Ocak’ta dış ticaret

2013’ün ilk (Ocak) dış ticaret verileri TÜİK tarafından yayınlandı.

Dış ticareti genellikle aylık bazda yazmam. Üç ayda bir yeterli oluyor.

Ancak eğilimde kırılma halinde süreyi kısaltıyorum.

Ocak dış ticaret verisini piyasalar da merak ediyordu. 7 milyar dolar ticaret açığı bekleniyordu. Biraz üzerinde geldi: 7.3 milyar dolar. Geçen yıl 7.1 milyar dolardı. Yani artış 0.2 milyar dolarda kaldı. Evet, küçük ama...

Yıllık dış ticaret açığı Ekim 2011’de zirveyi gördü: 107 milyar dolar. Aralık 2012’de 84 milyar dolara geriledi. Ocak’da eğilim tersine döndü. Onbeş ay sonra yıllık dış ticaret açığı 200 milyon dolar yükseldi.

Yeni eğilimler

Aylık değişime bakalım. Geçen yıla göre ihracat yüzde 11, ithalat ise yüzde 8 arttı. İhracatın ithalattan hızlı artması uzun dönem açısından iyi haberdir. Nitekim ihracatın ithalatı karşılama oranı 2 puan artışla yüzde 62’ye tırmandı.

Ama takvim ve mevsim etkisi arındırılınca olumlu tablo bozuluyor. Bir önceki aya göre ihracat artışı yüzde 2’de kalırken ithalat yüzde 9 artıyor. Fark ciddidir. Üç aylık bazda ise önceki döneme göre ihracatta ciddi düşüş, ithalatta ise küçük bir artış görülüyor.

İran’la ilgili altın ticaretinin etkisine bakalım. Eğilim değişiyor. Geçen Ocak’da altın ticareti dengede idi. Bu yıl 250 milyon dolar açık verdi. Önünüzdeki dönemde daha belirgin hale gelecektir.

Düzeltme bitti mi?

Nasıl tefsir edebiliriz? Piyasa analistleri dış dengede düzeltme sürecinin sona erdiğini savunuyor. Bu görüşe katılmıyorum. Nüansların önem kazandığı bir aşamaya gelindiği doğrudur. Daha ayrıntılı bir analiz gerekiyor.

Konjonktürün ilk fazı bence de sona erdi. 2012’de düzeltmeyi ithalatın gerilemesi kolaylaştırdı ve güçlendirdi. Ama yavaş da olsa büyüyen bir ekonomide ithalatın ilelebet düşemezdi. Nitekim artış başladı. Devamı gelecektir.

Dolayısı ile dış dengede düzeltmeyi iki kritik gelişme belirlecektir. Biri ithalatın artış hızıdır. Makul düzeyde tutulması gerekiyor. Diğeri ihracatın artış hızıdır. Kısmen dış koşullara bağlıdır. Rekabetçi kurun ikisini de desteklediğini özellikle hatırlatalım.