Uluslararası karşılaştırmalar

Küresel mali piyasalar haftaya kötü başlamadı. ABD hakkında yazılan felaket senaryolarına rağmen Dow Jones Endeksi 11.500’de direniyor. Parite tekrar 1.32’nin altına indi. Bir düşüş döneminden sonra dün İMKB de yatay seyretti.

Merkez Bankası’nın yeni tavrı finans merkezlerinde de yankılandı. New York ve Londra gazetelerinde yorumlar çıktı. Genelde pek sıcak bakmıyorlar. Şaşırtıcı değildir. Yeni politikadan en zararlı onların okuyucuları çıkabilir. Bu arada kur da kıpırdadı. Dün dolar 1.56 TL’yi, euro 2.05 TL’yi gördü. Politika değişiminin ilk işaretinin geldiği 7 Aralık’tan bu yana sepet bazında TL yüzde 5 değer kaybetti. Merkez Bankası yönetimi memnundur.

IMF’in Türkiye’de yaptığı son temasların ilk sonuçları cuma günü yayınlandı. Üç sayfalık kısa bir rapor ama güncel konuların tümünü kapsıyor. Yeni para politikası tavrını IMF’in onayladığı görülüyor. İçerideki muhalefetin canı sıkılmıştır.

CHP’de Kılıçdaroğlu kurultayı rahat aldı. Ama iktisat politikaları hakkında yeni bilgi gelmedi. Sloganlar popülizmle sosyal demokrasi arasında gidip geliyor. Hangisi geçerli? Somut politika önerilerini görünce anlarız.

Satınalma gücü paritesi

Türkiye dünya zenginlik ve refah sıralamasının neresinde yer alıyor? Bu soruya kolay cevap olmadığını her fırsatta hatırlatıyoruz. Zenginlik ve refahı ölçmekte karşılaşılan sorunların altını çiziyoruz.

Eldeki verilerden birini özellikle önemsiyorum. Projenin adı “Satınalma Gücü Paritesi Avrupa Karşılaştırma Programı.” AB’nin resmi istatistik organı Eurostat ve OECD tarafından yürütülüyor. 37 Avrupa ülkesi katılıyor. Türkiye’yi TÜİK temsil ediyor.

Kişi başına karşılaştırmada iki ayrı ölçü kullanılıyor. Biri bilinen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla. Kısaca milli gelir diyoruz. Ülkenin üretkenlik düzeyini yansıtıyor. Diğerine Gerçek Kişisel Tüketim deniyor. Ülke vatandaşlarının ortalama tüketim düzeyini ölçüyor.

27 üyeden oluşan AB ortalaması baz (100) alınıyor. Her ülke bunun bir oranı olarak gösteriliyor. TÜİK kullanılan yöntemi “Satınalma Gücü Paritesi ve Uluslararası Karşılaştırmalar” başlığı ile ayrı bir kutuda açıklıyor.

Türkiye’nin yeri

Verilerden hazırladığım özet tablo aşağıdadır. Tabloda büyük AB ülkeleri ve Türkiye’den daha fakir ülkeler yer alıyor. Ayrıca Yunanistan’ı ekledim.

Sıralama gerçek kişisel tüketime (son sütun) göredir. Türkiye 37 ülke içinde 31’inci çıkıyor. 2009’da kişi başına gerçek kişisel tüketim düzeyi AB ortalamasının yarısına (yüzde 49) denk geliyor.

İlginç birkaç gözlemle bitirelim. Yunanistan, İtalya ve İspanya’da tüketim AB ortalamasına çok yakın çıkıyor. İngiltere’de tüketim Almanya’dan 9 puan yüksek ama gelir 4 puan düşük. İki ülkede tüketim gelirden az (İtalya, İspanya), bir ülkede eşit (Almanya).