Nisanda enflasyon

TÜİK’in açıkladığı nisan enflasyonu piyasayı şaşırttı. CNBC-e anketi TÜFE artışını yüzde 0,9 öngörüyordu. Ben yüzde 1,3 bekliyordum. Bu kez tutturdum. Böylece yıllık tüketici enflasyonu yüzde 9,4’e yükseldi. Son iki yılın en yüksek değeridir.

Nisan 2013’te yıllık enflasyon yüzde 6,1 olmuştu. Bir yılda 3.3 puan yani yarı yarıya yükselmesi demektir. Nitekim ilk dört aylık enflasyon yüzde 5’e ulaştı. 2003’te başlayan mevcut serinin tarihi rekorudur.

Fiyatlama davranışları

Enflasyon analizinde iki kavram öne çıkar. Biri enflasyon beklentileridir. Mali kesimin görüşü beklenti anketine yansıyor. Hedefin üzerinde fakat istikrarlı seyrediyor. Diğeri fiyatlama davranışlarıdır. Ölçülmesi zordur. Ama çok daha önemlidir.

Fiyatlama davranışlarını kira ve berber fiyatları üzerinde izliyorum. Önce kiraya bakalım. Yıllık kira artışı aralıkta yüzde 6,5’a çıktı. Ama dört aydır hiç değişmedi. Kiranın Kasım 2009’dan bu yana enflasyonun altında seyrettiğini hatırlatalım. İyi haberdir.

Berber fiyatlarında ise belirgin bir hareketlenme var. 2013’te yıllık artış yüzde 7-8 civarında kalmıştı. Nisanda yüzde 10’a tırmandı. Benzer şekilde manikür fiyat artışı yüzde 12,5’a geldi. Fiyatlama davranışlarında ciddi bozulmaya işarettir. Kötü haberdir.

Talep enflasyonu

Nisanda berber fiyatları neden yükseldi? Döviz kurundan kaynaklanamaz. Çünkü marttan nisana ortalama dolar kuru 10 krş. (yüzde 5) geriliyor. Yani dolar düşünce berberler zam yapıyor. İşte size bir bilmece!

Sürpriz enflasyona piyasanın tepkisi ipucu sağlar mı? İlginç şekilde faiz ve kur ters yöne gitti. Gösterge faiz yüzde 9,4’e tırmandı. Dolar kuru ise 2.10 TL’nin altına indi. Faiz indiriminde gecikme beklentisini yansıtıyor.

Ne oluyor? Yüksek faiz kuru düşürüyor. Ucuz dolar tüketiciye güven veriyor. İç talep kıpırdıyor. Fiyatlama davranışı değişiyor. Berber zam yapıyor. Talep enflasyonu tetikleniyor. Açmaz ortadadır. “Yanlış para politikası berberden döner” diyelim.