girişimci sayısı düşük. Kadınların girişimci olmasının önünde ‘engel yok’ demek ise mümkün değil. Bu alanda çalışmalar yapanların sık sık dile getirdikleri gerçek, kadınların girişimci olmalarının başta aileleri ve eşleri tarafından engellendiği. Garanti Bankası’nın kadın girişimcilerle ilgili çalışmalarının başındaki isim Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere. Nafiz Karadere ile Garanti Bankası Genel Müdürlüğü’nde buluştuk. Bir bankacıyla ‘kadın girişimciler’ konusunu masaya yatırdık.
Bir konuşmayla başladı
* Kadın girişimcileri 2006’dan beri destekliyorsunuz. Garanti Bankası bu işe nasıl başladı? Bir banka olarak beklentisi nedir?
2006 yılında Amerika’da bankacılıkla ilgili bir seminere katıldım. O toplantıda sivil toplum örgütünün temsilcisi bir kadın konuşma yaptı. Çok etkilendim. ABD’de kadınların sahip olduğu işletmelerin saysını artırmak ve büyümelerini sağlamak için devlet, bankalar, sivil toplum örgütlerinin çalışmalar yaptıklarını öğrendim.
* Orada kadın girişimci sayısı Türkiye’deki kadar az değil oysa...
Evet ama tek sorun bu değil. Oradaki istatistiklerde de erkeklerin sahip olduğu işletmeler büyürken kadınların sahip olduğu işletmeler bir yere kadar büyüyor, kadınlar çok risk almak istemedikleri için bir noktadan sonra tıkanıyorlar. ABD’de orta ölçekli kalıyor kadın girişimcilerin işletmeleri.
* Oran nedir?
Yüzde 48. Neredeyse yarı yarıya. Banka kredilerine ulaşmada da kadınların sıkıntıları yok.
* Türkiye’de hem girişimci kadın az hem banka kredilerine ulaşan kadın oranı çok düşük...
Aynen. ABD’de bu durum varsa, Türkiye’de nasıl diye baktık. Biz 2002’den beri Anadolu sohbetleri yapıyorduk. Toplantılara katılanların yüzde 95’i erkekti. Bazı veriler de vardı elimizde.
* Ne gibi veriler bunlar?
Dünya Ekonomik Forumu raporuna göre 134 ülke içinde Türkiye kadın konusunda 129., ekonomiye katkıda 130. sırada. ‘Kadınlar için yapmamız gereken çok şey var’ dedik. Kadınların üretime katkıda bulunmadığı ekonomilerin bir ayağının eksik olacağını düşünüyoruz.
* Türkiye’deki kadın girişimci oranı nedir?
Kadın girişimcilerin genele oranı yüzde 12.5 gibi görünüyor. Bu gerçekçi değil. Çoğunluk hissesi kadınlara ait olan işletmeleri kapsamıyor. Ortakları arasında kadınların olduğu işletmeleri gösteriyor.
* Siz neler yaptınız?
Kadınların banka kredilerine ulaşmada sıkıntıları vardı. Eğitime ihtiyaçları vardı. Şirket kurma konusunda acemilikleri vardı. Kadınların evden çıkmaları için özendirilmeleri, cesaretlendirilmeleri gerekiyordu. Stratejik ortak aradık, yolumuz KAGİDER’le kesişti. Kadın girişimci destek paketi çıkardık. Genel müdürlükten başlayarak kadınlara fokus olduk. Türkiye genelinde bu çalışmaya başladık. Kadın girişimcileri saptadık. 36 ay vadeye uzanan, pozitif ayrımcılık uygulanan, Garanti Bankası’nda en ucuz krediyi kadınlar alıyor. Ayrıca uzun vadeye ihtiyaçları olduğunu gördük. Kredi Garanti Fonu’nun kapısını çaldık. ‘7 yıl vadeli kredi imkanı sunarız’ dediler. Onların aldıkları bir komisyon vardı, o da düşürüldü, erkeklerin işletmelerine uygulanan komisyondan daha düşük bir komisyon uygulandı.
10 bin kadın kullandı
* Toplam 4 yılda kaç kadın yararlandı bu kredilerden?
10 bin kadına 290 milyon liralık kredi kullandırdık. Kadınlar ağırlıklı olarak hizmet sektöründe yer alıyorlar. Madencilikten tarıma kadar uzanan geniş yelpazede çalışan kadınlar bu kredilerden yararlandı. Adetsel olarak Marmara Bölgesi ağırlıklı ama biz her şubeye kadın girişimci destek paketi kullandırma hedefi koyduk. 808 şubemiz var. Hepsi en az bir kadın girişimciye kredi kullandırdı.
* Sizce bir kadın girişimciyle erkek girişimci arasındaki en temel fark nedir?
Kadınlar risk almıyorlar. Kadınlar temkinli. Eve haciz gelecek bir duruma düşmek bir kadın için düşünülemez bir durum. Kadınlar borçlarına çok daha sadıklar. Bu bizim Bonus Card verilerinde de var. Her 100 erkekten 8-9’u sorunlu olma eğiliminde, kadınlar da bu rakam 4-5. Kadın dişinden tırnağından artırıp bankaya geliyor.
Kadın girişimci yarışmasında hedef 5 bin başvuru
* Siz ayrıca bir de yarışma yapıyorsunuz, yılın kadın girişimcisini seçiyorsunuz...
Her yıl seçiyoruz. Ekonomist Dergisi ve KAGİDER’le birlikte düzenliyoruz yarışmayı. Bu yıl 3 bin 600 başvuru aldık. Biz 2011 yılı için çıtayı 5 bin başvuru koyduk. Bir kadın girşimcimizin hayat hikayesi film oldu. Trabzon’da babasının ağlarını tamir ederek işe başlayıp, sonra üniversite eğitimi alıp, ihracat yapmak için İzmir’de fabrika kuran, balıkçılığın en önde gelen ülkesi Norveç’e balık ağı ihraç eden bir kadın. Yarışmalar özendirme konusunda etkili. Bir portal da oluşturduk. Bunu daha etkin kılmak için de çalışma yapıyoruz.
* Romanya’da büyüyorsunuz. Orada da var mı kadın girişimcilere destekleriniz?
Romanya’da 50 şubeye ulaştık. Yakın gelecekte orada da bu farkımızı ortaya koyacağız.