Made in China

Geçtiğimiz haftayı Amerika’da geçirdim. Kasımın ilk salı günü yapılacak başkanlık seçimi öncesinde Obama-McCain rekabeti iyice sertleşmiş. Adaylar televizyonda üçüncü ve son kez tartıştılar. Genel kanı Obama’nın daha iyi bir performans gösterdiği şeklinde idi.

Bekleneceği gibi, ekonomik kriz seçimlere de damgasını vurmaya başlamış. Mali piyasalarda çalkantı bir türlü durulmuyor. Üstüne reel ekonomiden birbiri ardına kötü haberler geliyor. Vatandaşın moralinin bozuk olduğu derhal hissediliyor.

Yurt dışında vakit buldukça dükkânları gezerim. Eskiden, Türkiye’de pek çok şeyin bulunmadığı dönemlerde alışveriş de yapardım. Şimdi ona gerek kalmadı. Mesleki merakımı tatmin için dolaşıyorum.

Her şey Çin malı

Bu kez Boston’un alışveriş merkezlerinde biraz zaman geçirdim. Dükkânlarda satılan malların kalite ve fiyatlarına baktım. Kendime iş edindim. Her birinin nerede üretildiğini kontrol ettim.

Çok ilginçtir, neye elimi atsam “Made in China” çıktı. Gömlek, ayakkabı, pantolon, ev tekstili, elektronik eşyalar, bilgisayar aksamı, mutfak aletleri, tabak-çanak vs. vs. listeyi istediğiniz gibi uzatabilirsiniz.

Çin’in özellikle tüketim mallarında ABD pazarında payını hızla artırdığını açıklanan dış ticaret verilerinden biliyoruz. ABD’nin Çin’le dış ticaret açığı son yıllarda büyük artış gösterdi. Ağırlığı tüketim malları oluşturuyor.

Yine de gözle görmek, elle dokunmak başka bir boyut getiriyor. Dükkân gezip malların hangi ülkede üretildiğine bakmanın bilimsel bir yöntem olmadığını biliyorum. Ama gördüklerimden etkilendiğimi söylemek zorundayım.

Kriz Çin’e sıçrar

Amerikan tüketicisi yıllardır gelirinin üzerinde yaşadı. Daha önce de yazdım. Çin üretti ama tüketmedi. ABD ise üretmeden tüketti. Al gülüm ver gülüm bu günlere gelindi. Ama her saadet zinciri gibi bu da bir gün koptu.

“Borç yiyen kesesinden” denir. Bu koşullarda Amerika’da tüketim harcamalarında ciddi bir daralma kaçınılmazdır. Nitekim son gelen veriler perakende satışlarda düşüşün başladığını gösteriyor.

Nasıl dağılacağını, yani tüketicinin hangi kalemlerde kısıntıya gideceğini tam bilmiyoruz. Ama, gördüklerimden bir şeyi kesinlikle söyleyebilirim: ABD’nin Çin’den ithalatı mutlaka gerileyecektir. Başka türlü olmasını düşünemiyorum.