Karşılaştırmalı refah göstergeleri

Bernanke yıl sonunda ayrılıyor. Obama yerine kimi atayacak? Yakından tanıdığımız Stanley Fisher’ın da adı geçiyor. Başı iki aday çekiyor: Janet Yellen ve Larry Summers. Velhasıl ABD’de “başkan toto” açıldı.

Küresel piyasalardaki tatsız hava dün içeriye yansıdı. Gösterge faiz yüzde 5,5’a tırmandı. Sepet kur 2.14 TL’ye ulaştı. Gözler Merkez Bankası’na çevrilecektir. TL’yi korumak için faiz silahını çekecek mi? Ne zaman? Göreceğiz.

Nisan dış ticaret verileri yarın açıklanıyor. CNBC-e anketine göre piyasa 12.5 milyar dolar ihracat, 20.7 milyar dolar ithalat, 8.2 milyar dolar açık öngörüyor. Ben açığı biraz daha düşük bekliyorum.

Daha iyi yaşam endeksi

Toplumların refah düzeylerini nasıl karşılaştıracağız? Sık kullanılan kişi başına gelir yetersiz kalıyor. Çünkü sadece piyasada alınıp satılan mal-hizmet hacmini yansıtıyor. O nedenle başka nitel ölçülere ihtiyaç duyuluyor.

Örneğin OECD “daha iyi yaşam endeksi” hesaplıyor (www.oecdbetterlifeindex.org). 36 ülke için 11 kategoride bir bölümü nicel bir bölümü nitel 24 göstergeyi kapsıyor. Bekleneceği gibi, zenginler kulübü sıralamasında Türkiye sonuncu çıkıyor.

The Economist bu verilerle 18 ülke için “mutluluk” tablosu yayınladı. Nüfusun en fakir ve en zengin yüzde 10’una bakıyor. Fakirler arasında en mutsuz Türkler çıkıyor. Ama zenginlerimiz de Meksika’nın az üstünde ikinci en mutsuz! Neden acaba?

Sosyal ilerleme endeksi

“Sosyal ilerleme endeksini” danışmanlık şirketi Deloitte ve

Harvard’dan Profesör Porter hesaplıyor (www.socialprogressimperative.org). 50 ülke, 3 kategori ve 12 gösterge kapsanıyor.

Türkiye ortanın üzerinde çıkıyor: Toplamda 20’nci, temel insani ihtiyaçlar kategorisinde 14’üncü, refahın temellerinde 21’inci, fırsat kategorisinde ise 33’üncü.

Zirvede sürpriz yok: İsveç, İngiltere, İsviçre, Kanada, Almanya, ABD vs. devam ediyor. BAE, Brezilya ve Bulgaristan Türkiye’nin üzerinde, Tayland, Meksika, Çin, Rusya, Endonezya vs. Türkiye’nin altında yer alıyor. Göz atmaya değer derim.