Nüfus gözlemleri
.
Mali piyasalar geçen haftanın şokunu atlatmaya çalışıyor. Bu hafta düşüşü durdurma çabaları ile başladı. Varlık fiyatlarında şişme sürecinin sonuna gelindi mi? Köşe komşum Ali Ağaoğlu dün çok güzel anlatmış. Özetle “Evet” diyor.
Ben Bernanke’yi FED Başkanlığı’na Cumhuriyetçi Bush atamıştı. Demokrat Obama görevi uzatma teklifini Senato’ya yolladı. Geçmişte Senato’da reddedilen FED Başkanı örneği yoktu. Ama son krize karşı tepki direnç yarattı. Neyse, onaylanmaması büyük sürprizdir.
Şakir Eczacıbaşı’nı kaybettik. Şakir Bey’i yakından tanımak büyük bir şans, bence bir imtiyazdı. Sevecenliği, coşkusu, yaratıcılığı, üretkenliği ile müstesna bir insandı. Güzel yaşadı, güzel işler yaptı, arkasında çok eser bıraktı. Türkiye’nin başı sağolsun.
Yavaşlayan nüfus artışı
Türkiye’nin 2009 sonu itibarıyla nüfusu TÜİK tarafından yayınlandı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sayesinde nüfus verileri daha sağlıklı ve güvenilir hale geldi. Böylece önemli bir sorun da çözüldü.
Mutlak büyüklükle başlayalım. 2010 yılına 72.6 milyon kişi ile girilmiş. 10 yıl önceki tahminlerde 2010’lar için 80 milyon ve üstünden bahsediliyordu. Sonra nüfus sayılarında şişme olduğu anlaşıldı. Düzeltince 70 milyonu ancak 2007’de aşabildik.
2009’da nüfus 1 milyon 44 bin kişi artmış. Yıllık artış oranı yüzde 1.45 ediyor. Çoğumuzun aklında 1970’lerden kalan yüzde 3’ler yer yetmiş. O günler çok geride kaldı. Özellikle son yirmi yılda nüfus artış hızı hissedilir şekilde düştü.
Nüfus artışının yavaşlaması yaş piramidinde çok net görülüyor. 5 yaşından küçükler (2005 ve sonrası doğanlar) grubunda 6.16 milyon kişi var. 5-29 yaşları arasında 5 yıllık dilimlerde en küçüğü oluyor. Örneğin 25-29 yaş grubu 6.5 milyon kişiye ulaşıyor.
Buradan yıllık takriben 1.25 milyon doğum olduğunu anlıyoruz. Bu sayı da düşüyor. Daha önce yazmıştım. İlkokula başlayan öğrenci sayısı artık artmıyor, azalıyor. Kalıcı bir eğilimdir; giderek güçlenecektir.
Kentsel dönüşüm
Türkiye’nin yaşadığı büyük kentsel dönüşüm de sayılara yansıyor. Nüfusun yüzde 75.5’i (54.8 milyon) il ve ilçe merkezlerinde yani kentlerde yaşıyor. Belde ve köylerde yaşayanlar ise nüfusun yüzde 24.5’ini (17.8 milyon) oluşturuyor.
İstanbul dünya çapında bir metropol oldu. Nüfusu 13 milyona varmış. Neredeyse beş kişiden biri İstanbul’da yaşıyor (yüzde 17.8). En büyük on ilin nüfusu ise 35 milyona ulaşmış. Nüfusun takriben yarısına (yüzde 48.1) tekabül ediyor.
Yaşanan büyük dönüşümün toplumsal, siyasi ve ekonomik sonuçları fevkalade önemlidir. Tümü 8 yıl zorunlu eğitim görmüş, büyük çoğunluğu liseye devam etmiş yeni nesillerin dörtte üçü kentlidir.
İktisat politikaları bağlamında ilk akla gelen istihdam sorunu ve işsizliktir. Önümüzdeki 10 yılda çalışabilir yaş grubunda hızlı artış sürecektir. Tarım dışı ve ücretli istihdam artışı kritik politika hedefidir. Önemini ne kadar vurgulasak azdır.