Ocak ödemeler dengesi

Depremin Japonya’ya mali faturası asgari 100 milyar dolar hesaplanmış. Ne kadar gerçekçi bilmiyorum. Acaba dünya ekonomisini etkiler mi? Kısa dönemde olabilir. Petrol fiyatı talepte gevşeme ihtimaline düşerek tepki verdi. Ama borsalara yansımadı.

Şubat bütçe gerçekleşmesi bu hafta açıklanıyor. Daha önce yayınlanan Hazine nakit dengesi fikir veriyor. Şubat’ta nakit gelir yüzde 20, nakit gider yüzde 7 artınca faiz-dışı fazla belirdi. Geçen yıla kıyasla bütçe açığı küçüldü. Bütçe iyi gidiyor.

CNBC-e televizyon kanalı için hazırlanan Tüketim Endeksi yararlı bir öncü göstergedir. Şubat’ta geçen yılın yüzde 25 üzerine çıktı. Mevsim etkisi temizlenince Ocak ayına göre de yüzde 2 artış görülüyor. Vatandaş tam gaz tüketiyor.

Rekora devam

Geçen yazıda ekonomi yönetimi ile toplantıda konuşulanlardan hareketle dış açık sorununa giriş yaptım. İki farklı yaklaşım olduğunu söyledim. Çözüm senaryolarını sonraya bıraktım.

Merkez Bankası yılın ilk ödemeler dengesi verilerini Cuma günü yayınladı. Nihai sayılar olmadığını hatırlatalım. Sonra yenilenir. Ancak cari işlemler hesabı fazla oynamaz. Revizyonlar sermaye hesabında yoğunlaşır.

Ocak dış ticareti sayıları cari işlemler açığında çifte rekoru haber vermişti. Aylık 5.9 milyar dolar gelmiş geçmiş en yüksek Ocak dış açığıdır. Aynı şekilde 51.4 milyar dolara tırmanan yıllık açık da tarihi rekordur.

Dış açık rekorları yakın gelecekte devam eder. Şubat geçti. Mart’ı yarıladık. Seçim öncesinde konjonktürde kırılma beklenmiyor. Velhasıl mevcut eğilimler dış açıkta 60 milyar doları yaza kalmadan göreceğimize işaret ediyor.

Sonrası iki etkene bağlıdır. Biri yıl sonunda devreye sokulan politikaların kararlılıkla uygulanıp uygulanmadığıdır. Diğeri mali piyasaların tırmanan dış açığa tepkisidir. Senaryoları ileride tartışacağım.

Çözülemeyen bilmece

Doğal olarak, dış açık bu düzeylere tırmanınca ayrıntıların fazla önemi kalmıyor. Eğilim değişikliği zaten görülmüyor. Ticaret açığı büyüyor. Görünmeyen fazlası küçülüyor. Özel kesimin kısa vadeli finansmanı artıyor.

Ama “Net Hata Noksan” kalemi (NHN) gene ilginçleşti. “Neshebi gayrisahih” döviz girişleri Türkiye ekonomisinin ezeli ve ebedi bilmecelerinden biridir.

Aralık 2006’dan bu yana NHN’dan gelen birikimli döviz miktarı aşağıdadır. 2008 sonuna kadar “net hata noksan” gibi davranıyor. Sıfır etrafında dolaşıyor. 2009 başında, ilk dalga ile 12 milyar dolar giriyor. Gelen döviz çıkmayınca Ekim 2010’a kadar 11 milyar dolar civarında dalgalanıyor.

Yeni denge Kasım 2010’da bozuluyor. Son üç ayın girişi 5.8 milyar dolar. Böylee birikimli fazla 18 milyar dolara yükseliyor. Çok para derim. Komplo teorisyenlerine duyurulur.