İlk çeyrekte milli gelir

Bugün ilk çeyrek milli gelir verilerine bakıyorum. Konjonktürün en geç yayınlanan ama en kapsamlı göstergesidir. Diğerlerinden farklı olarak resmin tümünü görmemize olanak sağlar.

CNBC-e anketine göre piyasa yüzde 2,2 öngörüyordu. Ben daha iyimserdim. Nitekim bir ay önce ilk çeyrek sanayi üretimini değerlendirirken geçen yıla yakın (yüzde 3,3) çıkar dedim. Tutturdum sayılır.

İlk çeyrekte sabit fiyatlarla milli gelir yüzde 3,0 büyüdü. Parlak bir performans değildir. Kötü de sayılmaz. Ortada bir yerdedir. Vasat diyebiliriz. Düşük büyüme sorunun ilk çeyrek itibariyle aşılamadığına işarettir.

Kamu talebi sayesinde

Konjonktür analizinde talebin bileşimi önem kazanıyor. Daha açık soralım. Artan üretime talep nereden geldi? Büyümenin kaynakları deniyor. Ana harcama kalemlerinin üretim artışına katkısı hesaplanıyor.

Özel kesimle başlayalım. Özel tüketim artıyor. Büyümeye 2.1 puan katkı yapıyor. Ama özel yatırım harcamalarında düşüş sürüyor. Büyümeden 2.1 puan götürüyor. Neticede özel kesimin büyümeye katkısı sıfıra iniyor.

Dolayısıyla yüzde 3 büyüme tümü ile kamu talebi sayesinde gerçekleşiyor. Kamu tüketimi 0.7 puan, kamu yatırımı 2.2 puan, toplam kamu 2.9 puan büyümeye katkı yapıyor. Özellikle kamu yatırımının yüksek payına dikkat çekelim.

Risk aşağı yönlü

Dış talebe dönelim. İhracatın büyümeye katkısı 0.9 puanda kalıyor. 2011 ilkbaharından bu yana en düşük değerdir. İhracat motorunun teklediğini gösteriyor. Neyse ki ithalat fazla artmıyor. Büyümeden 0.9 puan götürüyor. Dış talebin katkısı sıfır oluyor.

Stok değişimi tahmincileri hep zorlar. Geçen yıl eksi 2.2 puan olmuştu. Düzeltme olabilirdi. Ama sadece artı 0.2 puan çıktı. Sonraki çeyreklere sarkmış olabilir. Daha önce yazdığım altın ihracatı boyutunu da unutmayalım.

Yıl sonu tahminlerini nasıl etkiler? İlk bakışta yüzde 4 civarında büyüme ile uyumlu duruyor. Ancak siyasi gerginlik ve mali piyasa gelişmeleri aşağı yönlü riskleri artırıyor. O açıdan ikinci çeyrek kritik önem kazanıyor. Devam edeceğim.