Ocak’ta istihdam

Ocak ayı istihdam verileri TÜİK tarafından yayınlandı. Tam adı “Hanehalkı İşgücü Araştırması”dır. 2005’ten bu yana her ay üç aylık ortalama yöntemi ile hesaplanıyor. Yani Aralık-Ocak-Şubat dönemini kapsıyor.

Yeni nüfus sayıları maalesef sorun oldu. Mevcut istihdam serilerinde geçmiş dönemler için düzeltme daha açıklanmadı. Sadece son üç ay için bir yıl öncesinin yeni değerlerini biliyoruz. Bu da bazı tekniklerin kullanımını kısıtlıyor.

İstihdam ve işsizlik aynı olayın iki farklı ölçümüdür. İlki artmadan ikincisi azalmaz. Çok önemli siyasi-toplumsal sonuçları vardır. Toplumun güçsüz kesimlerinin artan refahtan pay alabilmesinin önkoşulu istihdamın artması ve işsizliğin azalmasıdır.

Bu nedenle 2003 sonrasında uygulanan yanlış para politikalarına yıllardır çok sert eleştiriler yönelttik. Türkiye ekonomisinin “istihdamsız büyüme” konjonktürüne mahkum edilmesine isyan ettik.

İstihdam azalıyor

Kısaca son verilere bakalım: Son bir yılda nüfus 800 bin kişi artışla 69.3 milyona yükselmiş. 15 artı yaş grubu 500 bin kişi artışla 49.3 milyon olmuş. Buna karşılık istihdam edilen ve işsizlerden oluşan işgücü 200 bin kişi düşüşle 22.7 milyona gerilemiş.

Ekonominin istihdam yaratma gücünün en önemli göstergelerinden biri katılma oranıdır. İşgücünün çalışabilir yaş grubuna bölünmesi ile elde edilir. Son bir yılda katılım oranı 1 puan birden azalıyor. Yüzde 46’ya iniyor.

İşgücünün dağılımına bakalım: İstihdam 300 bin kişi azalarak 20.1 milyona geriliyor. İşsiz sayısı 100 bin kişi artarak 2.6 milyona, işsizlik oranı da 0.3 puan artışla yüzde 10.3’e yükseliyor. Düzeltilmiş işsizlik oranı ise yüzde 18.4’te sabit kalıyor.

İstihdamın ayrıntısına girelim: Tarım kesimi istihdamı 500 bin kişi düşüşle 4.7 milyona iniyor. Tarım dışı istihdam ise 200 bin kişi artışla 15.4 milyona yükseliyor. Yani tarımda istihdam kaybı tarım dışındaki istihdam artışından 200 bin kişi daha fazla oluyor.

Bu verilerdeki tek olumlu haber tarım dışı istihdamdaki az da olsa artıştır. 2007’nin ikinci yarısında tarım dışı istihdam artışı da duraklamıştı. Bakalım Mart ayını da kapsayan Şubat verileri ne gösterecek?

Görünen köy kılavuz istemez

Türkiye’de istihdam üzerinde iki farklı baskı vardır. Yılda 500 bin kişi civarında artan çalışma çağındaki nüfusa istihdam olanağı sağlanmalıdır. Aynı anda tarımda modernleşme benzer bir istihdam kaybı getirmektedir. Onlara da yüksek verimli istihdam gerekmektedir.

“İstihdamsız büyüme” bu yükü taşıyamamaktır. Örneğin nüfus artmasa ya da tarımsal dönüşüm olmasa yeterli kalabilirdi. İlkine yapacak bir şey yoktur. Dolayısıyla toplam istihdam tarımdan kaçış hızı ile tarım dışı istihdam artış hızına bağlıdır.

2005 ve 2006’da tarım istihdam kaybediyordu. Ama tarım dışı istihdam hızla genişleyince toplam istihdam az da olsa artış gösterdi. 2007 başında tarımdan kaçış durakladı, hatta ters döndü. Yavaşlayan tarım dışı istihdam artışına rağmen toplam istihdam artıda kaldı.

Son çeyrekte eğilim değişti. Tarımdan kaçış tekrar hızlandı. Tarım dışında da istihdam artışı yavaşladığı için toplam istihdam gerilemeye başladı. Üstelik yakın gelecekte bu eğilimin sürme ihtimali de yüksek duruyor. Devam edeceğim.