Erbil’in Türk inşaat kraliçesi

Erbil’de 10 yılda 15 proje alan Türk iş kadını Ferda Cemiloğlu, yatırımcıları bölgeye davet etti: Arazi bedava. 10 yıl vergi yok. Üstelik şirketler kârı ülkelerine götürebiliyor.

Ferda Cemiloğlu, Diyarbakır’ın köklü ailelerinden Cemiloğlu Ailesi’nin mensubu. Şam’da doğmuş, Ankara’da büyümüş. Ferda Cemiloğlu’nu 1994 yılından beri tanıyorum. Ankara’da Kadın Dayanışma Vakfı yöneticilerindendi. Şiddete uğrayan kadınlar için çalıştığı dönemde tanışmıştık. O yıllarda Ankara’da özel okulu vardı. Özel İlkem Lisesi. 2000’li yıllarda Van’da Sığınmacılar ve Göçmenler Derneği’nin Başkanlığını yaptı. Bir ayağı Ankara’da bir ayağı Van’da yaşadı. Aile bağlarını hiç kaybetmedi. Sık sık Diyarbakır’daki etkinliklerde oldu. CHP’de politika yaptı. Ve 2000’li yılların başında Kuzey Irak’a gidip yeni iş fırsatlarını değerlendirmeye karar verdi.

15 proje üstlendi

İş kurdu. Sonra genç mühendis bir grupla birlikte hareket etti ve Tıgris adlı inşaat şirketine ortak oldu. Son dönemde Kuzey Irak’ta farklı bir çok projeye imza atan Ferda Cemiloğlu, KAGİDER’in bir benzeri örgütlenmeyi de Irak’ta kurdu.

Hatırlarsınız bir dönem İlnur Çevik’in Kuzey Irak’ın en büyük işlerini aldığı yazılıp çizilmişti. Sonrasında işler İlnur Çevik’in dilediği gibi gelişmedi ve İlnur Çevik, Irak’tan çıktı. Ferda Cemiloğlu’nun son gerçekleştirdiği projelerden biri de o proje.

- Uzun zamandır Erbil’de yaşıyorsunuz. Erbil Başkonsolosu Mehmet Akif İnam’ın verdiği bilgilere göre Erbil’de iş yapan yabancı şirketlerin yüzde 70’i Türk. Ve daha çok inşaat ve alt yapı işlerinde projeler alıyorlar. Siz neler yapıyorsunuz?

Erbil hızla gelişiyor. Şehir bir dönüşüm içinde. Sen de daha önce geldiğin için bu değişimi görüyorsun. Bir iki cadde vardı eskiden, şimdi ana caddeler, meydanlar, parklar yapıldı. Siteler oldu. İş merkezleri kuruluyor. Eğitim kurumları, devlet kurumları yapılıyor. Her şey yeniden yapılıyor. Hepsi planlı. Yapılacak da çok iş var. Ben de inşaat projeleri yapıyorum. Diyarbakırlı genç mühendis arkadaşlarımla birlikte çalışıyoruz. 10 yılı geçti.

- Bakanlık yaptınız değil mi?

Bakanlık binaları da yaptık. 10 yılda 15’e yakın proje yaptık. İçişleri Bakanlığı ve Kültür Bakanlığı’nın binalarını biz yaptık.

Lüks konut geliştiriyor

- Diğer projeleriniz nelerdi?

Hastane, acil servis, Erbil Asayiş binası, Polis Akademisi, Erbil Havaalanı içinde hangarlar ve birçok proje yaptık.

- Türkiye’den gelen çok şirket var Erbil’de, ayrıca Erbil’de Türkler tarafından kurulan şirketler de var. Türkiye’den bakıldığında iş yapmanın kolay olmadığı düşünülüyor. İflas eden, tutunamayan çok şirket de oldu. Erbil’de iş yapmanın zor olduğunu söyleyenlere ne dersiniz?

İş yapmak hiçbir yerde kolay değil. Burada çok iş var. Ayrıca devlet yatırımları destekliyor. 10 yıl boyunca birçok destek alabiliyor yatırımcılar. Araziyi devlet gösteriyor, bedava. 10 yıl da vergi almıyorlar. Yatırım Kanunu böyle. Üstelik şirketler kârlarını ülkelerine götürebiliyor.

- Sizin devam eden projeniz var mı?

Var. Hükümetin kongre merkezi ve ofis olarak kullanacağı binaları yapıyoruz. Daha önce bu proje İlnur Çevik’e verilmişti. 4-5 yıl oldu. Proje gerçekleşmedi, Erbil Kamu Dairesi yeniden ihale açtı ve biz aldık projeyi. Şimdi hızla yapıyoruz. Tıgris şirketimizle bunu yapıyoruz. Söylediğim gibi o şirkette ortağım. Ayrıca bir başka şirketim de var. O şirketimde de özel ev projeleri yapıyoruz. Lüks konut diyebilirim.

Gayrimenkulün yüzde 47’si kadınların

- Kadın olarak hiç mi zorlanmadınız?

Hiç zorlanmadım demek tam doğru olmaz. Benim ailemin 600 yıllık bir geçmişi var. Soyadımı herkes biliyor burada. Burada da kadınlar hızla yaşamın içine giriyor. Sokaklarda görmüşsünüzdür. Araba kullanıyorlar, devlet dairelerinde çalışıyorlar. Kadın vekil sayısı çok fazla. Burada gayrimenkulün yüzde 47’si kadınların. Feodal yapı var ama gelişim de hızlı.

- Siz iş kadınlarını desteklemek için de bir dernek kurdunuz. Ne yapıyorsunuz orada?

Türkiye’deki KAGİDER benzeri. Kadın girişimcilere eğitimler veriyoruz. Türkiye’den gelen kadınlar da başvuruyor bize. Buradaki girişimciler de. İlk başlarda ofisi olmayan kadınlar bizim ofislerimizi kullanıyor.

Dubai olma hevesleri var

- Erbil’de 2014 yılı turizm yılı ilan edilmiş. Otel yatırımları ne durumda?

Dünyanın en bilindik zincirleri geliyor. Erbil’de Dubai olma hevesi var ancak ‘Dubai’nin hatalarını yapmayacağız’ diyorlar. Burayı bir finans merkezi yapma planları da var. 10 yıl sonra şimdiki Erbil’i tanıyamayacaksınız. Tüm gelişmeler bunu gösteriyor.

- Fiyatlar nasıl Erbil’de. Benzin sudan ucuz onu gördük ama kiralar, konut fiyatları nasıl?

İstanbulla yarışır. Lüks sitelerde villaların aylık kiraları 5.000-6.000 dolar kadar. Satış fiyatları da 2 milyon dolar civarında. Şehrin merkezinde yapılan ofis binalarında da ofislerin metrekare fiyatları 3.000-4.000 metrekarelerde.

Burada 1 yıl 10 yıla bedel

- Burada iş yapmanın püf noktaları nedir?

İyi araştırmaları ve korkak olmamaları lazım. Buranın 1 yılı inanın dışarının 10 yılına bedel. İyi, doğru iş yaparsanız kazanırsınız. Dünyayı tanıyan birçok girişimci çantalarında projelerle geldiler. Burada kaynak var. O projeleri gerçekleştirme konusunda çok istekli bir hükümet var. Tüm bunların yanı sıra Türkiye’den gelenlerle ilişkiler de çok iyi. Türkiye’nin ihracatına bakarsanız burası Türkiye’yi destekleyen en önemli yer. Her şeyini neredeyse Türkiye’den alıyor.

Eskiden herkes ne getirse Erbil’e sokabiliyordu. Kalite aranmıyordu. Ancak son dönemde hükümet kararlar aldı, denetimler başladı. Kalite kontrolü yapılıyor. ‘ne getirsem satarım’ diye düşünmesin hiç kimse. Ve bence şu önemli. Burada insanlar elindekileri kullanamıyordu. Yaşam yoktu. Şimdi de hepsi yaşamak istiyor. Dünyayı gezmeye başladılar. İnsanların da Erbil’e gelmesini istiyorlar. Bu yüzden de şehrin hızla gelişmesini destekleyen güçlü bir yapı var.